Bí quyết sống thọ có lẽ nằm ở đời sống xã hội của bạn

Hòn đảo Sardinia của nước Ý có số lượng người trên trăm tuổi gấp sáu lần so với đất liền, và gấp 10 lần so với khu vực Bắc Mỹ. Tại sao? Theo nhà tâm lý học Susan Pinker, không phải nhờ vị trí địa lý nhiều nắng ấm, chế độ ăn ít béo và không chứa gluten, đã giúp người dân trên hòn đảo này khoẻ mạnh, mà chính là việc họ coi trọng các mối quan hệ gia đình gắn kết, và những giao lưu trực tiếp giữa mọi người. Hãy nghe bà Pinker lý giải điều gì khiến người ta sống trên trăm tuổi và hiểu thêm về sống trường thọ.

Đây là một thực tế đáng chú ý.

Trong thế giới phát triển,

ở bất kỳ đâu, tuổi thọ trung bình phụ nữ
đều cao hơn đàn ông sáu đến tám năm.

Sáu đến tám năm.

Quả là một khoảng cách lớn.

Năm 2015, tờ "The Lancet"
phát hành một bài báo

cho biết đàn ông ở các nước giàu

có nguy cơ chết sớm hơn phụ nữ
gấp hai lần

ở bất cứ độ tuổi nào.

Vậy nhưng, có một nơi trên thế giới

đàn ông sống thọ bằng phụ nữ.

Đó là một vùng miền núi xa xôi.

một Blue zone (Vùng xanh)

ở đây sống trường thọ

là phố biến với cả hai giới.

Đây là Blue zone ở Sardinia,

một hòn đảo của Ý, nằm ở Địa Trung Hải.

giữa đảo Corse và nước Tunisia,

số người trên trăm tuổi ở đây gấp
sáu lần

con số này trên đất liền nước Ý,

nơi chỉ cách đó 200 dặm.

Và có số cư dân trên trăm tuổi

gấp 10 lần khu vực Bắc Mỹ.

Là nơi duy nhất đàn ông sống thọ
ngang với phụ nữ.

Nhưng tại sao?

Nó khơi dậy trí tò mò của tôi

Tôi quyết định nghiên cứu khoa học
và thói quen sinh hoạt của nơi này,

và tôi bắt đầu với tài liệu về gen.

Tôi sớm nhận ra rằng,

di truyền chỉ quyết định 25%
tuổi thọ của họ,

75% còn lại thuộc về lối sống.

Vậy thì cần gì để sống thọ
trăm tuổi và hơn thế?

Họ đã làm gì đúng đắn vậy?

Các bạn đang nhìn thấy là cảnh
từ trên cao của làng Villagrande.

Ngôi làng nằm đúng trọng tâm của khu vực
Blue zone

đây là nơi tôi tới và khảo sát,

và như bạn thấy đấy, vẻ đẹp kiến trúc
không phải là đặc tính của ngôi làng

mà chính là mật độ:

các ngôi nhà nằm san sát,

đường đi và ngõ hẻm xen lẫn nhau.

Điều này cho thấy cuộc sống người dân
nơi đây giao thoa thường xuyên.

Khi tôi đi dạo qua ngôi làng,

Tôi có thể cảm nhận hằng trăm
cặp mắt đang nhìn mình

từ lối ra vào, từ sau rèm cửa

từ các ô cửa sổ.

Bởi vì giống như các ngôi làng thời xưa,

Villagrande không thể tồn tại

mà thiếu đi kết cấu này,
không có những bức tường hay nhà thờ này,

không có những quảng trường như này,

mục đích phòng vệ và gắn kết xã hội
định hình lên kiến trúc làng.

Các ưu tiên đô thị thay đổi khi con người
chuyển lên cách mạng công nghiệp

bời vì các bệnh truyền nhiễm
trở thành nguy cơ hàng ngày.

Nhưng bây giờ thì sao?

Bây giờ, cô lập xã hội là nguy cơ cho
sức khoẻ cộng đồng trong thời đại chúng ta

Bây giờ, một phần ba dân số cho rằng

họ có hai người hoặc ít hơn để nương tựa

Nhưng nếu tới làng Villagrande, là một
sự tương phản

khi gặp một vài người cao tuổi.

