0:00:00.817,0:00:04.269
İnsanlar interneti çeşitli [br]sebeplerden dolayı kullanıyor.

0:00:05.765,0:00:09.569
Meğerse internet sitelerinin[br]en popüler kategorilerinden biri

0:00:09.593,0:00:12.465
insanların genellikle başkaları [br]yokken baktığı bir şeymiş.

0:00:13.639,0:00:19.969
Merakı, rahata düşkünlüğün[br]pek az olmadığı seviyeleri içeriyor

0:00:19.993,0:00:24.583
ve diğer insanların üreme aktivitelerini[br]kayda almanın çevresinde dönüyor.

0:00:24.610,0:00:25.642
(Gülüşmeler)

0:00:25.666,0:00:27.916
Tabii ki soyağacından bahsediyorum --

0:00:27.940,0:00:29.154
(Gülüşmeler)

0:00:29.178,0:00:30.880
soygeçmiş bilimi.

0:00:31.353,0:00:33.390
Soygeçmişi detaylandırmak[br]söz konusu olunca

0:00:33.414,0:00:37.357
her ailede soyağacına[br]takıntılı bir kişi vardır.

0:00:37.381,0:00:39.094
Bu kişiye Bernie amca diyelim.

0:00:39.118,0:00:41.764
Bernie amca, Şükran Günü yemeğinde

0:00:41.764,0:00:44.523
kesinlikle yan yana oturmak [br]isteyeceğiniz son insandır

0:00:44.545,0:00:49.351
çünkü bazı eski akrabalarınız hakkındaki[br]garip detaylarla içinizi bayacaktır.

0:00:50.462,0:00:51.724
Ancak bildiğiniz üzere

0:00:51.748,0:00:54.620
her şeyin bir bilimsel tarafı da vardır

0:00:54.644,0:00:57.622
ve Bernie amcanın hikâyelerinin[br]biyomedikal araştırma için

0:00:57.646,0:01:00.814
çok büyük bir potensiyele [br]sahip olduğunu bulduk.

0:01:01.206,0:01:04.020
Bernie amcanın ve soy izleme [br]uzmanlarının geni.com adındaki

0:01:04.044,0:01:08.708
bir soyağacı internet sitesi aracılığıyla[br]soyağaçlarını belgelemelerini istedik.

0:01:08.708,0:01:11.516
Kullancılar soyağaçlarını [br]internet sitesine yüklediklerinde

0:01:11.516,0:01:13.040
akrabalarını tarıyor

0:01:13.064,0:01:15.139
ve var olan ağaçlarla eşleşmeler buluyor,

0:01:15.163,0:01:18.773
var olan ve yeni ağacı birleştiriyor.

0:01:19.768,0:01:22.042
Varılan sonuç, geniş soyağaçlarının

0:01:22.042,0:01:26.221
her soy izleme uzmanın [br]bireysel düzeyinin ötesinde yaratıldığı.

0:01:26.808,0:01:32.777
Şimdi, bu süreci tüm dünyadaki[br]milyonlarca insanla tekrar ettiğimizde

0:01:32.807,0:01:38.334
tüm insalığın bir soyağacının yapısını[br]kitle kaynakla kullanabiliriz.

0:01:39.292,0:01:40.867
Bu internet sitesini kullanarak

0:01:40.897,0:01:48.258
125 milyon insanı tek bir soyağacı ile[br]birleştirmeyi başardık.

0:01:48.967,0:01:51.755
Ağacı burdaki ekranda çizemem

0:01:51.779,0:01:56.494
çünkü bu ağaçtaki insan sayısından[br]daha az piksele sahipler.

0:01:56.505,0:02:01.515
Ancak size 6 bin bireyin [br]bir alt kümesinin örneğini göstereyim.

0:02:02.159,0:02:04.521
Her yeşil düğüm, bir kişi.

0:02:05.060,0:02:07.909
Kırmızı düğümler evlilikleri temsil ediyor

0:02:07.933,0:02:10.191
ve bağlantılar ebeveynliği temsil ediyor.

0:02:10.557,0:02:12.929
Bu ağacın tam ortasında [br]ataları görebilirsiniz

0:02:12.953,0:02:15.557
ve dış kenarlara gittikçe [br]torunlarını görebilirsiniz.

