Con người chúng ta có nhiều
thời khắc quyết định trong cuộc sống.
Những khoảnh khắc này có lúc vui vẻ,
có lúc lại đau lòng,
bi kịch.
Nhưng tại những thời điểm quyết định này,
nếu có thể đưa ra quyết định đúng đắn,
chúng ta thực sự tạo ra một phép màu
cho chúng ta và những người khác.
Con trai duy nhất của tôi Tariq,
một cậu sinh viên,
tử tế, hào phóng và là một cây viết,
một nhiếp ảnh gia giỏi,
có khát vọng làm việc
cho National Geographic,
nó đính hôn với một cô gái xinh xắn,
và giao bánh pizza
vào mỗi thứ Sáu và thứ Bảy.
Nó đã bị dụ dỗ tới một địa chỉ giả mạo
bởi một nhóm thanh niên.
Trong buổi kết nạp băng đảng,
một cậu bé 14 tuổi đã bắn
và giết chết con trai tôi.
Cái chết đột ngột, vô nghĩa
của một người vô tội, không có vũ khí,
nỗi đau tràn ngập một gia đình,
nỗi bối rối thực sự
khi phải chấp nhận một thực tế mới tồi tệ.
Khỏi cần phải nói sự việc đã khiến
cuộc sống của tôi chững lại.
Một trong những điều khó khăn nhất
tôi từng phải làm
là gọi điện cho mẹ nó,
lúc ấy đang sống ở thành phố khác.
Làm sao để nói với một người mẹ rằng
bà sẽ không bao giờ gặp lại con
hay nghe thấy nó cười,
hay ôm nó?
Tôi là một người Hồi giáo Sufi.
Tôi ngồi thiền hai giờ mỗi ngày.
Thỉnh thoảng,
trong tổn thương và bi kịch sâu sắc,
có một tia sáng rõ ràng.
Điều tôi nhận ra khi ngồi thiền
là có nạn nhân ở cả hai đầu súng.
Dễ thấy rằng con trai tôi là nạn nhân
của cậu bé 14 tuổi kia,
nhưng thật phức tạp để thấy cậu bé đó
cũng là nạn nhân của xã hội Mỹ.
Và điều đó nảy ra câu hỏi,
vậy xã hội Mỹ là những ai?
Đó chính là bạn và tôi
vì tôi không tin rằng xã hội
chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên.
Tôi cho rằng tất cả chúng ta phải chịu
trách nhiệm cho xã hội ta tạo ra.
Việc đứa trẻ này giết đứa trẻ kia
không phải dấu hiệu của một xã hội dân sự.
Chín tháng sau khi Tariq mất,
tôi thành lập Tổ chức Tariq Khamisa
và nhiệm vụ của chúng tôi
ở tổ chức Tariq Khamisa
là ngừng việc trẻ em giết hại lẫn nhau
bằng cách phá vỡ vòng lặp
của bạo lực thanh thiếu niên.
Về cơ bản chúng tôi có ba nhiệm vụ.
Nhiệm vụ đầu tiên và trước hết
là cứu tính mạng của bọn trẻ.
Điều này rất quan trọng.
Chúng ta đang mất nhiều đứa trẻ mỗi ngày.
Nhiệm vụ thứ hai của chúng tôi
là trao quyền chọn lựa đúng đắn
để trẻ em không rơi vào các kẽ hở
và chọn cuộc sống của những băng đảng với
tội ác, thuốc phiện, rượu và vũ khí.
Nhiệm vụ thứ ba của chúng tôi là dạy
những nguyên tắc của phi bạo lực,
của sự cảm thông, lòng trắc ẩn
và của sự tha thứ.
Tôi bắt đầu với một tiền đề rất đơn giản
đó là bạo lực là một hành vi được học hỏi.
Không đứa trẻ nào sinh ra đã bạo lực.
Nếu bạn chấp nhận sự thật này,
phi bạo lực cũng có thể là một hành vi
có thể học hỏi được,
nhưng bạn phải dạy điều này
vì trẻ em sẽ không học được
bằng cách tự thấu hiểu.
