HAYAT SİGORTALARI VE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ - Ünite 3 Konu Anlatımı 1

Hayat sigortaları, konusu
insan hayatı olan ve

insanın yaşamı boyunca karşı karşıya
gelebileceği rizikoları için önlem almayı sağlayan ve

bu nedenle de çok çeşitli
türleri içeren bir sigorta dalıdır.

Hayat sigortası ile ilgili sözleşmenin
kurulması, sözleşmenin konusu,

sözleşme taraftarı arasındaki ilişkiler çeşitli
hukuk kaynakları ile düzenlenmiştir.

Öncelikle bu alandaki sözleşme hukuku
genel hükümleri geçerli olmakla birlikte;

özel yasal düzenlemeler ile hayat
sigortası mevzuatı oluşturulmuştur.

Sigortacılık sektörü genel olarak Sigortacılık Kanunu ve
Türk Ticaret Kanunu olmak üzere iki temel kanunla düzenlenir.

Sigortacılık Kanunu, sigorta
şirketlerinin kurulması,

faaliyete geçmesi ve denetlenmesi gibi
hususları düzenlerken,

Türk Ticaret Kanunu sigorta sözleşmesine
yönelik maddi hukuk kurallarına yer verir.

sorularına yanıt
bulabileceksiniz.

Sigorta sözleşmesi ile
ilgili tarafların ilişkisini ve

sigortacılıkla uğraşan kuruluşların çalışmalarını
düzenleyen hukuk kuralları bütününe ve

bu kuralları bir sistem içinde inceleyen
hukuk dalına Sigorta Hukuku adı verilir.

Sigorta hukuku; özel sigorta hukuku ve sosyal
sigorta hukuku olmak üzere iki bölümden oluşur.

Sigorta hukukunun en
önemli temel kaynakları;

Sigortacılık Kanunu ve
Türk Ticaret Kanunudur.

Kanunlar dışında Yönetmelikler ve
her sigorta dalı için ayrı hazırlanan

Hazine Müsteşarlığının onayıyla yürürlüğe giren Sigorta
Genel Şartları da sigorta hukukunun kaynaklarındandır.

Sigorta Hukuku içinde Özel Sigorta
Hukuku alt grubunda yer alan

Can Sigortalarının bir türü olan Hayat Sigortaları
uygulamalarında esas alınacak hükümler;

Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu,
Sigortacılık Kanunu gibi Genel Hükümler,

Hayat Sigortası Genel Şartları ve
Hayat Sigortaları Yönetmeliğidir.

Evet, böylece hayat sigortasının genel mevzuatının
kaynakları ile ilgili fikir edinmiş olduk.

Şimdi de hayat sigortasında riziko ve sigorta değeri
kavramlarıyla programımıza devam edelim.

Tüm sigorta sözleşmelerinin
gerçekleştirilmesinde ana amaç,

kişinin mal veya can varlığına gelebilecek
tehlikelere yani rizikolara karşı güvence sağlamadır.

Rizikonun konusuna göre yapılan ayrımda,
sigorta sözleşmeleri mal varlığı sigortası ve

şahıs sigortası olarak iki
grupta toplanabilir.

Mal varlığı sigortasında riziko malvarlığı üzerinde
gerçekleşecek bir olay olarak tanımlanabilirken;

şahıs sigortalarında riziko belirli bir şahıs
üzerinde meydana gelen olaylardır.

Hayat sigortaları, şahıs sigortaları
grubunda değerlendirilmelidir.

Hayat sigorta sözleşmesinde riziko, sözleşen
tarafların iradelerinin dışında kalan ve

ödeme yükümlülüğünün ortaya
çıkmasına sebep olan olaydır.

Sigorta edilen riziko, sigorta
sözleşmesi ile belirlenir.

Hayat sigortasında da rizikonun niteliği ve konusu
teminatın türüne göre sözleşme ile tespit edilir.

Riziko sınırlamaları sigorta poliçesinde tarif ve
tayin edilen riziko çerçevesine girdiği halde,

rizikoyu çok ağırlaştıran bazı hallerin sigorta
himayesi dışında bırakılmasını ifade eder.

Zarar sigortalarında amaç ortaya
çıkan somut zararı telafi etmektir.

İnsan yaşamı ve beden sağlığına bir
değer biçilmesi mümkün değildir.

Hayat sigortasının meblağ
sigortası olması nedeniyle,

bir kimsenin hayatı üzerine birden
çok sigorta yaptırılabilir.

Aynı kişi için yapılan bu sigortalarda sigorta
değerlerinin farklı gösterilmesi de sorun çıkarmaz.

Bu nedenle, Türk Ticaret Kanununda
1'de bir kimsenin hayatının bir veya

birkaç sigortacı tarafından çeşitli bedeller üzerinden
sigorta ettirilebilmesine izin verilmiştir.

Evet böylece hayat sigortasında riziko ve sigorta değeri
kavramlarının ne anlam ifade etiiğine değinmiş olduk.

Hayat sigortası sözleşmesinin tüm bileşenleri ve
süreci programımızın son konusu olacak.

Sigorta ettiren ve sigortacının taraf olduğu sigorta sözleşmesinde
kural olarak sözleşmeler hukukuna ilişkin temel ilke olan icap ve

bu icaba göre yapılan kabul
beyanı ile kurulmuş sayılır.

Sigorta sözleşmelerinin ana muhtevası,
Hazine Müsteşarlığınca onaylanan ve

sigorta şirketlerince aynı şekilde uygulanacak
olan genel şartlara uygun olarak düzenlenir.

Ancak, sigorta sözleşmelerinde işin özelliğine
uygun olarak özel şartlar tesis edilebilir.