0:02:15.581,0:02:18.683
Bu ağaçta tahmini olarak 7 nesil var.

0:02:19.762,0:02:24.776
Bireylerin sayısını 70 bin kişiye [br]yükselttiğimizde ise işte bu oluyor --

0:02:24.802,0:02:29.132
sahip olduğumuz tüm verinin[br]çok küçük bir alt kümesi.

0:02:29.629,0:02:32.816
Buna rağmen birçok [br]uzaktan akrabayla birlikte

0:02:32.816,0:02:37.121
devasa soyağaçlarının oluşumunu [br]şimdiden görebilirsiniz.

0:02:37.610,0:02:40.744
Soy izleme uzmanlarımızın[br]sıkı çalışması sayesinde

0:02:40.768,0:02:43.871
yüzlerce yıl önceye, geçmişe gidebiliriz.

0:02:44.418,0:02:50.329
Örneğin 1755'te doğan Alexander Hamilton.

0:02:50.872,0:02:54.636
Alexander, ABD'nin ilk hazine bakanıydı

0:02:54.660,0:02:58.491
ancak günümüzde çoğunlukla popüler [br]bir Broadway müzikaliyle tanınıyor.

0:02:59.137,0:03:04.059
Alexander'ın eğlence sektöründe [br]daha derin bağlantıları olduğunu bulduk.

0:03:04.083,0:03:06.194
Aslında kan bağı var,

0:03:06.781,0:03:08.001
Kevin Bacon'la!

0:03:08.025,0:03:10.057
(Gülüşmeler)

0:03:10.081,0:03:12.687
Her ikisi de 13. yüzyılda yaşayan

0:03:12.711,0:03:15.025
İskoçyalı bir hanımefendinin [br]neslinden geliyor.

0:03:15.049,0:03:18.151
Dolayısıyla Alexander Hamilton'ın

0:03:18.175,0:03:21.363
Kevin Bacon soyağacında 35 derece[br]olduğunu söyleyebilirsiniz.

0:03:21.387,0:03:22.828
(Gülüşmeler)

0:03:22.852,0:03:26.082
Ağacımızın bunun gibi [br]milyonlarca hikâyesi var.

0:03:28.113,0:03:33.003
Verilerimizin kalitesini doğrulamak için[br]önemli derecede çaba sarf ettik.

0:03:33.027,0:03:36.562
DNA kullanarak verilerimizdeki[br]anne-çocuk bağlantılarının

0:03:36.562,0:03:39.576
%3'ünün yanlış olduğunu bulduk

0:03:39.576,0:03:43.357
ki bu, ABD'nin 2. Dünya Savaşı öncesindeki[br]evlat edinme oranlarıyla eşleşebilir.

0:03:44.847,0:03:46.632
Baba tarafı içinse

0:03:46.656,0:03:48.617
haberler o kadar iyi değil.

0:03:50.149,0:03:55.749
Verilerimizdeki baba-çocuk [br]bağlantılarının %1,9'u yanlış.

0:03:55.773,0:03:58.136
Bazı insanların burada [br]sırıttığını görebiliyorum.

0:03:58.160,0:03:59.877
Tam olarak da düşündüğünüz şey --

0:03:59.901,0:04:01.690
dışarıda birçok sütçü var.

0:04:01.714,0:04:02.778
(Gülüşmeler)

0:04:02.802,0:04:06.791
Bununla beraber, bu babadan gelen [br]bağlantılardaki %1,9'luk hata oranı

0:04:06.815,0:04:08.584
verilerimize has bir şey değil.

0:04:08.608,0:04:11.677
Önceki çalışmalar, kliniksel [br]seviyedeki soyları kullanarak

0:04:11.701,0:04:13.722
benzer bir hata oranı buldu.

0:04:14.254,0:04:16.779
Bu yüzden verilerimizin kalitesi iyi

0:04:16.803,0:04:18.936
ve bu bir sürpriz olmamalı.

0:04:18.960,0:04:23.316
Bizim soy izleme uzmanlarımızın kendi [br]soyağaçlarını doğru şekilde belgelemede

0:04:23.316,0:04:26.428
çok derin, yetkili bir ilgileri var.