Ngay sau đó,
tôi đã tới gặp người anh em đây,
với tâm thế rằng cả hai
đều mất một đứa trẻ.
Con trai tôi chết.
Còn anh ấy mất cháu trai
do nó phải ngồi tù.
Tôi đã bảo anh ấy tham gia.
Bạn thấy đấy, 22 năm sau,
chúng tôi vẫn cùng nhau ở đây,
vì tôi không thể khiến Tariq sống lại,
còn anh không thể mang Tony ra khỏi nhà tù
nhưng có một thứ chúng tôi có thể làm
là đảm bảo không một thanh niên nào khác
trong cộng đồng
kết thúc bằng việc bị giết hay ngồi tù.
Nhờ ơn Chúa,
Tổ chức Tariq Khamisa đã thành công.
Chúng tôi có một mẫu trường học an toàn
với bốn chương trình khác nhau.
Chương trình đầu tiên là một nhóm tập hợp
cùng Ples và tôi.
Chúng tôi được giới thiệu,
rằng cháu người này giết con người kia,
và đang ở đây cùng nhau.
Chúng tôi có chương trình giảng dạy
tại lớp
một chương trình tư vấn sau giờ học,
và thành lập một câu lạc bộ hoà bình.
Tôi rất vui chia sẻ với bạn
rằng bên cạnh việc dạy
những nguyên tắc về phi bạo lực,
chúng tôi có thể giảm 70%
tình trạng đình chỉ và đuổi học,
một con số lớn.
(Vỗ tay)
Con số rất lớn.
Năm năm sau khi Tariq mất,
với tôi, để hoàn thành cuộc hành trình
của sự tha thứ,
tôi đã đến gặp cậu thanh niên
giết con trai mình.
Khi đó cậu đã 19 tuổi.
Tôi nhớ cuộc gặp đó,
vì chúng tôi đã...
bây giờ nó đã 37 tuổi,
vẫn đang trong tù,
nhưng ở cuộc gặp đầu tiên đó,
chúng tôi nhìn vào mắt nhau.
Tôi nhìn vào mắt cậu bé,
và nó nhìn vào mắt tôi,
tôi nhìn vào mắt nó cố tìm ánh mắt của
kẻ sát nhân, nhưng tôi không tìm được.
Tôi có thể thấy sau đôi mắt đó,
và chạm đến phần nhân tính trong cậu ta
và hiểu rằng nhân tính trong cậu
chẳng khác gì so với của tôi
hay của bất cứ ai khác ở đây.
Tôi đã không mong chờ điều đó.
Cậu bé đã ăn năn.
Cậu ta ăn nói lưu loát, và lịch sự.
Tôi có thể nói rằng sự tha thứ của tôi
đã thay đổi cậu ta.
Với điều đó, xin chào đón
người anh em của tôi, Ples.
(Vỗ tay)
Tony là con một của đứa con gái
duy nhất của tôi.
Tony được sinh ra
khi con gái tôi mới 15 tuổi.
Làm mẹ là công việc khó khăn nhất
trên hành tinh này.
Không có việc gì trên đời khó hơn
nuôi dạy một người khác
và đảm bảo cho họ được an toàn,
và có vị thế tốt
để thành công trong cuộc sống.
Tony đã trải qua nhiều bạo lực
trong cuộc sống khi nó còn nhỏ.
Nó thấy một người anh họ nó quý
bị giết trong một cơn mưa đạn của
súng tự động
trong hoạt động băng đảng ở Los Angeles.
Tony đã bị tổn thương trên nhiều mặt.
Nó đến sống với tôi.
Tôi muốn đảm bảo nó có mọi thứ
một đứa trẻ cần
để thành công trong cuộc sống.
Nhưng trong buổi tối đặc biệt đó,
sau nhiều năm sống với tôi,
và đấu tranh dữ dội,
cố gắng để thành công,
và để sống theo kì vọng
trở thành người thành công của tôi,
vào ngày đặc biệt đó,
Tony đã chạy khỏi nhà tối hôm đó,
nó tới chỗ những người
nó nghĩ là bạn,
họ đưa nó thuốc phiện và rượu
và nó đã sử dụng
vì nghĩ rằng những thứ này
sẽ khiến nó không phải lo nghĩ gì nữa.
