Return to Video

Początki algebry

  • 0:00 - 0:02
    W tym filmie chcę Wam opowiedzieć
  • 0:02 - 0:05
    o początkach algebry.
  • 0:05 - 0:08
    O powstaniu algebry.
  • 0:08 - 0:09
    Słowo "algebra"
  • 0:09 - 0:11
    i jego związki z ideami,
  • 0:11 - 0:13
    które algebra teraz reprezentuje
  • 0:13 - 0:16
    pochodzi z książki,
  • 0:16 - 0:19
    z której stronę tytułową widzicie tutaj.
  • 0:19 - 0:21
    Angielskie tłumaczenie tytułu tej książki brzmi
  • 0:21 - 0:23
    "The Compendious book on Calculation
  • 0:23 - 0:26
    by Completion and Balancing." (jak to przetłumaczyć ładnie na polski?)
  • 0:26 - 0:29
    Została napisana przez perskiego matematyka,
  • 0:29 - 0:32
    żyjącego w Bagdadzie, w....
  • 0:32 - 0:34
    Jeśli dobrze pamiętam, to było w wieku 8 lub 9
  • 0:34 - 0:36
    Myślę, że to było faktycznie w 820 A.D.
  • 0:36 - 0:38
    W tym roku wydał tą książkę.
  • 0:38 - 0:39
    A.D. czyli Anno Domini, Roku Pańskiego, czyli od narodzenia Chrystusa.
  • 0:39 - 0:42
    "Algebra" to jest to arabskie słowo, które
  • 0:42 - 0:44
    widnieje w oryginalnym, arabskim tytule tej książki.
  • 0:44 - 0:45
    To jest arabski tytuł.
  • 0:45 - 0:48
    "Algebra" oznacza odtworzenie lub ukończenie,
  • 0:48 - 0:56
    przywrócenie ... odtworzenie lub uzupełnienie ... ukończenie
  • 0:56 - 0:59
    W tej książce to słowo znaczy bardzo specyficzną operację
  • 0:59 - 1:02
    przenoszenia czegoś z jednej strony równania
  • 1:02 - 1:04
    na drugą stronę równania.
  • 1:04 - 1:07
    Widzimy to słowo tutaj - nie znam wprawdzie arabskiego,
  • 1:07 - 1:10
    ale znam języki, które jak się wydaje zapożyczyły co nieco
  • 1:10 - 1:13
    od języka arabskiego, a może na odwrót.
  • 1:13 - 1:19
    Znam na tyle urdu i hindi, aby zrozumieć dobry indyjski film.
  • 1:19 - 1:21
    Al Kitab... "Kitab" oznacza książka "
  • 1:21 - 1:22
    a więc ta część to "książka"
  • 1:22 - 1:29
    Al-muhktasar jak sądzę oznacza "compendious" - zwięzły, nie znam słowa
  • 1:29 - 1:31
    "compendious" ale myślę, że to musi być to słowo.
  • 1:31 - 1:35
    Teraz fi hisab, "hisab" oznacza "obliczenie" w urdu, czyli to słowo znaczy "obliczenia".
  • 1:35 - 1:40
    Al-gabr - to jest to słynne słowo, od którego początek wzięła "algebra".
  • 1:40 - 1:42
    Właśnie tutaj pojawiło się w tym kontekście po raz pierwszy ,
  • 1:42 - 1:44
    więc oznacza "ukończenie", "uzupełnienie", "odtworzenie".
  • 1:44 - 1:47
    Można to rozumieć jako jako odtworzenie... uzupełnienie.
  • 1:47 - 1:50
    I dalej jest jeszcze wa'l-muqabala
  • 1:50 - 1:52
    to oznacza tyle co "równoważenie",
  • 1:52 - 1:56
    uzupełnienie i równoważenie.
  • 1:56 - 1:57
    Tak więc, jeśli chcemy przetłumaczyć ten tytuł
  • 1:57 - 1:59
    zdaje sobie sprawę, że ten film nie jest o tłumaczeniu,
  • 1:59 - 2:03
    z języka arabskiego. ale ta książka.. .
  • 2:03 - 2:09
    Wydaje mi się, że tytuł oznacza "zwięzła książka o obliczeniach poprzez
  • 2:09 - 2:13
    uzupełnianie i równoważenie ", w wolnym tłumaczeniu.
  • 2:13 - 2:16
    Stąd właśnie wzięło się słowo "algebra" i to
  • 2:16 - 2:19
    jest bardzo ważna książka. Nie dlatego
  • 2:19 - 2:21
    że użyto w niej po raz pierwszy terminu "algebra".
  • 2:21 - 2:25
    Dlatego że dla wielu ta książka była odkryciem
  • 2:25 - 2:32
    idei nowoczesnej algebry -
  • 2:32 - 2:35
    porównywania prawej i lewej strony równania,
  • 2:35 - 2:37
    oraz zwrócenia uwagi na abstrakcyjny problem matematyczny,
  • 2:37 - 2:38
    a nie na jego szczególne przypadki, które pojawiają się
  • 2:38 - 2:39