0:04:28.594,0:04:33.185
İnsanoğlu hakkında sayısal bilgi [br]öğrenmek için bu veriyi kullanabiliriz,

0:04:33.209,0:04:35.805
örneğin demografi hakkındaki sorular için.

0:04:35.829,0:04:39.686
Burada dünya haritasında[br]bizim tüm profillerimiz bulunuyor.

0:04:40.250,0:04:44.731
Her piksel belli bir noktada [br]yaşamış bir insan.

0:04:44.755,0:04:46.435
Çok fazla verimiz olduğundan dolayı

0:04:46.459,0:04:49.240
birçok ülkenin hatlarını görebilirsiniz,

0:04:49.264,0:04:51.363
özellikle de Batı dünyasını.

0:04:51.387,0:04:56.555
Bu klipte 1400'lerden 1900'lere kadar olan[br]bireylerin doğum yıllarına dayanan

0:04:56.555,0:05:00.031
size gösterdiğim haritayı [br]sınıflara ayırdık

0:05:00.055,0:05:02.821
ve bilinen göç olaylarıyla karşılaştırdık.

0:05:03.482,0:05:07.357
Klip, daha iyi arşivciliğin olduğu[br]Birleşik Krallık'a kadar geri giden

0:05:07.357,0:05:10.154
verilerimizdeki en eski soyları gösteriyor

0:05:10.154,0:05:13.436
ve sonrasında Batı sömürgeciliğinin[br]rotası boyunca yayılıyorlar.

0:05:13.460,0:05:14.782
Hadi bunu izleyelim.

0:05:15.143,0:05:16.752
(Müzik)

0:05:16.776,0:05:19.117
[Doğum yılı:]

0:05:19.705,0:05:21.861
[1492 - Columbus, mavi okyanusa açılıyor.]

0:05:23.481,0:05:25.841
[1620 - Mayflower, [br]Massachusetts'e ayak basıyor.]

0:05:26.046,0:05:28.481
[1652 - Hollandalılar, [br]Güney Afrika'ya yerleşiyor.]

0:05:31.641,0:05:34.651
[1788 - Britanya'nın Avustralya'ya[br]cezai taşımacılığı başlıyor.]

0:05:34.651,0:05:37.108
[1836 - İlk göçmenler,[br]Oregon Yolu'nu kullanıyor.]

0:05:37.809,0:05:40.992
[Tüm etkinlikler]

0:05:43.851,0:05:45.394
Bu filmi çok seviyorum.

0:05:45.418,0:05:50.511
Bu göç etkinlikleri, [br]ailelerin kaynağını veriyor,

0:05:50.535,0:05:52.718
dolayısıyla bunun gibi [br]sorular sorabiliriz:

0:05:52.742,0:05:59.042
Eşlerin doğum yerleri arasındaki[br]normal mesafe ne kadar?

0:05:59.072,0:06:02.749
Mesafe, demografide [br]çok önemli bir rol oynuyor

0:06:02.773,0:06:06.454
çünkü aile oluşturmak için[br]insanların göç etme kalıpları

0:06:06.478,0:06:10.191
genlerin coğrafi bölgelerde[br]nasıl yayıldığını belirliyor.

0:06:10.706,0:06:13.034
Verilerimizi kullanarak [br]bu mesafeyi inceledik

0:06:13.058,0:06:16.598
ve eski zamanlarda insanların [br]zorluk yaşamadığını bulduk.

0:06:16.626,0:06:19.220
Yakınlardaki bir köydeki [br]biriyle evleniyorlardı.

0:06:19.958,0:06:23.663
Ancak Sanayi Devrimi[br]aşk hayatımızı gerçekten zorlaştırdı.

0:06:23.687,0:06:28.247
Günümüzde ise uygun uçak biletleri [br]ve çevrim içi sosyal medya ile

0:06:28.271,0:06:30.883
sıklıkla insanlar ruh eşlerini bulmak için

0:06:30.883,0:06:34.627
doğum yerlerinden [br]100 kilometreden fazla göç ediyor.

0:06:36.524,0:06:37.711
Şunu sorabilirsiniz:

0:06:37.735,0:06:40.625
Tamam ama kim aile oluşturmak için

0:06:40.625,0:06:43.524
bir yerden bir yere [br]göç etme zahmetine giriyor?