Hãy gặp một người sống trên trăm tuổi,
ông Giuseppe Murinu, 102 tuổi

và là một cư dân lâu đời của làng.

Ông là một người rất hoà đồng,

Ông thích kể lại câu chuyện cuộc đời

như việc ông đã sống như loài chim

sống nhờ vào những gì kiếm được trong rừng

trong suốt không chỉ một mà hai
cuộc chiến

rồi cách ông và vợ, một người
cũng đã sống trên trăm tuổi,

đã nuôi dạy sáu người con trong
căn bếp nhỏ, ấm cúng này

là nơi tôi phóng vấn ông.

Đây là ông cùng hai con trai
Angelo và Domenico,

cả hai đều ở độ tuổi 70
và đang trông nom ông cụ,

họ tỏ rõ thái độ dè chừng với
tôi và con gái tôi

con gái đi cùng tôi trong
chuyến đi nghiên cứu này,

bởi vì mặt trái của gắn kết xã hội

là cảnh giác với người lạ và người ngoài.

Nhưng Giuseppe thì không mảy may
nghi hoặc

Ông là người vô tư lự,

rất cởi mở và có cái nhìn tích cực.

Và làm tôi tự hỏi: phải chăng đây là điều
khiến ta sống trên trăm tuổi

suy nghĩ tích cực?

Thực tế là, không.

(Cười)

Đây là Giovanni Corrias. Ông 101 tuổi

là người cáu bẳn nhất tôi từng gặp.

(Cười)

Ông minh chứng cho quan niệm

thái độ tích cực để sống lâu
trở nên sai bét.

Và bằng chứng là,

Khi tôi hỏi ông nguyên nhân
ông sống thọ như vây,

ông gườm mắt nhìn tôi rồi làu bàu

"Chẳng ai cần phải biết bí mật của ta cả"

(Cười)

Nhưng dù cho ông cáu bẳn như vậy,

người cháu gái đang sống cùng,
và trông nôm ông

gọi ông là "Il Tesoro", "báu vật của cháu"

Cô tôn trọng và yêu quý ông cụ,

và khi tôi thắc mắc về việc cô bị
mất tự do, cô bảo tôi:

"Cô thực sự không hiểu đúng không nào.

Trông nom người đàn ông này là niềm
vinh hạnh.

Đó là một đặc ân lớn của tôi.

Đây là gia tài của tôi"

Thực tế thì, nơi đâu tôi tới
để phỏng vấn họ, tôi đều bắt gặp

một bữa tiệc trong bếp.

Đây là Giovanni cùng hai cháu gái,

Maria đứng sau lưng ông

và bên cạnh ông là cháu hai đời Sara

khi tôi ở đó, họ mang hoa quả và
rau tươi tới.

Tôi nhanh chóng nhận ra rằng,

ở vùng Blue zone này, khi người ta già đi

và thực tế là họ sống qua các đời,

thì họ sẽ luôn được bao bọc bởi
đại gia đình, bạn bè

bởi hàng xóm, các cha xứ,
chủ quán bar, người bán tạp phẩm.

Những người luôn ở đó hoặc ghé thăm.

Người già không bị bỏ rơi,
sống cô độc

Điều này không giống như trong
thế giới phát triển

như George Burns châm biếm,

"Hạnh phúc là có một gia đình lớn,
yêu thương, quan tâm, ở thành phố khác"

(Cười)

Chúng ta chỉ mới gặp đàn ông,
những người yêu cuộc sống,

nhưng tôi cũng có gặp những người phụ nữ,

và đây là Zia Teresa.

Bà đã trên 100 tuổi, bà dạy tôi
cách làm món ăn đặc trưng của vùng.

là món bánh gối culurgiones,

đó là bánh với những cái vỏ lớn
được làm từ mỳ

như bánh bao ravioli, to chừng này

tầm chừng này,

nhân bánh là phomat béo ricotta
và bạc hà.

rồi rưới sốt cà chua lên trên.

Và bà chỉ cho tôi cách làm
nếp gấp bánh thật đúng

để sao không bị nứt,

bà làm món này cùng với
các con gái vào chủ nhật hàng tuần

rồi mang cho hàng tá những người hàng xóm
và bạn bè

Đấy là lúc tôi phát hiện ra, chế độ
ăn ít béo, không chứa gluten

không phải là lý do sống thọ
ở khu vục Blue zone.