    tu i ówdzie.
  • 2:39 - 2:43
    Jednak Al-Chuwarizmi nie był pierwszym człowiekiem
  • 2:43 - 2:45
    i żeby uzyskać wgląd w okoliczności powstania algebry,
  • 2:45 - 2:47
    Al-Chuwarizmi mieszkał w Bagdadzie
  • 2:47 - 2:49
    i ta część świata odgrywała ważną rolę
  • 2:49 - 2:51
    w historii algebry.
  • 2:51 - 2:53
    Żył w Bagdadzie w 8
  • 2:53 - 2:57
    lub 9 wieku naszej ery. Narysuje tutaj oś czasu
  • 2:57 - 2:58
    tak, że będziemy mogli to sobie unaocznić.
  • 2:58 - 3:02
    To jest nasza oś czasu.
  • 3:02 - 3:05
    Niezależnie od tego, czy jesteś osobą wierzącą, czy nie
  • 3:05 - 3:08
    nasze współczesna rachuba czasu opiera się na
  • 3:08 - 3:09
    dacie narodzin Jezusa.
  • 3:09 - 3:12
    To było w tym momencie, tutaj.
  • 3:12 - 3:14
    Narysujemy krzyżyk w tym miejscu
  • 3:14 - 3:16
    na oznaczenie tego momentu w naszej historii. Jeśli nie jesteśmy religijni,
  • 3:16 - 3:19
    mówimy "nasza era" "przed naszą erą".
  • 3:19 - 3:20
    Jeśli jesteśmy wierzący,
  • 3:20 - 3:21
    mówimy A.D.
  • 3:21 - 3:23
    co oznacza "roku Pańskiego"
  • 3:23 - 3:25
    "Anno Domini".
  • 3:25 - 3:27
    "roku Pańskiego", a
  • 3:27 - 3:29
    w kontekście religijnym
  • 3:29 - 3:31
    zamiast „przed naszą erą"
  • 3:31 - 3:33
    mówimy "Przed Chrystusem", B.C.
  • 3:33 - 3:36
    ale tak czy inaczej, to jest 1000 lat
  • 3:36 - 3:38
    naszej ery,
  • 3:38 - 3:40
    to jest 2000 lat naszej ery,
  • 3:40 - 3:42
    a my teraz jesteśmy mniej więcej,
  • 3:42 - 3:43
    kiedy nagrywam ten film,
  • 3:43 - 3:45
    jestem tu, trochę na prawo.
  • 3:45 - 3:49
    Następnie... to jest 1000 lat przed naszą erą,
  • 3:49 - 3:53
    i to jest 2000 lat przed naszą erą.
  • 3:53 - 3:55
    Pierwsze ślady, zapominając o tym, co było wcześniej,
  • 3:55 - 3:57
    to, co naprawdę znaleźliśmy, prowadząc wykopaliska,
  • 3:57 - 3:58
    choć być może moglibyśmy kopiąc głębiej
  • 3:58 - 3:59
    znaleźć jeszcze inne, wcześniejsze dowody
  • 3:59 - 4:01
    pochodzące od wcześniejszych cywilizacji
  • 4:01 - 4:02
    i innych ludów
  • 4:02 - 4:05
    które także napotkały na swojej drodze różne idee związane z nowoczesną algebrą,
  • 4:05 - 4:07
    ale pierwsze znane nam świadectwa o ludziach,
  • 4:07 - 4:10
    którzy na serio zajmowali się ideami leżącymi u podstaw
  • 4:10 - 4:12
    nowoczesnej algebry, pochodzą ze starożytnej Babilonii.
  • 4:12 - 4:16
    Około 2000 lat przed naszą erą,
  • 4:16 - 4:22
    przed Chrystusem, w tym miejscu na osi czasu.
  • 4:22 - 4:24
    Obliczenia, zanotowane na kamiennych tabliczkach
  • 4:24 - 4:25
    wyglądają na to, że ich autorzy zajmowali się
  • 4:25 - 4:27
    pewnymi ideami znanymi ze współczesnej algebry.
  • 4:27 - 4:28
    Nie używali tych samych symboli, co my teraz,
  • 4:28 - 4:31
    liczby reprezentowali w zupełnie inny sposób,
  • 4:31 - 4:33
    ale to, czym się zajmowali, to była algebra!
  • 4:33 - 4:36
    To wszystko działo się w tej samej części świata,
  • 4:36 - 4:39
    Babilonia leży tutaj,
  • 4:39 - 4:42
    Babilonia zachowała fragmenty tradycji i wiedzy Sumerów.
  • 4:42 - 4:45
    Ten cały region nazywany był Mezopotamią,
  • 4:45 - 4:48
    -- z greckiego "pomiędzy dwoma rzekami" --, Tygrysem i Eufratem.
  • 4:48 - 4:50
    Stąd pochodzą pierwsze ślady osób,
  • 4:50 - 4:55
    o których wiemy, że zaczęli studiować to, co dzisiaj nazywamy algebrą.
  • 4:55 - 4:56
    A teraz przenosimy się błyskawicznie do przodu w czasie.
  • 4:56 - 5:00
    Jestem pewien, że historycy nie znają wszystkich
  • 5:00 - 5:04
