1
00:00:06,374 --> 00:00:13,254
Godine 1970, marihuana je klasifikovana
kao droga prve kategorije u SAD-u,

2
00:00:13,254 --> 00:00:15,737
a to je najstroža moguća oznaka

3
00:00:15,737 --> 00:00:20,959
i znači da je droga u potpunosti ilegalna
i nema prepoznatljivu medicinsku korist.

4
00:00:20,959 --> 00:00:23,699
Ovo stanovište je decenijama opstajalo

5
00:00:23,699 --> 00:00:28,738
i odlagalo je istraživanja
o mehanizmu i efektima ove droge.

6
00:00:28,738 --> 00:00:33,168
Danas su naširoko priznata
terapeutska svojstva marihuane,

7
00:00:33,168 --> 00:00:38,692
a neke države su u procesu ili su već
legalizovale njenu upotrebu u medicini.

8
00:00:38,692 --> 00:00:44,191
Međutim, rastuće prihvatanje marihuane
u medicini ne odgovara na pitanje:

9
00:00:44,191 --> 00:00:48,527
da li rekreaciona upotreba
marihuane škodi mozgu?

10
00:00:49,275 --> 00:00:52,905
Marihuana deluje
na kanabinoidni sistem u telu,

11
00:00:52,905 --> 00:00:56,445
koji ima receptore
po čitavom mozgu i telu.

12
00:00:56,445 --> 00:01:01,036
Izvorni molekuli u našem telu,
koji se nazivaju endokanabinoidi,

13
00:01:01,036 --> 00:01:03,926
takođe utiču na ove receptore.

14
00:01:03,926 --> 00:01:07,631
Ne razumemo u potpunosti
kanabinoidni sistem,

15
00:01:07,631 --> 00:01:12,137
ali on ima jednu osobinu koja pruža
značajan uvid u njegovu funkciju.

16
00:01:12,137 --> 00:01:16,137
Većina neurotransmitera
putuje od neurona do neurona

17
00:01:16,137 --> 00:01:19,597
kroz sinapse kako bi preneli poruku.

18
00:01:19,597 --> 00:01:23,323
Međutim, endokanabinoidi
putuju u suprotnom smeru.

19
00:01:23,323 --> 00:01:26,956
Kada poruka pređe
sa jednog neurona na drugi,

20
00:01:26,956 --> 00:01:30,791
neuron primalac oslobađa endokanabinoide.

21
00:01:30,791 --> 00:01:35,898
Ovi endokanabinoidi putuju unazad
kako bi uticali na neurona pošiljaoca -

22
00:01:35,898 --> 00:01:40,586
u suštini pružajući mu povratnu
informaciju od neurona primaoca.

23
00:01:40,586 --> 00:01:44,636
Ovo navodi naučnike da veruju
da endokanabinoidni sistem

24
00:01:44,636 --> 00:01:48,444
pre svega služi radi moduliranja
drugih vidova signala -

25
00:01:48,444 --> 00:01:51,832
neke naglašava, a neke umanjuje.

26
00:01:51,832 --> 00:01:57,156
Povratna informacija od endokanabinoida
usporava brzinu nervne signalizacije.

27
00:01:57,156 --> 00:02:02,148
To, pak, nužno ne znači
da usporava ponašanje ili percepciju.

28
00:02:02,148 --> 00:02:06,088
Na primer, zbog usporavanja signala
koji inhibira miris,

29
00:02:06,088 --> 00:02:09,132
mirisi bi mogli da postanu jači.

30
00:02:09,762 --> 00:02:13,497
Marihuana sadrži
dve glavne aktivne supstance:

31
00:02:13,497 --> 00:02:21,159
tetrahidrokanabinol ili THC
i kanabidiol ili CBD.

32
00:02:22,060 --> 00:02:27,755
THC se smatra najzaslužnijim
za psihoaktivne efekte marihuane

33
00:02:27,755 --> 00:02:30,631
na ponašanje, spoznaju i opažanje,

34
00:02:30,631 --> 00:02:35,017
dok je CBD odgovoran
za nepsihoaktivne efekte.

35
00:02:35,593 --> 00:02:37,773
Poput endokanabinoida,

36
00:02:37,773 --> 00:02:43,361
THC usporava telesne signale
vezujući se za kanabinoidne receptore.

37
00:02:43,361 --> 00:02:48,534
Međutim, vezuje se istovremeno
širom ovog prostranog, difuznog sistema,

38
00:02:48,534 --> 00:02:52,294
dok se endokanabinoidi
oslobađaju na određenom mestu

39
00:02:52,294 --> 00:02:55,361
kao odgovor na određeni stimulans.

40
00:02:55,361 --> 00:02:59,761
Ova raširena aktivnost, zajedno
sa činjenicom da kanabinoidni sistem

41
00:02:59,761 --> 00:03:02,571
indirektno utiče na razne druge sisteme,

42
00:03:02,571 --> 00:03:06,730
znači da kod svake osobe njena naročita
hemijska struktura mozga, genetika

43
00:03:06,730 --> 00:03:12,209
i prethodna životna iskustva
uveliko određuju iskustvo sa drogom.

44
00:03:12,209 --> 00:03:16,249
Ovo mnogo više važi za marihuanu
nego za druge droge

45
00:03:16,249 --> 00:03:20,731
koje proizvode efekte putem jedne
ili više specifičnih nervnih veza.

46
00:03:20,731 --> 00:03:26,300
Stoga štetni uticaji, ako postoje,
značajno variraju od osobe do osobe.