Nhưng thứ đó chỉ khiến
Tony bất an hơn
và tạo ra nhiều...
nhiều suy nghĩ chết chóc hơn.
Nó tham gia một vụ cướp,
được giao cho một khẩu súng 9 mm.
Và trước mặt một đứa 18 tuổi là
người ra lệnh
và hai đứa 14 tuổi nó nghĩ là bạn,
Tony đã bắn và giết chết Tariq Khamisa,
con trai của người đàn ông này.
Không có một từ ngữ nào
có thể diễn tả nỗi mất mát một đứa trẻ.
Theo như tôi biết, cháu tôi phải
chịu trách nhiệm
vì đã giết hại người khác,
tôi đã đến phòng cầu nguyện,
như những gì được người lớn dạy,
và bắt đầu cầu nguyện và tịnh tâm.
Có một điểm chung giữa
ông Khamisa và tôi,
mà chúng tôi không biết,
bên cạnh việc đều là
những người tuyệt vời
cả hai đều thiền.
(Tiếng cười lớn)
Thiền rất hữu ích với tôi,
vì nó cho tôi cơ hội tìm kiếm
chỉ dẫn và sự rõ ràng
về cách tôi sẽ giúp đỡ người đàn ông này
và gia đình anh ấy trong mất mát này.
Và lời cầu nguyện của tôi đã
được đáp lại
vì tôi được mời đến cuộc gặp mặt
ở nhà anh,
gặp bố, mẹ,
vợ, anh trai anh và gia đình họ
có cơ hội đứng trước những người có
đức tin của Chúa, được người này dẫn dắt,
người có tinh thần sẵn sàng tha thứ,
tạo cơ hội cho tôi
để tôi trở nên hữu ích, chia sẻ với anh ấy
và những đứa trẻ
tầm quan trọng của việc cần làm gì
để trở thành một người lớn có trách nhiệm
hướng cơn giận vào nơi tốt đẹp hơn,
học cách ngồi thiền.
Những chương trình chúng tôi có
trong Tổ chức Tariq Khamisa
cung cấp những công cụ cho lũ trẻ
trong hành trang của chúng
để chúng mang theo trong suốt
cuộc đời mình.
Quan trọng là bọn trẻ hiểu được rằng
người lớn yêu thương, chăm sóc
luôn lo lắng và hỗ trợ chúng
đồng thời bọn trẻ cần học cách thiền định,
học cách tĩnh tâm,
học cách vững vàng,
và học cách ứng xử với những
đứa trẻ khác
một cách tử tế, cảm thông
và đầy yêu thương trìu mến.
Xã hội này cần nhiều tình yêu hơn
và vì thế chúng tôi ở đây
để chia sẻ yêu thương với bọn trẻ,
vì những đứa trẻ sẽ dẫn đường cho ta,
vì tất cả chúng ta
sẽ dựa vào những đứa trẻ của mình.
Khi chúng ta già hơn và nghỉ hưu,
chúng sẽ tiếp nhận thế giới này thay ta,
vì vậy ta dạy chúng yêu thương bao nhiêu,
chúng sẽ mang lại cho ta bấy nhiêu.
Xin Chúa ban phước. Cảm ơn.
(Vỗ tay)
Tôi sinh ra ở Kenya,
nhưng được giáo dục ở Anh.
Người anh em ở đây theo phái Baptist,
còn tôi là một người đạo Hồi Sufi.
Anh ấy là người Mỹ gốc Phi
nhưng tôi luôn nói với anh ấy
tôi mới là người Mỹ gốc Phi.
Tôi sinh ra ở châu Phi,
còn anh thì không.
(Tiếng cười)
Tôi nhập tịch trở thành một công dân.
Tôi là thế hệ công dân đầu tiên.