0:06:43.548,0:06:47.275
Bu kişiler kadın mı erkek mi?

0:06:47.666,0:06:49.931
Bu soruyu irdelemek için [br]verilerimizi kullandık

0:06:49.931,0:06:52.525
ve en az son 300 yıldır

0:06:52.549,0:06:55.136
kadınların aile oluşturmak için

0:06:55.136,0:06:59.452
bir yerden bir yere göç etme [br]zahmetine girdiğini bulduk.

0:06:59.476,0:07:02.331
Bu sonuçlar istatistiksel olarak önemli

0:07:02.331,0:07:04.186
dolayısıyla erkeklerin tembel olduğunu

0:07:04.186,0:07:06.376
bilimsel bir gerçek olarak[br]kabul edebilirsiniz.

0:07:06.376,0:07:09.252
(Gülüşmeler)

0:07:09.276,0:07:11.812
Demografi hakkındaki soruları geçebilir

0:07:11.836,0:07:14.749
ve insan sağlığı hakkındaki [br]soruları sorabiliriz.

0:07:14.773,0:07:17.120
Örneğin genetik varyasyonların

0:07:17.120,0:07:19.881
bireyler arasındaki [br]ömür süresindeki farklılıkları

0:07:19.881,0:07:22.465
ne ölçüde açıkladığını sorabiliriz.

0:07:22.988,0:07:25.892
Önceki araştırmalar,[br]bu soruyu irdelemek için

0:07:25.892,0:07:28.984
ikizler ile yaşam süresi [br]arasındaki ilişkiyi inceledi.

0:07:29.411,0:07:32.888
Genetik varyasyonların bireyler arasındaki[br]ömür süresindeki farklılıkların

0:07:32.888,0:07:36.142
yaklaşık olarak bir çeyreğini [br]açıkladığını tahmin ediyorlar.

0:07:36.688,0:07:40.646
Fakat ikizler, çeşitli çevresel etkiler [br]veya ortak bir ev de dahil olmak üzere

0:07:40.646,0:07:43.260
birçok nedenden [br]dolayı ilişkilendirilebilir.

0:07:44.411,0:07:48.159
Geniş soyağaçları bize ikizler gibi [br]yakın akrabaları, uzak akrabaları,

0:07:48.159,0:07:52.336
hatta dördüncü derece kuzenleri[br]inceleme fırsatı veriyor.

0:07:52.749,0:07:57.838
Bu şekilde genetik varyasyonların [br]katkısını çevresel etkilerden ayıracak

0:07:57.864,0:08:00.911
sağlam modeller kurabiliriz.

0:08:01.379,0:08:04.278
Verilerimizi kullanarak [br]bu analizi gerçekleştirdik

0:08:04.302,0:08:10.093
ve genetik varyasyonların bireyler[br]arasındaki ömür süresindeki farklılıkların

0:08:10.117,0:08:12.923
sadece yüzde 15'ini açıkladığını bulduk.

0:08:14.760,0:08:17.516
Bu da ortalama olarak 5 sene.

0:08:18.316,0:08:23.024
Dolayısıyla genler ömür süresine daha önce[br]düşündüğümüzden daha az önem taşıyor.

0:08:23.675,0:08:25.811
Bunun harika bir haber [br]olduğunu düşünüyorum

0:08:26.438,0:08:29.731
çünkü bu, eylemlerimizin [br]daha önemli olduğu anlamına geliyor.

0:08:30.533,0:08:34.807
Sigara içmek, örneğin, ortalama [br]yaşam süresinin 10 yılını belirliyor --

0:08:34.831,0:08:37.477
genetik biliminin belirlediğinin iki katı.

0:08:37.876,0:08:40.875
Soyağaçlarına baktıkça ve soy izleme[br]uzmanlarını DNA bilgilerini

0:08:40.875,0:08:44.581
kayıt altına almalarına ve kitle kaynağı [br]kullanmalarına izin verdiğimiz sürece

0:08:44.581,0:08:46.917
çok daha şaşırtıcı [br]bulgular bile elde edebiliriz.

0:08:46.917,0:08:48.845
Sonuçlar harika olabilir.

