-
რაც აქ ყვითლად დავხატე არის წრფე.
-
ვთქვათ ვიცით ორი რამ ამ წრფეზე.
-
ვიცით რომ აქვს დახრის კოეფიციენტი m
-
და ვიცით, რომ a და b წერტილები ამ წრფეზეა.
-
და კითხვას, რომელსაც უნდა ვუპასუხოთ არის
-
შეგვიძლია თუ არა შევადგინოთ განტოლება
-
ამ წრფისთვის მოცემული
ინფორმაციის გამოყენებით?
-
ვცადოთ.
-
ნებისმიერი წერტილი ამ
წრფეზე ან ნებისმიერი x,y წერტილი ამ წრფეზე
-
უნდა აკმაყოფილებდეს იმ პირობას,
-
რომ დახრა ამ წერტილებს შორის--
-
ვთქვათ, ეს რაღაც
წერტილია კოორდინატებით x,y
-
ეს ნებისმიერი წერტილია ამ წრფეზე--
-
ფაქტი, რომ ის ამ წრფეზეა გვეუბნება, რომ
-
დახრის სიდიდე a,b
და x,y წერტილებს შორის უდრის m-ს.
-
გამოვიყენოთ ეს
ინფორმაცია და შევადგინოთ განტოლება.
-
ანუ რა არის დახრა a,b
და x,y წერტილებს შორის?
-
y-ის ცვლილება--
გახსოვდეთ, დახრის კოეფიცინეტი
-
არის y-ის ცვლილება
შეფარდებული x-ის ცვლიელბასთან.
-
მოდით, დავწერ.
-
დახრის კოეფიციენტი ტოლია y-ის
ცვლილება შეფარდებული x-ის ცვლიელბასთან.
-
ეს პატარა სამკუთხედის
სიმბოლო, ბერძნული ასო "დელტა",
-
ცვლილების შემოკლებაა.
-
y-ის ცვლიელბა--
ვნახოთ.
-
დავიწყეთ y უდრის b-დან და ვამთავრებთ
-
y უდრის ამ რაღაც y-ს აი აქ,
-
y-ის ეს ცვლილება იქნება y-ს მინუს b.
-
იმავე ფერებში დავწერ.
-
ანუ ეს იქნება
y მინუს პატარა სტაფილოსფერი b.
-
და ეს შეფარდებული x-ის ცვლილებასთან.
-
აბსოლუტურად იგივე ლოგიკით--
დავიწყეთ x უდრის a-ს.
-
დავამთავრეთ x უდრის ამ რაღაც x-ს,
-
რაც არ უნდა იყოს x.
-
ანუ x-ის ცვლილება იქნება ბოლო წერტილს
-
მინუს საწყისი წერტილი--
მინუს a.
-
და ვიცით, რომ ეს
ამ ორ წერტილს შორის დახრაა.
-
ეს დახრის სიდიდეა
ნებისმიერ ორ წერტილს შორის ამ წრფეზე
-
და უდრის m-ს.
-
რაც აქ უკვე გავაკეთეთ
-
არის ამ წრფის ამსახველი განტოლება.
-
შეიძლება არ იყოს თქვენთვის ნაცნობი ფორმით,
-
მაგრამ ეს განტოლებაა, რომელიც ასახავს
-
ნებისმიერ x,y-ს რომელიც
აკმაყოფილებს ამ განტოლებას,
-
იქნება ამ წრფეზე, რადგან
ნებსმიერი x,y რომელიც აკმაყოფილებს ამას
-
დახრა x,y წერტილსა და ამ წეტილს შორის,
-
წერტილ a,b-ს შორის, იქნება m-ის ტოლი.
-
ახლა ისეთი ფორმით ჩავწეროთ,
-
რომ თქვენ მარტივად იცნოთ.
-
მოდით, ჩავსვამ
-
გამოსახულების ოდნავ გასამარტივებლად ან
-
x მინუს a-ს მოსაშორებლად მნიშვნელში,
-
მოდით ორივე
მხარე გავამრავლოთ x მინუს a-ზე.
-
თუ ორივე მხარეს გავამრავლებთ x მინუს a-ზე--
-
ანუ x მინუს a
მარცხნივ და x მინუს a მარჯვნივ.
-
მოდით, ამას ფრჩხილებში ჩავსვამ.
-
ორივე მხარეს ვამრავლებთ x მინუს a-ზე.
-
მიზანი ის არის, რომ
მიიღეთ x მინუს a შეფარდებული
-
x მინუს a-ზე, რაც იქნება ერთის ტოლი.
