Drobiazgowa sława królowej przecinków z New Yorkera

„Adiustowanie dla New Yorkera przypomina grę na pozycji obrońcy w profesjonalnej drużynie baseballowej - każdy ruch jest osądzany" - mówi Mary Norris, która pracowała na tym stanowisku przez ponad trzydzieści osiem lat. W tym okresie zyskała reputację srogiej maniaczki przecinkowej, ale, jak twierdzi, bezpodstawnie. Jej praca skupia się przede wszystkim na tym, żeby dzieło autora dobrze się prezentowało. W tej czarującej prelekcji odkryj charakterystyczny styl New Yorkera z osobą, która zna go najlepiej.

Przez ostatnie 38 lat
starałam się być niewidoczna.

Jestem adiustatorką.

Pracuję dla New Yorkera,

co przypomina grę na pozycji obrońcy

w profesjonalnej drużynie baseballowe:.

najmniejszy ruch je osądzany,

a już nie daj Boże się pomylić.

Dla wyjaśnienia: adiustatorzy
nie decydują o treści czasopisma.

Pracujemy na poziomie zdania,

może paragrafu,

słów, interpunkcji.

Zajmujemy się detalami.

Wstawiamy dierezę czyli dwie
kropki nad "i" w wyrazie "naïve".

Narzucamy styl czasopisma.

Każde czasopismo ma określony styl.

Styl New Yorkera jest
bardzo charakterystyczny.

Czasami dokuczają nam za nasz styl.

Na przykład nadal piszemy
"teen-ager" z myślnikiem,

jakby to słowo dopiero co powstało.

Ale na widok myślnika w "teen-age"

i dierezy nad "coöperate"

od razu wiesz, że czytasz New Yorkera.

Adiustacja w New Yorkerze
to proces mechaniczny.

Powiązaną rolą jest redakcja

lub zatwierdzanie stron.

Podczas gdy adiustacja jest mechaniczna,

redakcja polega na interpretacji.

Sugerujemy autorowi przez edytora,

żeby poprawić nacisk zdania,

lub pokazujemy niezamierzone powtórzenia

i podajemy nieodparte alternatywy.

Naszym zadaniem jest
dobra prezentacja autora.

Korekty nie wręczamy
bezpośrednio autorowi,

tylko edytorowi.

To często tworzy dynamikę
dobrego/złego gliniarza,

gdzie adiustator (użyję tego słowa
do określenia wielu ról)

jest niezmiennie złym policjantem.

Jeśli pracujemy dobrze,
jesteśmy niewidoczni,

ale jak tylko popełnimy błąd,

my, adiustatorzy, stajemy
się rażąco widzialni.

Oto najnowszy błąd,
za który mnie obwiniono.

[We wtorek Sarah Palin,
przed-trumpowskie uosobienie

populistycznej nicości
w Partii Republikańskiej,

poparła Trumpa.]

"Gdzie byli legendarni adiustatorzy
New Yorkera?" spytał czytelnik.

Czy autor nie miał na myśli "niewiedzy"?

Au!

Nie ma usprawiedliwienia dla tego błędu.

Ale podoba mi się "nicość".

To mogłoby być amerykańskie
słowo dla "nihilizmu".

(Śmiech)

Tutaj inny czytelnik cytuje fragment:

[Ruby miała 76 lat ale zachowała
swoją apodyktyczną postawę

tylko jej chwiejny chód
zakłamywał jej wiek]

On dodał:

"Przecież ktoś z redakcji ,
że "zakłamywać"

znaczy coś przeciwnego niż w tym zdaniu.

Naprawdę, weźcie się w garść".

"Zakłamać": dać mylne wyobrażenie.

Powinno być "zdradzać".

E. B. White napisał
o przecinkach w New Yorkerze:

"Przecinki padają precyzyjnie,
jak noże wokół asystentki nożownika".

(Śmiech)

To prawda - dostajemy dużo skarg
dotyczących przecinków.

Czy rzeczywiście są dwa przecinki
w "Martin Luther King, Jr., Boulevard"?

Może nie na tablicy,
ale w New Yorkerze tak.

Jeden dowcipniś napisał:

"Błagam, zwolnijcie,
albo przynajmniej okiełznajcie,

przecinkowego maniaka w redakcji".

(Śmiech)

No cóż.

Tutaj przecinki są prawidłowe,

z wyjątkiem tego

między "maniac" i "on".

(Śmiech)

Jeżeli potrzebne są przecinki
przed i po "at least",

można też użyć myślników:

"- lub, przynajmniej, powstrzymać -"

Doskonale.

(Brawo)

Teraz mamy to:

"Kocham redakcję i pismo,

ale czy moglibyście już
nie pisać dużych liczb słownie?

[dwa i pół miliona...]

Nie.

(Śmiech)

Ostatnia skarga
od ortograficznego pedanta:

["Te długie, włókniste coś
to struny głosowe, nie gitarowe".]

Oburzony czytelnik dodał:

"Na pewno nie piszę jako pierwszy

o tym kardynalnym błędzie korekty,

ale także nie będę ostatnim.

Fuj!".

(Śmiech)

Dawniej lubiłam dostawać listy.