(Vỗ tay)

Các câu chuyện của họ cùng với
những giải thích khoa học

khiến tôi có vài câu hỏi cho bản thân,

như là, khi nào tôi sẽ chết,
và tôi trì hoãn cái ngày đó bằng cách nào?

và rồi bạn sẽ thấy,
câu trả lời không như chúng ta mong đợi.

Julianne Holt-Lunstad là nhà nghiên cứu
thuộc trường đại học Brigham Young

cô tìm câu trả lời cho câu hỏi này

qua hàng loạt các nghiên cứu

đối với vài chục ngàn người ở độ tuổi
trung niên

tầm tuổi khán giả ngày hôm nay.

Cô theo dõi mọi khía cách
trong lối sống của họ:

chế độ ăn, chế độ luyện tập,

tình trạng hôn nhân,

định kỳ gặp bác sỹ,

họ có hút thuốc hay uống rượu, vân vân

Cô ghi chép lại tất cả

sau đó cô cùng đồng nghiệp
cùng ngồi lại và chờ đợi 7 năm

để xem ai sẽ vẫn còn sống.

Và trong số những người đó,

yếu tố nào sẽ giảm nguy cơ tử vong
ở họ nhất?

Đấy là câu hỏi của cô ấy.

Giờ chúng ta sẽ xem các số liệu tổng hợp,

đi từ yêú tố dự đoán ít khả năng nhất
tới yếu tố mạnh nhất.

OK?

Vậy là không khí trong lành, rất tuyệt,

nhưng không dự đoán được bạn sống
bao lâu

Bệnh cao huyết áp của bạn được điều trị,

rất tốt.

vẫn không phải yếu tố lớn.

Bạn gầy hay quá cân, bạn
không còn phải hối lỗi về điều này nữa,

vì nó chỉ đứng vị trí thứ ba.

Tiếp theo là rèn luyện sức khoẻ,

cũng chỉ là yếu tố dự đoán trung bình.

Bạn có vấn đề tim, bạn có trị liệu,
và luyện tập,

khả năng đang cao dần.

Bạn tiêm vac-xin phòng cúm không.

Có ai ở đây biết rằng

vác-xin phòng cúm bảo vệ bạn
tốt hơn là tập luyện không?

Bạn có uống bia rượu và đang bỏ,

hay bạn uống vừa phải,

Bạn không hút thuốc,
và nếu có hút, thì bạn đang bỏ

và chúng ta đang đi tới các yếu tố
cao nhất

đó là hai điểm đặc trưng của
đời sống xã hội.

Đầu tiên, các mối quan hệ gần gũi,

Đó là những người bạn có thể gọi
để vay tiền,

khi bạn cần tiền đột xuất,

Đó là người sẽ gọi bác sĩ
khi bạn ốm

hoặc là người đưa bạn tới bệnh viện,

hoặc là người sẽ ngồi cạnh bạn
khi bạn gặp các khủng hoảng cá nhân,

khi bạn tuyệt vọng,

Những người này, bộ phận nhỏ những
con người này

là yếu tố dự đoán rất lớn
bạn sẽ sống bao lâu

và có một điều làm tôi ngạc nhiên

điều đó gọi là: kết nối xã hội

Có nghĩa bạn tương tác với mọi người
thế nào

khi một ngày của bạn trôi qua

Bạn nói chuyện với bao nhiêu người?

bao gồm cả những kết nối bền vững
hay lỏng lẻo,

không chỉ là những người
rất gần gũi với bạn,

rất có ý nghĩa với bạn,

mà, bạn có nói chuyện với người
hàng ngày pha cafe cho bạn không?

Bạn có nói chuyện với người phát thư?

Bạn có nói chuyện với người phụ nữ
hàng ngày dắt chó đi dạo qua nhà bạn?

Bạn có chơi bài hay poker, có tham gia
câu lạc bộ sách?

Những tương tác này là một trong
những nhân tố dự đoán mạnh nhất

bạn có sống lâu không.