-
მარჯვენა მხარეს გექნებათ
-
m-ჯერ x მინუს a.
-
ეს გამარტივდა და უდრის
-
y-ს მინუს b უდრის m-ჯერ x-ს მინუს a-ს.
-
და ეს ფორმა ხალხმა,
-
მათემატიკოსებმა წრფივი წერტილ-
-დახრის განტოლების ფორმულად გამოყვეს.
-
ანუ ეს არის წრფივი განტოლების ფორმულა,
-
რომელიც ამ წრფეს აღწერს.
-
რატომ ქვია მას წრფივი
წერტილ-დახრის განტოლების ფორმულა?
-
ძალიან მარტივია დადგენა და იმის თქმა,
-
რომ შეხედე,
მწვანეთი წრფის დახრაა აღნიშნული.
-
ეს წრფის დახრაა.
-
და ორი წერტილის ჩასმა შემიძლია.
-
წერტილი a,b ამ წრფეზეა, მექნება
-
დახრის კოეფიციენტი გამრავლებული
x-ს მინუს a-ზე უდრის y-ს მინუს b-ს.
-
ახლა ვნახოთ რატომაა ეს გამოსადეგი
-
ან რატომ მოსწონს ხალხს ამის გამოყენება.
-
აღარ გამოვიყენოთ
a,b და დახრის m კოეფიციენტი.
-
უფრო კონკრეტული გავხადოთ.
-
ვთქვათ, ვიღაც
გეუბნებათ, რომ მაქვს რაღაც წრფე,
-
სადაც დახრის კოეფიციენტი ორია და ვთქვათ,
-
კვეთს წერტილს კოორდინატებით (-7,5).
-
ძალიან სწრაფად გამოიყენებთ ამ ინფორმაციას
-
და თქვენს ცოდნას წრფივი ფუნქციის ფორმულაზე
-
ამ ფორმის მისაცემად.
-
იტყვით, რომ განტოლება, რომელიც
-
შეიცავს ამ წერტილს
და აქვს დახრა იქნება y მინუს b, რაც
-
არის ხუთი--
y მინუს წერტილის y-კოორდინატი,
-
რომელსაც ეს წრფე შეიცავს--
უდრის დახრა გამრავლებული x-ს მინუს
-
x- კოორდინატი, რომელსაც ეს წრფე შეიცავს.
-
ანუ x-ს მინუს უარყოფითი შვიდი.
-
და ამის მსგავსად დავწერეთ განტოლება,
-
რომელსაც დახრის
კოეფიცინეტი აქვს ორი და
-
შეიცავს აი ამ წერტილს.
-
თუ არ მოგვწონს ეს x მინუს უარყოფითი შვიდი,
-
შეგვიძლია ჩავწეროთ, როგორც x პლუს შვიდი.
-
მაგრამ ეს წმინდა
წრფივი (დახრა-კვეთის) ფუნქციის ფორმაა.
-
თუ გინდათ ეს ოდნავ გაამარტივოთ,
-
შეგიძლიათ ჩაწეროთ, როგორც y-ს
მინუს ხუთი უდრის ორჯერ x პლუს შვიდს.
-
და თუ გინდათ ეს ნახოთ,
ეს ამ წრფის მხოლოდ ერთ-ერთი
-
განტოლების გამოსახვის--
კიდევ ბევრი გზაა
-
და ერთ-ერთი ჩვენთვის ნაცნობია,
-
y ღერძის კვეთის ფორმულა--
ეს მარტივად შეიძლება
-
გარდაიქმნას y ღერძის კვეთის ფორმად.
-
ამისთვის უნდა გადავამრავლოთ ამ ორზე.
-
მივიღეთ y მინუს ხუთი
უდრის ორჯერ x პლუს შვიდი,
-
ანუ ეს უდრის 14-ს.
-
შემდეგ მოვიშოროთ
ეს მინუს ხუთი მარცხენა მხარეს
-
განტოლების ორივე მხარეზე ხუთის დამატებით.
-
და მარცხენა მხარეს გვრჩება y
-
და მარჯვენა მხარეს ორჯერ x-ს პლის 19.
-
ანუ ეს არის წრფივი
(დახრა-კვეთის) ფუნქციის განტოლება.
-
გაქვთ დახრა და
y ღერძის გადაკვეთის წერტილი.
-
ანუ ეს წრფივი
ფუნქციის დახრა-კვეთის განტოლებაა.
-
და ეს არის
წერტილ-დახრის წრფივი განტოლებაა.