دژە بەکتریاکان: لە پشت دیمەنەکانەوە، دەتوانن شێوازێکی نوێ بدەن بە دەرمان. ئەوانە بۆ چارەسەری نەخۆشییە پەتاییەکان بەکار دەهێنین، هەروەها بۆ ئاسانکاری و سەلامەتی هەموو شتیک لە نەشتەرگەرییەوە بۆ چارەسەری کیمیاوی بۆ چاندنەوەی ئەندام. بەبێ دژە بەکتریاکان، تەنانەت کرداری سادەی پزیشکی دەتوانێت ببێتە هۆی هەوکردن و هەڕەشە لەسەر ژیان دروستبکات. هەروەها ئێمە لە مەترسی لەدەستدانی ئەوانداین. دژە بەکتریاکان چەکێکن کە ڕێگری لە گەشەکردنی بەکتریا دەکەن . بەداخەوە، هەندێک بەکتریا بوون بە ڕێگر بۆ هەموو ئەو دژە بەکتریایانەی کە ئێستا هەیە. لە هەمان کاتدا، ئێمە لە دۆزینەوەی دانەی نوێ وەستاوین. هێشتا، هیوایەک هەیە کە دەتوانین لە کێشەکەدا پێش بکەوین. بەڵام سەرەتا، چۆن چووینە ناو بارودۆخەکە؟ بەکارهێنانی یەکەم دژە بەکتریا بە شێوەیەکی فراوان پەنسلین بوو، لە ساڵی ۱۹۲۸ لە لایەن ئەلێکساندەر فلێمینگ دۆزرایەوە. لە خەڵاتی نۆبڵی ١٩٤٥ لە وتە پەسەند کراوەکەیدا، فلێمینگ بە ئاگابوو لەوەی بەکتریای بەرگریکار وێرانکارییە شاردراوەکەی دەرئاسای دژە بەکتریایە ئەو ڕاست بوو: لە ساڵی ۱۹٤٠ بۆ ٥٠، بەکتریایی بەرگری دەستی بە دەرکەوتن کرد . لەو کات بەدواوە تا ساڵی ١٩٨٠ کانەوە، کۆمپانیاکانی دەرمانسازان دووچاری کێشەی بەرگریکردن بوونەوە لە ڕێگەی دۆزینەوەی دژە بەکتریای زۆر و نوێ. لە سەرەتادا ئەمە سەرکەوتنێکی بەرز - و قازانجێکی زۆر بوو بۆ کۆمپانیاکان. دوای ماوەیەک، دوو شت گۆڕان. دۆزینەوەی دژە بەکتریای تازە که کاریگەرییە زۆرەکەی تەنها بۆ تەسکی شەبەنگی ڕووناکی ژەهراویبوونە، لە کاتێکدا یەکەمیان بە شێوەیەکی بەرفراوان جێبەجێ دەکرا. ئەوە خۆی کێشە نییە، بەڵام مانای ئەوەیە کە ژەمە دەرمانی کەمتر لەو دەرمانانە دەتوانرا بفرۆشرێن- دروست کردنیان قازانجێکی کەمی هەبوو. لە سەرەتای دۆزینەوەیاندا، دژە بەکتریاکان زۆر بە بەرزی وەسف دەکرێن، وەک ڤایرۆسی هەوکردنەکان کە کاریگەرییان لەسەر نەبوو. پشکنین لە دەوری ڕاپۆرتەکان بەرز بۆوە شتێکی باش بوو بەڵام دیسان فرۆشتنی نزم کردبوو لە هەمان کاتدا کۆمپانیاکان دەستیان بە گەشەپێدانی دەرمانی زیاتر کرد وا دەکات تەمەنی نەخۆشەکان درێژ بکات، وەک پاڵەپەستۆی خوێن و دەرمانی کۆلیستڕۆڵ، و دواتر دەرمانی هێمنکەرەوەکان و دژە دڵەڕاوکێ. لەبەرئەوەی کاتێکی دیارینەکراو دەگرن، ئەو دەرمانانە قازانجیان زۆر ترە. لە ناوەڕاستی ساڵی ١٩٨٠، هیچ جۆرێکی تری چەکی نوێ لە دژە بەکتریاکان نه‌دۆزرایەوە. بەڵام بەکتریا بەردەوام بوو بۆ پەیدا کردنی بەرگری کردن و دەرچوون بە درێژای دابەشکردنی زانیاریی بۆماوەیی لەنێوان تاکە بەکتریاکان و تەنانەت بەسەر ڕەگەزەکان. ئێستا بەکتریا بەرگریکار لە زۆر دژە بەکتریادا باوە، بەرگری بەشێک لە بنەماڵەکان دژی هەموو دەرمانەکانی ئێستا زیاد دەکەن. بۆیە، دەتوانین چی لەبارەی ئەوەوە بکەین؟ پێویستمان بە ڕێنمانی بەکارهێنانی دژە بەکتریاکان هەیە، دروستکردنی دانەیەکی نوێ، بەرەنگاری بەرگری کردن بۆ دەرمانی نوێ و بەردەست، و دۆزینەوەی ڕێگەیەکی نوێ بۆ شەڕکردنی هەوکردنی بەکتریاییەکان. گەورەترین بەکارهێنەری دژە بەکتریاکان کشتوکاڵە، بەکارهێنانی دژە بەکتریاکان تەنها بۆ چارەسەری هەوکردنەکان نییە بەڵام بۆ بەرزکردنەوەی گەشەی خۆراکی ئاژەڵان. بەکارهێنانی قەبارەیەکی گەورەی دژە بەکتریاکان بەرزکردنەوەی پیشاندانی بەکتریاکان بۆ دژە بەکتریاکان و هەروەها دەرفەتیان بۆ بەرەوپێشبردنی بەرگری. زۆر لە بەکتریاکان باون لە ئاژەڵان دا، وەک سالمۆنێلا، دەگوازرێتەوە بۆ مرۆڤ، چاپی دەرمانی بەرگری دەتوانێت سەربکەوێت بەسەر ئێمە بەهۆی زنجیرەی خۆراکەوە و بڵاوبوونەوەی بەنێو بازرگانی نێودەوڵەتی و دەزگاکانی گەشت کردن. بە گوێرەی دۆزینەوەی دژە بەکتریایی نوێ، سروشت جوانترین ئومێد دەبەخشێت بۆ پێکهاتە نوێیەکە. دەزگا ئەندامییەکان وەک بەکتریا و کەڕوو گەشەیان کردووە زیاتر لە ملیۆنان ساڵ بۆ ئەوەی لە ژینگەیەکی پێشبڕکێکاردا بژین، مانای وایە پێکهاتەی دژە بەکتریاکان زۆر دەمێنێتەوە بۆ پێدانی قازانجی مانەوەی ژیان لەسەر بەکتریا دڵنیاکان. و دەتوانین دژە بەکتریاکان کۆبکەینەوە لەگەڵ گەردی کیمیایی کە ڕێ دەگرێت لە بەرگریکردن. بە یەک ڕێگە بەرگری بەکتریا گەشە دەکات بەهۆی پڕۆتینەکانی خۆیان کە پلەی دەرمانەکە دادەبەزێت. بە هۆی کۆکردنەوەی دژە بەکتریاکان لەگەڵ گەردە کیمیاییەکان کە دابەزینەکە ڕادەگرێت، دژە بەکتریا دەتوانێت وەک فەرمانێک ئەوە بکات فەوتێنەرەکان، ڤایرۆسەكان کە هێرش دەکەنە سەر بەکتریا بەڵام کار لە مرۆڤەکان ناکات، رێگەیەکی نوێی سەرکەوتن بۆ بەرەنگار بوونەوەی هەوکردنە بەکتریاییەکان. پەرەپێدان بە پێکوتەکانە بۆ هەموو هەوکردنێک، لەهەمان کاتدا، دەتوانێت ڕێگر بێت لە نەخۆشییەکە لە یەکەم شوێندا. گەورەترین بەرەنگاری بۆ هەموو ئەو رێگەیانە پارەدانە، کە بەداخەوە ئەوەش بەشی هەموو جیهانی ناکات. دژە بەکتریاکان زۆر بێ سودن کە زۆرێک لە کۆمپانیای دەرمانسازانی لە هەوڵدان بۆ بەرەوپێش چوون وەستاندوە. لە هەمان کاتدا، کۆمپانیا بچوکەکان دژە بەکتریای نوێیان بە سەرکەوتویی بەرهەم هێنا بۆ فرۆشتنیان بەزۆری هەتا مایەپوچ بوون، وەک ئەمریکییەکان ئەچیاگۆنیان دامەزراند. تەکنیکە نوێیەکانی چاککردنەوە وەک گەردە کیمیاییەکان و کوتان ڕووخساری کێشە بنچینەییەکە هەمان دژە بەکتریا کۆنەکان بوو: ئەگەر ئەوان بە باشی ئیش بکەن، تەنها یەک جار بەکاردەھێنرێن، کە ئاستەنگ بۆ دروست کردنی پارە دروست دەکەن. هەروەها بۆ بەرهەڵستی بەرگری کردنی سەرکەوتووانە لە ماوەیەکی درێژدا، پێویستمان بە بەکارھێنانی دژە بەکتریایی نوێ هەیە بە ئابووریەوە، کەمبوونی قازانجەکانی درووستکەرەی بە بە ڕێژەیەکی زۆر. تاکە چارەسەر، دەرکردنی تەواوی قازانج لە نرخی فرۆشتنی دژە بەکتریاکانە. بۆ نموونە، شانشینی یەکگرتوو نمونەیەکیان تاقیکردەوە کە دابینکەرانی هۆشیاری تەندروستی بەشداریان لە کڕینی دژە بەکتریا کرد. کاتێک حکومەتەکانی چاودێری ڕێگەکانی هاندانی گەشەپێدانی دژە بەکتریایان دەکرد، ئەو بەرنامانە هێشتا لە سەرەتای قۆناغەکان دان. وڵاتانی هه‌موو جیهان پێویستییان بە زۆر لەوە زیاترە، بەڵام لەگەڵ وەبەرھێنانی تەواو لە گەشەپێدانی دژە بەکتریا و کۆنتڕۆڵ کردنی بەکارهێنانی دەرمانی ئێستامان، دەتوانین بەسەر ئاستەنگەکاندا زاڵ بین.