47
00:03:26,300 --> 00:03:28,870
Iako ne znamo tačno kako marihuana

48
00:03:28,870 --> 00:03:31,353
proizvodi naročita štetna dejstva,

49
00:03:31,353 --> 00:03:35,089
postoje jasni faktori rizika
koji mogu da povećaju šanse kod ljudi

50
00:03:35,089 --> 00:03:37,256
da ih iskuse.

51
00:03:37,256 --> 00:03:40,113
Najjasniji faktor rizika su godine.

52
00:03:40,113 --> 00:03:44,903
Kod ljudi mlađih od 25 godina,
kanabinoidni receptori su zgusnutiji

53
00:03:44,903 --> 00:03:48,533
u beloj moždanoj masi
nego kod ljudi starijih od 25 godina.

54
00:03:48,533 --> 00:03:51,620
Bela masa je zadužena za komunikaciju,

55
00:03:51,620 --> 00:03:54,870
učenje, pamćenje i osećanja.

56
00:03:54,870 --> 00:03:59,404
Česta upotreba marihuane može
da poremeti razvoj trakta bele mase

57
00:03:59,404 --> 00:04:03,628
i takođe može da utiče na sposobnost
mozga da razvija nove veze.

58
00:04:03,628 --> 00:04:08,091
Ovo može dugoročno da ošteti
sposobnost učenja i rešavanja problema.

59
00:04:08,091 --> 00:04:13,152
Zasad nije jasno koliko su ozbiljni
ovi efekti i mogu li da se izleče.

60
00:04:13,152 --> 00:04:17,899
A čak i među mlađim ljudima,
rizik je sve veći što je osoba mlađa -

61
00:04:17,899 --> 00:04:22,515
mnogo je veći kod 15-godišnjaka
nego kod 22-godišnjaka, na primer.

62
00:04:22,515 --> 00:04:27,312
Marihuana može i da izazove
halucinacije i paranoidne obmane.

63
00:04:27,312 --> 00:04:29,842
Poznati kao psihoza uzrokovana marihuanom,

64
00:04:29,842 --> 00:04:34,095
ovi simptomi se obično povuku
kada osoba prestane da koristi marihuanu.

65
00:04:34,095 --> 00:04:37,404
Međutim, u retkim slučajevima,
psihoza se ne povlači,

66
00:04:37,404 --> 00:04:41,946
već razotkriva trajni
psihotični poremećaj.

67
00:04:41,946 --> 00:04:46,386
Porodična istorija psihotičnih poremećaja
poput šizofrenije je najjasniji,

68
00:04:46,386 --> 00:04:49,547
iako ne i jedini
faktor rizika za ove efekte.

69
00:04:49,547 --> 00:04:53,955
Psihoza uzrokovana marihuanom
je takođe prisutnija kod mladih ljudi,

70
00:04:53,955 --> 00:04:56,469
iako je važno istaći
da se psihotični poremećaji

71
00:04:56,469 --> 00:04:59,339
obično svakako ispoljavaju u ovom uzrastu.

72
00:04:59,339 --> 00:05:03,093
U ovim slučajevima nije jasno
da li bi se psihotični poremećaji

73
00:05:03,093 --> 00:05:05,399
pojavili i bez upotrebe marihuane -

74
00:05:05,399 --> 00:05:07,989
da li upotreba marihuane
ubrzava njihovo ispoljavanje,

75
00:05:07,989 --> 00:05:12,403
da li je katalizator za prelomnu tačku
do koje inače ne bi došlo

76
00:05:12,403 --> 00:05:15,964
ili je reakcija na marihuanu
tek nagoveštaj

77
00:05:15,964 --> 00:05:18,174
postojećeg poremećaja.

78
00:05:18,174 --> 00:05:23,391
Sve su šanse da uloga marihuane
varira od osobe do osobe.

79
00:05:23,391 --> 00:05:26,171
U bilo kom uzrastu,
kao i kod mnogih droga,

80
00:05:26,171 --> 00:05:31,318
mozak i telo postaju manje osetljivi
na ponovnu upotrebu marihuane,

81
00:05:31,318 --> 00:05:35,308
što znači da je potrebno uzeti više
kako bi se postigli isti efekti.

82
00:05:35,308 --> 00:05:38,179
Srećom, nasuprot raznim drugim drogama,

83
00:05:38,179 --> 00:05:41,369
ne postoji rizik od predoziranja
na smrt od marihuane,

84
00:05:41,369 --> 00:05:44,474
a čak ni česta upotreba
ne vodi do iscrpljujućih

85
00:05:44,474 --> 00:05:48,463
ili simptoma odvikavanja opasnih po život.

86
00:05:48,463 --> 00:05:52,176
Postoje, pak, suptilniji simptomi
odvikavanja od marihuane,

87
00:05:52,176 --> 00:05:57,151
uključujući poremećaj sna,
razdražljivost i depresiju,

88
00:05:57,151 --> 00:06:00,761
koji prolaze u roku od nekoliko nedelja
od prestanka upotrebe.

89
00:06:00,761 --> 00:06:03,430
Dakle, da li marihuana škodi vašem mozgu?

90
00:06:03,430 --> 00:06:05,470
Zavisi od vas.

91
00:06:05,470 --> 00:06:11,288
Međutim, iako je neke faktore rizika lako
prepoznati, drugi nisu dobro izučeni -

92
00:06:11,288 --> 00:06:16,237
a to znači da i dalje postoji šansa
da ćete imati negativne efekte,

93
00:06:16,237 --> 00:06:19,987
čak iako nemate
nijedan poznati faktor rizika.