0:00:00.380,0:00:04.550
Við erum beðin um að leggja saman 4/9 og 11/12 og skrifa svarið okkar niður

0:00:04.550,0:00:07.310
sem almennt brot. Þ.e.a.s að einfalda og skrifa það svar

0:00:07.310,0:00:09.240
sem almennt brot.

0:00:09.240,0:00:11.970
Hér eru brotin tvö sem við ætlum að leggja saman, en við

0:00:11.970,0:00:13.700
erum með ólíka nefnara (talan fyrir neðan strik)

0:00:13.700,0:00:15.800
Þegar þú leggur saman brot þarftu alltaf að byrja á því að

0:00:15.800,0:00:16.880
athuga nefnarana.

0:00:16.880,0:00:18.840
Ef þeir eru eins, þá getur þú lagt saman, en ef þeir eru ólíkir

0:00:18.840,0:00:21.600
eins og hér, þá þarftu að breyta þeim þannig að þeir hafi

0:00:21.600,0:00:22.580
sama nefnara.

0:00:22.580,0:00:27.860
Það sem við þurfum þá að gera er að finna tölu sem bæði 9 og 12

0:00:27.860,0:00:30.890
ganga uppí og það verður þá nýji samnefnarinn

0:00:30.890,0:00:33.800
okkar, og þú munt sjá hvers vegna bæði 9 og 12 verða að

0:00:33.800,0:00:34.970
ganga uppí þá tölu.

0:00:34.970,0:00:37.070
Reynum þá að finna út þessa tölu. Það eru tvær

0:00:37.070,0:00:39.790
leiðir til að finna út það sem við getum kallað minnsta

0:00:39.790,0:00:44.300
sameiginlega margfeldi, minnstu töluna sem er bæði

0:00:44.300,0:00:46.540
margfeldi af 9 og 12

0:00:46.540,0:00:49.310
Ein leið er bara að skoða öll margfeldi af 9 og

0:00:49.310,0:00:51.450
athuga hvort hægt er að deila einhverju þeirra með 12.

0:00:51.450,0:00:54.800
Ef við byrjum með 9 - við getur gert það hér.

0:00:54.800,0:00:57.230
Þá höfum við 9, sem ekki er deilanlegt með 12

0:00:57.230,0:00:59.810
18 er ekki deilanlegt með 12

0:00:59.810,0:01:02.810
27 er ekki deilanlegt með 12

0:01:02.810,0:01:05.670
36, bíddu, það er deilanlegt með 12.

0:01:05.670,0:01:07.480
Það er 12 sinnum 3.

0:01:07.480,0:01:11.560
Svon 9 gengur uppí 36 og 12 gengur uppí 36.

0:01:11.560,0:01:13.620
Það sem við viljum þá gera er að skrifa brotin samnefnd

0:01:13.620,0:01:17.870
Við ætlum að skrifa 4/9 sem eitthvað deilt með 36, og við

0:01:17.870,0:01:23.500
ætlum að skrifa 11/12 sem eitthvað deilt með 36.

0:01:23.500,0:01:27.370
Til að breyta 9 í 36 þá þurfum við að

0:01:27.370,0:01:32.720
margfalda 9 með 4 ekki satt?

0:01:32.720,0:01:37.620
9 sinnum 4 eru sama sem 36.

0:01:37.620,0:01:40.240
Nú getur þú einfaldlega margfaldað nefnarann með 4.

0:01:40.240,0:01:43.560
Þú þarft líka að margfalda teljarann (töluna uppi) með því sama.

0:01:43.560,0:01:45.600
Svo ef þú margfaldar teljarann með 4 þá færðu 4

0:01:45.600,0:01:48.090
sinnum 4 sama sem 16

0:01:48.090,0:01:52.460
SVo 4/9 eru nákvæmlega það sama og 16/36

0:01:52.460,0:01:55.550
Ef þú vilt einfalda þetta í 4/9 þá þarftu að deila

0:01:55.550,0:01:58.020
teljaranum og nefnaranum með 4.

0:01:58.020,0:02:00.010
Nú, gerum við þetta sama hérna megin.

0:02:00.010,0:02:07.800
36, 12 sinnum 3, við margföldum 12 með 3 til að fá 36

0:02:07.800,0:02:10.030
Ef við gerum þetta við nefnarann þá verðum við líka að

0:02:10.030,0:02:14.180
gera þetta við teljarann, svo 11 sinnum 3 eru 33.

0:02:14.180,0:02:16.660
Þannig erum við búin að umrita bæði brotin

0:02:16.660,0:02:19.660
þannig að þau hafa sama nefnara.

0:02:19.660,0:02:22.570
Báðir nefnarar þeirra eru 36.

0:02:22.570,0:02:23.940
Nú erum við tilbúin að leggja saman.

0:02:23.940,0:02:29.170
Ef þú leggur saman þessar tvær stærðir þá erum við með 36 hér, því að

0:02:29.170,0:02:33.110
við erum að vinna með þrítugustu og sjöttu hluta og

0:02:33.110,0:02:35.470
við erum þá með 16 plús 33 í teljaranum.

0:02:35.470,0:02:36.420
Skrifum þetta niður.

0:02:36.420,0:02:41.190
16 plús 33 í teljaranum.

0:02:41.190,0:02:44.620
Og 16 plús 33 eru?

0:02:44.620,0:02:48.020
6 plús 33 eru 39 og þá þurfum við að

0:02:48.020,0:02:49.770
bæta við 10 svo útkoman er 49.

0:02:49.770,0:02:57.390
Við erum þá komin með 49/36

0:02:57.390,0:02:59.360
En, getum við einfaldað þetta?

0:02:59.360,0:03:03.650
49 er 7 í öðru veldi svo þættir hennar eru 1, 7 og 49.

0:03:03.650,0:03:06.000
Þessi tala hefur 1 - hún hefur fullt af þáttum, [br]en hún er ekki

0:03:06.000,0:03:12.770
deilanleg með 7 þannig að við getum ekki stytt[br]neitt frekar

0:03:12.770,0:03:14.400
En við getum samt einfaldað

0:03:14.400,0:03:16.260
Teljarinn er stærri en nefnarinn

0:03:16.260,0:03:18.480
Við skulum því einfalda.

0:03:18.480,0:03:24.680
Þá þurfum við að deila 49 með 36.

0:03:24.680,0:03:26.850
Hversu oft ganga 36 uppí 49?

0:03:26.850,0:03:29.440
Bara einu sinni svo við fáum 1.

0:03:29.440,0:03:31.110
Hversu mikið er afgangs?[br](Hver er leifin?)

0:03:31.110,0:03:36.130
Ef við deilum 49 með 36 einu sinni, eða einu sinni 36 eru 36

0:03:36.130,0:03:38.750
þá eru 13 eftir til að ná uppí 49.

0:03:38.750,0:03:43.460
Svo útkoman er 1 og 13/36

0:03:43.460,0:03:46.100
Við getum reiknað þetta út ef þið viljið

0:03:46.100,0:03:48.960
Við höfum 49 deilt 36.

0:03:48.960,0:03:50.680
36 gengur einu sinni uppí 49.

0:03:50.680,0:03:54.130
1 sinni 36 eru 36 og við drögum frá.

0:03:54.130,0:03:55.770
9 mínus 6 eru 3.

0:03:55.770,0:03:58.310
4 mínus 3 eru 1.

0:03:58.310,0:04:00.740
Afgangurinn er þá 13.

0:04:00.740,0:04:04.090
Það er þá svarið: 1 og 13/36