    okoliczności, w których dochodziło do korzystania z algebry.
  • 5:04 - 5:08
    Ale znaczący wkład do rozwoju algebry
  • 5:08 - 5:12
    pojawił się tutaj, w Babilonii, 2000 lat przed naszą erą.
  • 5:12 - 5:15
    A teraz jeśli szybko przesuniemy się do około 200-300 AD,
  • 5:15 - 5:17
    to będzie tutaj,
  • 5:17 - 5:18
    napotkamy pewnego Greka, który żył
  • 5:18 - 5:20
    w Aleksandrii, to będzie...
  • 5:20 - 5:22
    Grecja jest tutaj, ale on mieszkał
  • 5:22 - 5:25
    Aleksandrii, która w tym czasie była częścią
  • 5:25 - 5:28
    Imperium Rzymskiego. Aleksandria jest w tym miejscu.
  • 5:28 - 5:30
    Ten grecki dżentelmen nazywał się
  • 5:30 - 5:33
    Diofantos lub Diahphantus, dokładnie nie wiem
  • 5:33 - 5:33
    jak to się poprawnie wymawia.
  • 5:33 - 5:37
    Dio... Diofantos.
  • 5:37 - 5:39
    Diofantos jest przez niektórych uważany za
  • 5:39 - 5:42
    ojca algebry. Możemy się spierać, czy był nim
  • 5:42 - 5:45
    Diofantos lub może Al-Chuwarizmi,
  • 5:45 - 5:47
    Al-Chuwarizmi, który jako pierwszy zrozumiał
  • 5:47 - 5:49
    i wprowadził metody rozwiązywania równań, oparte na równoważeniu obu stron równania,
  • 5:49 - 5:51
    i rozważał, abstrakcyjne, czysto matematyczne zagadnienia,
  • 5:51 - 5:53
    podczas gdy Diofantos bardziej koncentrował się na
  • 5:53 - 5:54
    poszczególnych problemach. Obydwaj
  • 5:54 - 5:58
    rozwinęli to, co zrozumieli Babilończycy,
  • 5:58 - 6:00
    obaj na swój własny sposób,
  • 6:00 - 6:01
    ale nie kopiowali tego, co już
  • 6:01 - 6:02
    już zrozumieli Babilończycy.
  • 6:02 - 6:04
    Obaj mieli swój własny wkład
  • 6:04 - 6:07
    do tego, co dzisiaj nazywamy "Algebrą"
  • 6:07 - 6:09
    Zachodni historycy
  • 6:09 - 6:12
    uważają raczej Diofantos za ojca Algebry
  • 6:12 - 6:14
    ale inni uważają, że to Al-Chuwarizmi
  • 6:14 - 6:17
    powinien być uznany za ojca Algebry.
  • 6:17 - 6:19
    Ponieważ on także wniósł znaczący wkład.
  • 6:19 - 6:21
    Przejdźmy teraz do około 600 AD.
  • 6:21 - 6:23
    Przejdźmy teraz do około 600 AD.
  • 6:23 - 6:26
    Innym sławnym matematykiem w historii
  • 6:26 - 6:30
    Algebry był Brahma Gupta w Indiach.
  • 6:30 - 6:33
    Brahma Gupta... W Indiach.
  • 6:33 - 6:35
    Tak więc....niestety, nie wiem w jakiej części
  • 6:35 - 6:37
    Indii żył, powinienem to znaleźć,
  • 6:37 - 6:39
    mam nadzieję, że było to mniej więcej... mniej więcej w tej
  • 6:39 - 6:40
    części świata.
  • 6:40 - 6:43
    I on także miał istotny wkład.
  • 6:43 - 6:46
    A następnie mamy Al-Chuwarizmiego, który
  • 6:46 - 6:49
    żył w tym czasie, tutaj.
  • 6:49 - 6:51
    Al-Chuwarizmi
  • 6:51 - 6:54
    i to jemu przyznajemy zasługę
  • 6:54 - 6:57
    wprowadzenia określenia "algebra", które pochodzi
  • 6:57 - 6:58
    od arabskiego słowa "odtworzenie '
  • 6:58 - 7:00
    Niektórzy uważają że nie należy mu się tytuł
  • 7:00 - 7:03
    ojciec algebry, chociaż niektórzy mówią, że jest on ojcem algebry,
  • 7:03 - 7:06
    jest on jednym z Ojców Algebry, ponieważ
  • 7:06 - 7:10
    był pierwszym, który myślał o Algebrze w sposób abstrakcyjny,
  • 7:10 - 7:12
    niezależny of konkretnych zastosowań,
  • 7:12 - 7:14
    myślał podobnie jak współcześni matematycy
  • 7:14 -
    analizują podobne problemy.
Title:
Początki algebry
Description:

Gdzie i kiedy powstało słowo "algebra" i narodziły się podstawy nowoczesnej algebry ?

more » « less
Video Language:
English
Duration:
07:18
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Origins of Algebra
Show all

Polish subtitles

Incomplete

Revisions