Między edytorami i pisarzami
istnieje pakt.

Edytor nigdy nie sprzedaje pisarza,

nigdy nie upublicznia
kiepskich żartów, które wyciął,

lub przegadanych opowieści.

Dobry edytor ratuje pisarkę
przed jej własnym wyskokami.

Redaktorzy także mają kodeks:

nie mówimy o swoich przeoczeniach.

Byłabym nielojalna ujawniając je tutaj,

więc spójrzmy na to, co robimy dobrze.

Mam reputację srogiej osoby,

ale pracuję z pisarzami,
którzy umieją się ze mną obchodzić.

Znam Iana Fraziera, inaczej "Sandy",
od wczesnych lat 80.

To jeden z moich ulubieńców,

choć czasami pisze zdanie,

które zmusza redaktora do refleksji.

To będzie opowiadanie
o dzielnicy Staten Island

po huraganie Sandy:

Nadbrzeże załamało się w połowie

i część opadła w stronę wody,

a rury nośne przechyliły się

jak makaronu wysypywany z pudełka.

(Śmiech)

Dawny gramatyk nigdy by tego nie puścił.

Ale co mogłam zrobić?

Zamiast "like" powinno być "as",

ale to brzmi śmiesznie,

jakby autor silił się na rozbudowane
homeryckie porównanie

"na podobieństwo makaronu
wysypywanego z pudełka".

(Śmiech)

Zdecydowałam, że huragan przyznał
mu poetycką sprawiedliwość

i zostawiłam zdanie bez zmian.

(Śmiech)

Zwykle gdy coś mi nie pasuje,

zastanawiam się trzy razy.

Gdy Sandy usłyszał o tym
ode mnie w chwili słabości, zapytał:

"Tylko trzy?".

Nauczył się, że musi mnie przeczekać.

Ostatnio napisał opowiadanie
do "Talk of the Town",

sekcji na początku pisma

z krótkimi artykułami na różne tematy:
od wystawy Ricky'ego Jaya

w muzeum Metropolitan

po prezentację francuskich torebek
na resztki z restauracji.

Sandy opowiadał, jak wracała do Bronxu

sędzia sądu najwyższego, Sonia Sotomayor.

Były tam trzy rzeczy którym
musiałam stawić czoła.

Po pierwsze korekta gramatyczna.

Sędzia była ubrana na czarno
i Sandy napisał:

Jej twarz i ręce wyróżniały się,
jak na starym, głównie ciemnym obrazie.

W przeciwieństwie do huraganu

tutaj autor nie miał
na słowo "like" wymówki,

że opisuje zniszczenia po huraganie.

"Like" jest tutaj przyimkiem,
a przyimki potrzebują podmiotu,

czyli rzeczownika.

Zamiast "like" powinno być jak "as".

Jak na starym, ciemnym obrazie.

Po drugie literówka.

Autor cytował kogoś, kto pomagał sędzi:

"Jeszcze chwila.

Przypinamy jej mikrofon".

Mic'ed?

W branży muzycznej pisze się "mic",

bo tak jest napisane na sprzęcie.

Ale nigdy nie widziałam
tak pisanego czasownika

i bałam się wpuścić "mic'ed"

do pisma na swoją odpowiedzialność.

(Śmiech)

W New Yorkerze używa się
"mike" jako skrót od "microphone".

Była też delikatna kwestia
gramatyki i użycia,

według której zaimek musi mieć
tę samą liczbę gramatyczną

co jego poprzednik.

...każdy w pobliżu wstrzymał ich oddech.

"Their" to liczba mnoga
a "everyone" - pojedyncza.

Nikt nie powiedziałby "Każdy tam byli".

Każdy był tam. Każdy jest tutaj.

Jednak wciąż się słyszy:
"Każdy wstrzymał ich oddech".

Żeby to jakoś uzasadnić

korektorzy mówią na to "pojedyncze ich",

jakby zmiana nazwy
likwidowała liczbę mnogą.

(Śmiech)

Ja mam to wyeliminować z druku.

Nie mogłam dać
"Każdy wstrzymał jej oddech"

ani "Każdy wstrzymał jego oddech",

ani "Każdy wstrzymał jego lub jej oddech".

Moja sugestia musi się wpasować.

Spytałam przez redaktora,

czy autor przystałby na "Wszyscy
w pobliżu wstrzymali oddech",

bo "all" to liczba mnoga.

Nie.

Spróbowałam ponownie:
"Wszyscy obecni wstrzymali oddech"?

To brzmiało trochę jak w sądzie.

Redaktor zauważył,

że wtedy mielibyśmy "present" i "presence"

w tym samym zdaniu.

W ostatecznej wersji

zaakceptowano "as" zamiast "like",

"miked" zamiast "mic'ed".

Ale "Każdy wstrzymał
ich oddech" nie odpuścił.

Dwa z trzech to nieźle.

W tym samym wydaniu,

w artykule o torebkach
na resztki we Francji,

Francuz bez powodu użył przekleństwa.

Kiedy nadejdzie poczta, ciekawe,

co bardziej obrazi czytelników.

(Śmiech)

Dziękuję.

(Brawa)