1
00:00:06,841 --> 00:00:11,865
Antibiotici: iza kulisa, oni
omogućavaju modernu medicinu.

2
00:00:11,865 --> 00:00:14,485
Koristimo ih za lečenje zaraznih bolesti,

3
00:00:14,485 --> 00:00:19,607
ali i za omogućavanje svega
od hirurgije preko hemoterapije

4
00:00:19,607 --> 00:00:21,607
do transplantacije organa.

5
00:00:21,607 --> 00:00:23,170
Bez antibiotika,

6
00:00:23,170 --> 00:00:27,858
čak i rutinski medicinski postupci mogu
prouzrokovati infekcije opasne po život.

7
00:00:27,858 --> 00:00:30,788
A postoji rizik da ih izgubimo.

8
00:00:30,788 --> 00:00:34,950
Antibiotici su hemikalije
koje sprečavaju rast bakterija.

9
00:00:34,950 --> 00:00:38,871
Na žalost, neke bakterije
su postale otporne

10
00:00:38,871 --> 00:00:42,270
na sve postojeće antibiotike.

11
00:00:42,270 --> 00:00:46,280
U isto vreme, prestali smo
da otkrivamo nove.

12
00:00:46,280 --> 00:00:49,673
Ipak, postoji nada da možemo
prevazići ovaj problem.

13
00:00:49,673 --> 00:00:53,160
Ali prvo, kako smo
dospeli u ovu situaciju?

14
00:00:53,160 --> 00:00:56,534
Prvi široko korišćeni
antibiotik bio je penicilin,

15
00:00:56,534 --> 00:01:00,210
koji je 1928. otkrio Aleksander Fleming.

16
00:01:00,210 --> 00:01:03,994
U svom govoru 1945, povodom
dobijanja Nobelove nagrade,

17
00:01:03,994 --> 00:01:08,707
Fleming je upozorio da bakterijska
otpornost ima potencijal da uništi

18
00:01:08,707 --> 00:01:10,987
čudo antibiotika.

19
00:01:10,987 --> 00:01:13,994
Bio je u pravu: '40-ih i '50-ih godina,

20
00:01:13,994 --> 00:01:17,904
rezistentne bakterije su
već počele da se pojavljuju.

21
00:01:17,904 --> 00:01:20,234
Od tada do osamdesetih godina,

22
00:01:20,234 --> 00:01:23,746
farmaceutske kompanije su
odgovorile na problem rezistentnosti

23
00:01:23,746 --> 00:01:26,744
time što su otkrile
mnoge nove antibiotike.

24
00:01:26,744 --> 00:01:32,232
Isprva je to bio veoma uspešan -
i profitabilan - poduhvat.

25
00:01:32,232 --> 00:01:35,092
Tokom vremena,
par stvari se promenilo.

26
00:01:35,092 --> 00:01:38,582
Novootkriveni antibiotici
često su delovali samo

27
00:01:38,582 --> 00:01:41,492
na uski spektar infekcija,

28
00:01:41,492 --> 00:01:44,838
dok su oni prvi bili široko primenljivi.

29
00:01:44,838 --> 00:01:46,812
To nije problem sam po sebi,

30
00:01:46,812 --> 00:01:51,072
ali to znači da manje doze ovih
lekova mogu da se prodaju -

31
00:01:51,072 --> 00:01:53,486
čineći ih manje profitabilnim.

32
00:01:53,486 --> 00:01:57,452
U početku su lekari prekomerno
prepisivali antibiotike,

33
00:01:57,452 --> 00:02:01,262
takođe i za virusne infekcije
na koje nemaju efekta.

34
00:02:01,262 --> 00:02:04,871
Nadzor oko prepisivanja recepata
se povećao, što je dobro

35
00:02:04,871 --> 00:02:06,751
ali se time smanjila prodaja.

36
00:02:06,751 --> 00:02:10,381
U isto vreme, kompanije su
počele da pronalaze još lekova

37
00:02:10,381 --> 00:02:12,966
koje pacijent uzima tokom života,

38
00:02:12,966 --> 00:02:15,626
kao što su lekovi za
krvni pritisak i holesterol

39
00:02:15,626 --> 00:02:20,146
i kasnije antidepresivi i anksiolitici.

40
00:02:20,146 --> 00:02:24,942
S obzirom da se koriste na neodređeno
vreme, ovi lekovi su profitabilniji.

41
00:02:24,942 --> 00:02:30,789
Sredinom '80-ih, nisu bile otkrivene
nove hemijske klase antibiotika.

42
00:02:30,789 --> 00:02:35,169
A bakterije su i dalje sticale
rezistentnost i prenosile je dalje

43
00:02:35,169 --> 00:02:39,310
deleći genetske informacije
između pojedinačnih bakterija

44
00:02:39,310 --> 00:02:41,726
i čak i sa drugim vrstama.

45
00:02:41,726 --> 00:02:46,216
Danas su bakterije otporne
na više antibiotika uobičajene

46
00:02:46,216 --> 00:02:51,954
i sve je više vrsta bakterija
koje su otporne na sve lekove.

47
00:02:51,954 --> 00:02:54,334
Šta možemo učiniti povodom toga?

48
00:02:54,334 --> 00:02:58,791
Potrebno je da kontrolišemo upotrebu
postojećih antibiotika, napravimo nove,

49
00:02:58,791 --> 00:03:02,143
izborimo se protiv rezistentnosti
na nove i postojeće lekove

50
00:03:02,143 --> 00:03:06,081
i pronađemo nove načine za
borbu protiv bakterijskih infekcija.