Điều này dẫn tôi tới câu hỏi tiếp theo:

Nếu chúng ta dành nhiều thời gian
trên mạng hơn cho các hoạt động khác,

bao gồm cả việc ngủ,

hiện nay chúng ta dành tới 11 giờ
một ngày,

nhiều hơn 1 giờ so với năm trước,

thì có gì khác biệt không?

Tại sao phải tách bạch giữa
tương tác trực tiếp

và tương tác qua truyền thông xã hội?

Có giống nhau không nếu bạn
có mặt ở đó

với việc, ví dụ như, bạn thường xuyên
liên lạc qua tin nhắn với con cái?

Câu trả lời ngắn gọn là không.

Không hề như nhau.

Tiếp xúc trực tiếp sản sinh ra
một luồng các chất dẫn truyền thần kinh

cũng giống như vắc-xin,
chúng bảo vệ bạn lúc đó, ở hiện tại

và cả trong tương lai.

Như vậy chỉ đơn giản là
nhìn vào mắt người đối thoại,

bắt tay, hay high-five ai đó

là đủ để sản sinh chất oxytocin

một loại hóc-mon kích thích lòng tin
lẫn nhau

và giảm nồng độ hooc-mon cortisel.

Và như vậy giảm sự căng thẳng.

Một lượng dopamine được sản sinh,
khiến chúng ta hưng phấn

và có tác dụng giảm đau

Như sản xuất mooc-phin một cách tự nhiên.

Tất cả điều này diễn ra
nằm ngoài ý thức của chúng ta

đó là lý do chúng ta đồng nhất
các hoạt động qua mạng với thực tế.

Nhưng chúng tôi có dẫn chứng,
dẫn chứng mới,

cho thấy có sự khác biệt.

Chúng ta hãy xem về mặt
khoa học thần kinh

Elizabeth Redcay, một nhà thần kinh học,
của đại học Maryland

đã thử vạch ra sự khác nhau

diễn ra trong não bộ chúng ta
khi chúng ta tương tác trực tiếp

với việc chúng ta xem hình ảnh tĩnh

Việc cô ấy làm là cô so sánh
hoạt động não bộ

giữa hai nhóm người

một nhóm tương tác trực tiếp với cô

hoặc với một trong số cộng sự của cô

qua một cuộc nói chuyện trực tiếp

và với hoạt động não của những người

theo dõi cuộc đối thoại của cô
về cùng một chủ đề

nhưng qua video được ghi lại,
như trên Youtube

Nếu bạn muốn biết bằng cách nào

cô ấy sắp xếp được hai người
trong một máy chụp cắt lớp MRI

Hãy gặp tôi sau.

Sự khác biệt là gì?

Đây là bộ não khi có tương tác xã hội thực.

Bạn đang nhìn thấy sự khác biệt
trong hoạt động của não bộ

giữa tương tác trực tiếp
với việc tiếp nhận thông tin tĩnh

màu vàng là các vùng não có
liên kết với sự tập trung

trí thông minh xã hội --

đó là việc dự đoán được
người khác đang nghĩ gì

cảm thấy gì và định làm gì--

và phần thưởng tinh thần.

Những vùng não này trở nên tích cực hơn

khi chúng ta tương tác trực tiếp.

Những dấu hiệu não tích cực này

có thể là lý do tại sao các nhà tuyển dụng
từ các công ty Fortune 500

khi đánh giá ứng viên

nghĩ rằng các ứng viên thông minh hơn

khi họ nghe được giọng ứng viên

so với khi họ chỉ đọc các âm
trong ví dụ như, một tin nhắn

hoặc email, hoặc một lá thư.

Giọng nói và ngôn ngữ cơ thế
truyền tín hiệu rất rõ ràng

Cho thấy ta có suy nghĩ, có cảm nhận,

những con người có tri giác

chứ không phải là một thuật toán

Nghiên cứu sau đây của Nicholas Epley

thuộc trường đại học Kinh doanh Chicago

khá tuyệt vời, bởi vì đã chỉ ra
một điều hết sức đơn giản.

Nếu ai đó nghe giọng nói của bạn, sẽ nghĩ

bạn thông minh hơn.

Ý tôi là, điều này thật đơn giản.

Giờ để quay lại với lúc đầu,

tại sao phụ nữ sống lâu hơn đàn ông?