0:08:49.255,0:08:50.694
Hayal etmesi zor olabilir

0:08:50.694,0:08:55.840
ama Bernie amca ve arkadaşları,[br]FBI'ın şu anda sahip olduğunu bile aşacak

0:08:55.864,0:08:59.423
DNA adli kabiliyetleri yaratabilir.

0:09:00.862,0:09:04.426
DNA'yı geniş bir soyağacına [br]yerleştirdiğinizde etkili bir şekilde

0:09:04.426,0:09:09.467
hepsinin DNA'yı oluşturan bir insana bağlı[br]yüzlerce uzak akrabayı aydınlatan

0:09:09.467,0:09:11.579
bir işaret ışığı yaratıyorsunuz.

0:09:12.505,0:09:15.418
Geniş bir soyağacına [br]birçok işaret ışığı yerleştirerek

0:09:15.442,0:09:19.162
bilinmeyen bir insanın DNA'sını [br]nirengi yapabiliyorsunuz,

0:09:19.188,0:09:24.472
GPS sisteminin bir konumu bulmak için[br]birçok uyduyu kullanması gibi.

0:09:25.226,0:09:28.850
Bu tekniğin gücünün başlıca örneği

0:09:28.874,0:09:31.549
ABD tarihindeki en kötü şöhretli[br]suçlularından biri olan

0:09:32.612,0:09:37.140
Golden State Katili'nin yakalanması.

0:09:37.164,0:09:43.056
FBI, bu kişiyi 40 yılı aşkın [br]bir süredir arıyordu.

0:09:43.588,0:09:45.423
DNA'sına sahiplerdi

0:09:45.447,0:09:48.797
ancak herhangi bir polis [br]veri tabanında hiç çıkmamıştı.

0:09:49.447,0:09:54.159
Bir sene kadar önce FBI[br]bir genetik soy izleme uzmanına danıştı

0:09:54.183,0:09:58.157
ve o da uzak akrabalarını tespit edecek[br]bir soyağacı hizmetine

0:09:58.157,0:10:00.555
adamın DNA'sını yüklemelerini önerdi.

0:10:01.117,0:10:02.273
Bunu yaptılar

0:10:02.297,0:10:05.989
ve Golden State Katili'nin [br]üçüncü derece kuzenini buldular.

0:10:06.013,0:10:08.357
Geniş bir soyağacı oluşturdular,

0:10:08.361,0:10:10.087
bu ağacın farklı dallarını taradılar

0:10:10.087,0:10:13.072
ta ki Golden State Katili [br]hakkında bildikleriyle

0:10:13.096,0:10:15.677
tam olarak eşleşen[br]bir profil bulana kadar.

0:10:15.701,0:10:17.717
Bu kişiden DNA aldılar

0:10:17.717,0:10:21.342
ve ellerinde olan DNA'yla[br]mükemmel bir eşleşme buldular.

0:10:21.366,0:10:22.480
Onu tutukladılar

0:10:22.480,0:10:25.164
ve bu kadar sene sonra[br]adalete teslim ettiler.

0:10:26.172,0:10:28.487
O zamandan beri genetik [br]soy izleme uzmanları,

0:10:28.487,0:10:32.105
suçluları yakalamak için [br]bu tekniği kullanmaya

0:10:32.129,0:10:35.491
ve yerel ABD emniyet teşkilatlarıyla[br]çalışmaya başladılar.

0:10:35.521,0:10:38.202
Sadece son altı ay içinde

0:10:38.226,0:10:42.522
bu teknikle yirmiden fazla [br]faili meçhul davayı çözebildiler.

0:10:44.203,0:10:48.839
Neyse ki Bernie amca ve soy izleme [br]uzmanları gibi insanlara sahibiz.

0:10:48.839,0:10:52.253
Bu kişiler, kendilerince[br]hobileri olan amatörler değiller.

0:10:52.602,0:10:55.475
Bu kişiler, bize kim olduğumuzu söylemenin

0:10:55.475,0:10:59.065
derin bir tutkusuna sahip olan [br]bilim insanı birer vatandaşlar

0:10:59.065,0:11:03.523
ve geçmişin, geleceğe [br]ışık tuttuğunu biliyorlar.

0:11:04.067,0:11:05.250
Çok teşekkür ederim.

0:11:05.314,0:11:08.563
(Alkış)