51
00:03:06,081 --> 00:03:10,021
Najveći potrošač antibiotika
je poljoprivreda,

52
00:03:10,021 --> 00:03:13,401
koja ih koristi ne samo
za tretiranje infekcija

53
00:03:13,401 --> 00:03:16,411
već i za podsticaj rasta
životinja za ishranu.

54
00:03:16,411 --> 00:03:18,981
Korišćenje velikih količina antibiotika

55
00:03:18,981 --> 00:03:22,481
pojačava izloženost
bakterija antibioticima

56
00:03:22,481 --> 00:03:26,851
i samim tim njihove šanse
da razviju otpornost.

57
00:03:26,851 --> 00:03:29,685
Mnoge uobičajene životinjske bakterije,

58
00:03:29,685 --> 00:03:32,336
kao što je salmonela,
mogu zaraziti i ljude

59
00:03:32,336 --> 00:03:36,913
i verzije otporne na lekove mogu
nam biti prenete kroz lanac ishrane

60
00:03:36,913 --> 00:03:41,456
i proširiti se putem međunarodne
trgovine i putnih mreža.

61
00:03:41,456 --> 00:03:44,186
Što se tiče pronalaženja
novih antibiotika,

62
00:03:44,186 --> 00:03:47,455
priroda nam nudi nova jedinjenja
sa velikim potencijalom.

63
00:03:47,455 --> 00:03:52,431
Organizmi poput drugih mikroba
i gljivica evoluirali su milionima godina

64
00:03:52,431 --> 00:03:54,661
kako bi preživeli
u konkurentnim okruženjima -

65
00:03:54,661 --> 00:03:58,065
što znači da često sadrže
antibiotska jedinjenja

66
00:03:58,065 --> 00:04:02,285
koja im daju prednost u preživljavanju
nad određenim bakterijama.

67
00:04:02,285 --> 00:04:07,378
Takođe možemo da spakujemo antibiotike
sa molekulima koji inhibiraju otpornost.

68
00:04:07,378 --> 00:04:12,005
Bakterija može razviti otpornost
pomoću sopstvenih proteina

69
00:04:12,005 --> 00:04:13,745
koji oslabljuju lek.

70
00:04:13,745 --> 00:04:18,275
Pakovanjem antibiotika sa 
molekulima koji blokiraju oslabljivače,

71
00:04:18,275 --> 00:04:21,187
antibiotik može da obavi posao.

72
00:04:21,187 --> 00:04:25,615
Bakteriofagi, virusi koji napadaju
bakterije ali ne utiču na ljude,

73
00:04:25,615 --> 00:04:29,965
predstavljaju potencijalni novi put
za borbu protiv bakterijskih infekcija.

74
00:04:29,965 --> 00:04:33,158
Proizvodnja vakcina za uobičajene
infekcije, u međuvremenu,

75
00:04:33,158 --> 00:04:36,595
može pomoći u sprečavanju zaraze.

76
00:04:36,595 --> 00:04:40,255
Najveći problem svih ovih
pristupa je finansiranje,

77
00:04:40,255 --> 00:04:43,625
koje je jako neadekvatno
svuda u svetu.

78
00:04:43,625 --> 00:04:48,490
Antibiotici su toliko neprofitabilni da
mnoge velike farmaceutske kompanije

79
00:04:48,490 --> 00:04:50,870
više ne pokušavaju da ih naprave.

80
00:04:50,870 --> 00:04:54,645
U međuvremenu, manje kompanije
koje uspešno izbace nove antibiotike

81
00:04:54,645 --> 00:05:00,347
na tržište često bankrotiraju,
kao američki Achaogen.

82
00:05:00,347 --> 00:05:04,077
Nove terapeutske tehnike
poput bakteriofaga i vakcina

83
00:05:04,077 --> 00:05:08,135
suočavaju se sa istim fundamentalnim
problemima kao tradicionalni antibiotici:

84
00:05:08,135 --> 00:05:11,445
ako funkcionišu, iskoriste se samo jednom,

85
00:05:11,445 --> 00:05:13,675
što zaradu čini slabom.

86
00:05:13,675 --> 00:05:17,075
A da bismo se uspešno suprotstavili
rezistentnosti na duži rok,

87
00:05:17,075 --> 00:05:20,595
nove antibiotike moramo
koristiti umereno -

88
00:05:20,595 --> 00:05:24,495
što još više snižava zaradu
njihovim tvorcima.

89
00:05:24,495 --> 00:05:30,706
Jedno moguće rešenje je odvojiti
profit od količine prodatih antibiotika.

90
00:05:30,706 --> 00:05:33,906
Na primer, Velika Britanija
testira model u kome

91
00:05:33,906 --> 00:05:38,024
pružaoci zdravstvene zaštite
nabavljaju recepte za antibiotike.

92
00:05:38,024 --> 00:05:42,164
Mada vlade traže načine da
stimulišu proizvodnju antibiotika,

93
00:05:42,164 --> 00:05:45,104
ti programi su još uvek u ranim fazama.

94
00:05:45,104 --> 00:05:48,414
Zemlje širom sveta će morati
da urade mnogo više -

95
00:05:48,414 --> 00:05:51,964
ali sa dovoljnim investicijama
u proizvodnju antibiotika

96
00:05:51,964 --> 00:05:54,604
i sa kontrolisanom upotrebom
postojećih lekova,

97
00:05:54,604 --> 00:05:57,254
još uvek možemo pobediti rezistentnost.