Một nguyên nhân chính là
phụ nữ có xu hướng

ưu tiên và chăm chút
cho những mối quan hệ trực tiếp

suốt cuộc đời.

Dẫn chứng gần đây cho thấy

mối quan hệ bạn bè ngoài đời

tạo ra sức mạnh sinh học chống lại
bệnh tật và chán nản.

Điều này không chỉ đúng với con người

mà còn với lối sống bầy đàn ở loài
linh trưởng khác, và ở cả chúng ta.

Một công trình của nhà nhân chủng học,
Joan Silk, cho thấy khỉ đầu chó cái

nếu sống trong đàn với những con cái khác

có mức độ áp lực thấp hơn,
thấy được qua nồng độ cortisol của chúng

chúng sống lâu hơn và sinh nhiều
con có khả năng sống sốt hơn.

Cần ít nhất ba mối quan hệ ổn định.

Đấy là con số kỳ diệu.

Hãy nghĩ về điều đó

Hi vọng các bạn đạt số đó

Sức mạnh của tiếp xúc trực tiếp

thực sự là lý do suy giảm trí nhớ
ở mức thấp nhất

xảy ra đối với những người tham gia xã hội

Là lý do những phụ nữ bị
ung thư vú

có khả năng khỏi bệnh gấp
bốn lần những người cô độc.

Là lý do những người bị đột quỵ,
nếu thường xuyên gặp bạn bè chơi poker

hoặc cùng uống cafe

hoặc cùng chơi hockey kiểu cổ--

Tôi là người Canada mà --

(Cười)

sẽ được bảo vệ tốt hơn
nhờ giao tiếp xã hội

hơn nhờ vào thuốc men.

Là lý do người từng đột quỵ,
nên gặp gỡ thường xuyên--

đây là một việc làm rất có lợi.

Giao tiếp trực tiếp mang
lại những lợi ích kinh ngạc,

nhưng ngày nay gần một phần tư dân số
cho rằng họ không có ai để nói chuyện

Chúng ta có thể làm gì đó.

Giống như người dân trên Sardinia,

Con người thuộc về đâu là nhu cầu sinh học

và không chỉ với phụ nữ.

Xây dựng tương tác trực tiếp
trong thành phố, nơi làm việc của chúng ta

trong lịch làm việc

sẽ thúc đẩy hệ thống miễn dịch,

truyền đi những hooc-mon hài lòng
tới máu và não

như vậy giúp ta sống thọ hơn.

Tôi gọi đó là xây ngôi làng của bạn,

xây dựng nó và duy trì nó
là vấn đề sống còn

Cảm ơn.

(Vỗ tay)

Helen Walters: Susan, khoan đã.
Tôi có một câu hỏi.

Tôi tự hỏi liệu có mức trung hoà không.

Cô có đề cập tới chất dẫn truyền thần kinh
trong tiếp xúc trực tiếp

nhưng công nghệ số thì sao?

Chúng ta chứng kiến sự phát triển vượt bậc

trong công nghệ số, như Facetime

Nó có áp dụng được không?

Ý tôi là, cháu trai tôi.

Nó chơi trò Minecraft và
cùng hò hét với đám bạn.

Có vẻ nó giao tiếp khá tốt.

Việc này có ích không?

Susan Pinker: Có một vài dữ liệu
vừa mới được đưa ra

Các số liệu này là quá mới rằng
cách mạng số diễn ra

và các sổ liệu về sức khoẻ đang
theo sau.

Chúng tôi đang tìm hiểu,

nhưng tôi có thể nói chúng ta sẽ đạt

được một vài tiến bộ trong công nghệ

Ví dụ như, camera của laptop
được đặt phía trên màn hình

và như vậy, khi bạn nhìn vào màn hình

bạn thực sự không tiếp xúc bằng mắt.

Như vậy một việc đơn giản
như nhìn vào camera

có thể tăng các chất dẫn truyền thần kinh

hoặc có lẽ thay đổi vị trí của camera

nó không giống hệt nhau, nhưng tôi nghĩ
chúng ta đang làm được với công nghệ

HW. Cảm ơn cô rất nhiều.

SP: Cảm ơn.

(Vỗ tay)