Bu hususlar, sigorta sözleşmesi üzerinde ve özel şartlar başlığı altında
herhangi bir yanılgıya neden olmayacak şekilde açık olarak belirtilir.

Sigorta sözleşmeleri, her hangi bir
şekil şartına da tabi tutulmamıştır.

Özel hukuk alanında geçerli bir ilke olan sözleşme
serbestisi ilkesi sigorta sözleşmeleri açısından da geçerlidir.

Ancak, sigorta sözleşmesi kurulduktan sonra
kural olarak sigortacı sigorta ettirene,

her iki tarafın da hak ve yetkilerini gösteren ve kendisi
tarafından imzalanmış bir sigorta poliçesi verir.

Hazine Müsteşarlığı tarafından onaylanan sigorta
genel şartları, yargısal ve idari denetime tabi kurallardır.

Özel şartlar ise tarafların aralarında
anlaşarak belirledikleri şartlardır.

Hayat sigortası sözleşmesinin kurulmasında Borçlar
Kanunundaki Genel esasların uygulanması uygun olacaktır.

Sigorta sözleşmesinin kurulması için gerekli şartlar
Borçlar Kanunu birinci maddesinde tanımlanır.

Buna göre akit, iki tarafın karşılıklı ve birbirine
uygun irade beyanı ile oluşan hukuki muameledir.

Birbirine uygun beyanlar olabilmesi için öncelikle bir
tarafın kendi iradesini açıklaması gerekecektir,

bu açıklanan irade
beyanına icap denir.

İcap diğer tarafa yöneltilmesi gerekli
tek taraflı bir irade beyanıdır.

Bu irade
beyanından sonra

kendisine icapta
bulunulan karşı taraf

kendi iradesinin de icaba uygun olduğunu bildirirse
yani icabı kabul ederse sözleşme kurulmuş olur.

Herhangi bir şekle tabi olmasa da, tarafların
hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi ve

gerektiğinde kanıtlama
yükümlülüğünü yerine getirilebilmesi için

sigorta sözleşmesinin hükümlerinin
bir belgeye bağlanması gerekir.

Bu durum; Bilgilendirme Formu, Teklifname ve
Poliçe uygulamalarını ortaya çıkarmıştır.

Sigorta sözleşmelerinde sigortacı ve sigorta
ettiren olmak üzere iki temel taraf vardır.

Sigorta konusu menfaat ile
ilişkisine göre sigorta ettiren ile

sigorta güvencesinden yararlanacak
kişi aynı kişi olabileceği gibi farklı da olabilir.

Hayat sigortası
sözleşmesindeki taraflar;

Bütün hayat sigortası sözleşmelerinde
bu tarafların hepsi aynı anda bulunmaz.

Sözleşmenin
içeriğine göre değişir.

Bazı sözleşmelerde, sigorta ettiren
hem riziko şahsı hem de lehdar olabilir.

Bazı durumlarda sigorta ettiren, riziko
şahsı ve lehdar ayrı kişiler olabilir.

Bazı durumlarda da sigorta
ettiren ile lehdar aynı kişi olabilir.

Bu, sözleşmede hayatı teminat altına alınan
kişiye ve belirlenen lehdara göre değişebilir.

Dilerseniz şimdi hayat sigortası
sözleşmesinin taraflarından sigorta ettiren ve

sigortacının yükümlülüklerine
ve haklarına kısaca değinelim.

Sigorta ettirenin kanunlar, sigorta
genel şartları, sigorta yönetmelikleri ve

sigorta sözleşmesinden doğan
çeşitli borç ve yükümlülükleri vardır.

Bunlar; sözleşme öncesi, sözleşme kurulurken ve sözleşme
sonrası yerine getirilmesi gereken borç ve yükümlülüklerdir.

Sigorta ettirenin yükümlülükler;

Sigorta sözleşmesi, sigorta ettirenin yanı
sıra sigortacıya da bazı borçlar yükler.

Bu borçların en önemlileri; rizikoyu
taşımak, sigortalıyı aydınlatmak,

sigorta poliçesi vermek, giderleri
ödemek, sigorta tazminatını ödemektir.

Sigorta Hukuku içinde Özel Sigorta
Hukuku alt grubunda yer alan

Can Sigortalarının bir türü olan Hayat Sigortaları
uygulamalarında esas alınacak hükümler esas itibariyle;

Genel Hükümler ile Hayat Sigortası Genel Şartları
ve Hayat Sigortaları Yönetmeliğidir.

Hayat Sigortası Yönetmeliği, sigorta
ettirenler, sigortalılar ve lehdarların hak ve

menfaatlerinin korunması ile hayat
sigortacılığı faaliyetlerinin düzenlenmesi,

denetlenmesi,gözetimine ilişkin
usul ve esasları düzenler.

Sigorta genel şartları, sözleşmenin kurulmasından önce
pek çok sözleşme ilişkisinde kullanılmak üzere oluşturulmuştur.

Özel şartlar, sigortacı ve
sigortalının üzerinde anlaştığı ve

sigortalının çıkarları dikkate alınarak
genel şartlara eklenen koşullardır.

Hayat Sigortasında en yalın
şekliyle risk yaşama ve ölme ihtimalidir.

Hayat sigortaları ile ilgili sözleşmenin
kurulmasında hiçbir şekle tabi tutulmayıp,

tarafların karşılıklı ve birbirine uygun
irade beyanları ile sözleşme kurulur.

Hayat sigortası sözleşmesindeki taraflar; Sigortacı,
Sigorta Ettiren, Riziko Şahsı ve Lehdardır.

sorularına
değinildi.

Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi Hayat Sigortaları ve Bireysel
Emeklilik Sistemi ders kitabının 3. ünitesinde yer almaktadır.