Vào tôi thấy rằng, là một công dân Mỹ,
tôi phải san sẻ trách nhiệm
với người đã giết con trai tôi.
Tại sao? Vì nó bị bắn bởi
một đứa trẻ Mỹ.
Bạn có thể nghĩ như này,
cậu bé đã giết đứa con duy nhất
nó nên bị treo cổ ở trên giá cao nhất.
Nhưng điều đó thì giúp gì cho xã hội?
Tôi biết bạn có lẽ đang thắc mắc
điều gì xảy ra với cậu thanh niên đó.
Cậu ta vẫn trong tù.
Cậu ấy 37 tuổi vào ngày 22 tháng Chín,
nhưng tôi có tin tốt đây.
Chúng tôi đã cố gắng đưa cậu ấy ra tù
trong 12 năm nay.
Cậu ấy sẽ được thả vào năm sau.
(Vỗ tay)
Tôi rất vui khi cậu ấy được thả,
vì tôi biết chúng tôi đã cứu cậu ấy,
nhưng cậu ấy sẽ cứu
hàng chục nghìn học sinh,
khi cậu ta chia sẻ câu chuyện của mình
ở các trường học chúng tôi
thường xuyên có mặt.
Khi Tony nói với bọn trẻ,
"Hồi 11 tuổi, anh gia nhập một băng đảng.
Khi 14 tuổi, anh đã giết chết
con trai của ông Khamisa.
Anh đã dành nhiều năm trong tù.
Anh ở đây để nói với các em rằng:
Không đáng đâu."
Bạn nghĩ bọn trẻ sẽ lắng nghe
giọng nói đó chứ?
Có đấy, vì đó là giọng điệu
của một người từng kéo cò súng.
Và tôi biết rằng cậu ấy muốn
quay ngược lại thời gian.
Tất nhiên, điều đó là không thể.
Tôi ước là có thể. Tôi sẽ có lại con trai.
Người anh em của tôi sẽ có lại đứa cháu.
Tôi nghĩ điều đó nói lên
sức mạnh của sự tha thứ.
Vậy bài học rút ra ở đây là gì?
Tôi muốn kết thúc bài diễn thuyết
với lời trích dẫn này,
đó là cơ sở cho cuốn sách thứ tư của tôi,
và tình cờ,
đó cũng là lời mở đầu cho
cuốn sách Tony viết.
Lời đó như sau:
"Lòng thiện chí liên tục tạo ra tình bạn."
Bạn không kết bạn bằng cách
đánh bom họ, phải không?
mà bằng cách
lan truyền thiện chí
Điều này cần phải rõ ràng.
"Thiện chí được duy trì tạo nên tình bạn,
tình bạn được duy trì tạo nên lòng tin,
lòng tin được duy trì tạo nên đồng cảm,
đồng cảm được duy trì
tạo nên lòng trắc ẩn,
và lòng trắc ẩn được duy trì
sẽ tạo nên hoà bình."
Đây là công thức hoà bình của tôi
Bắt đầu bởi thiện chí, tình bạn, lòng tin,
sự cảm thông, lòng trắc ẩn và hoà bình.
Nhưng mọi người hỏi tôi,
làm cách nào ông lan truyền
thiện chí tới người đã giết con trai ông?
Tôi nói với họ, bạn làm điều đó
thông qua sự tha thứ.
Bằng chứng là nó hiệu quả với tôi,
hiệu quả với gia đình tôi.
Tuyệt vời thay, nó cũng hiệu quả
với Tony,
với gia đình cậu ấy,
và nó có thể hiệu quả với bạn
và gia đình bạn
với Israel và Palestine,
với Bắc-Nam Triều,
với Iraq, Afghanistan, Iran và Syria.
Nó có thể hiệu quả với nước Mỹ.
Vậy hãy để tôi nói điều này cho bạn,
các người chị em của tôi,
và một vài người anh em
(Tiếng cười)
rằng hoà bình là khả thi.
Sao tôi biết điều đó?
Vì tôi đang sống trong hoà bình.
Cám ơn các bạn rất nhiều. Xin chào.
(Vỗ tay)