Co się dzieje w mózgu, kiedy skupiamy się na czymś

Uwaga nie dotyczy tylko koncentrowania się na danej rzeczy. Uwaga polega również na tym, że nasz mózg potrafi filtrować informacje.
Mehdi Ordikhani-Seyedlar zajmuje się neurobiologią komputerową. Analizuje wzorce i schematy w mózgu badanych osób, które próbują się na czymś skupić. Naukowiec ma nadzieję, że mózg i komputer będą ściśle ze sobą współpracować. W tym celu tworzy modele, które znajdują zastosowanie podczas terapii osób z ADHD albo osób, które straciły zdolność komunikowania się z innymi. Dzięki tej krótkiej, a zarazem fascynującej prelekcji poznamy pokrótce szczegóły tej interesującej dziedziny nauki.

Uważnie się na czymś skupić.

Nie jest łatwo,

bo nasza uwaga jest ciągle rozpraszana.

Jeśli jesteście w stanie długo się
na czymś skupić, to gratuluję.

Wielu myśli, że uwaga jest związana z tym,
na czym się koncentrujemy,

ale dotyczy też informacji,
które nasz umysł chce przefiltrować.

Są dwa sposoby na kierowanie uwagi.

Zacznijmy od uwagi odkrytej,

kiedy kierujemy wzrok na coś,

żeby skupić na tym uwagę.

Mamy też uwagę ukrytą,

kiedy skupiamy się na czymś,

nie kierując na to wzroku.

Pomyślmy o prowadzeniu samochodu.

W uwadze odkrytej skupiamy wzrok na tym,

co jest przed nami,

a w uwadze ukrytej

cały czas skanujemy otoczenie,

choć na nie nie patrzymy.

Zajmuję się neurobiologią komputerową.

Pracuję nad poznawczymi
interfejsami mózg-maszyna

lub łączę mózg z komputerem.

Uwielbiam wzorce mózgowe.

Są one dla nas istotne,

bo dzięki nim możemy budować
modele dla komputerów,

na podstawie których

komputery sprawdzają,
czy nasz mózg dobrze funkcjonuje.

Jeśli funkcjonuje nieprawidłowo,

komputery mogą służyć
za urządzenia wspomagające terapie.

To ma także inne znaczenie.

Jeśli wybierzemy złe wzorce,

otrzymamy złe modele,

co doprowadzi do złych terapii.

Zgadza się?

W przypadku uwagi istotne jest,

że możemy przekierować ją

nie tylko dzięki oczom,

ale także dzięki myślom.

Dlatego uwaga ukryta
jest interesująca dla komputerów.

Chciałem wiedzieć,
jak wyglądają wzorce fal mózgowych

w zależności od rodzaju uwagi.

Przeprowadziłem zatem eksperyment.

Mamy tu dwa migające kwadraty.

Jeden miga szybciej, drugi wolniej.

W zależności od tego,
na którym kwadracie się skupiamy,

pewne części mózgu zaczną rezonować
z tą samą prędkością,

co migający kwadrat.

Analizując sygnały z mózgu,

możemy wyśledzić, na co badany patrzy

lub na czym się skupia.

Co się dzieje w mózgu,
kiedy skupiamy na czymś uwagę odkrytą?

Poprosiłem kilka osób,
żeby patrzyły wprost na dany kwadrat

i skupiły na nim uwagę.

Nic dziwnego, że migające kwadraty

pojawiły się w sygnałach z mózgu,

które dochodziły z części potylicznej

odpowiadającej za przetwarzanie
danych wizualnych.

Ciekawiło mnie jednak,

co się dzieje w mózgu,
kiedy skupiamy na czymś uwagę ukrytą.

Poprosiłem badanych,
żeby patrzyli na środek ekranu

i bez poruszania gałkami ocznymi,

skupili się na którymś z kwadratów.

Kiedy to zbadaliśmy,

okazało się, że obie prędkości
pojawiły się w sygnałach z mózgu.

Co ciekawe,

silniejszy sygnał dawał kwadrat,

na którym skupialiśmy uwagę,

a zatem w mózgu znajduje się coś,

co zajmowało się tą informacją,

co aktywowało część czołową mózgu,

która jest odpowiedzialna

za wytworzenie wyższych
funkcji poznawczych u człowieka.

Część czołowa działa jak filtr.

Przepuszcza informację,
która dochodzi z prawej strony,

na której się skupiamy.

Tym samym blokuje informację
ze strony, którą ignorujemy.

Umiejętność filtrowania
jest kluczem dla działania uwagi.

Niektórzy tej umiejętności nie mają.

Na przykład osoby z ADHD.

Osoba z ADHD nie potrafi
zablokować bodźców rozpraszających.

Dlatego nie może skupić się
na jednym zadaniu przez dłuższy czas.

Co, jeśli taka osoba

mogłaby grać w określoną grę komputerową,

mając mózg podłączony do komputera

i wówczas ćwiczyć mózg,

żeby blokował bodźce rozpraszające.

ADHD to tylko jeden z przykładów.

Te poznawcze interfejsy
mózg-maszyna można zastosować

w wielu innych dziedzinach.

Kilka lat temu

mój dziadek miał wylew
i stracił zdolność mówienia.

Rozumiał innych,
ale nie mógł im odpowiadać.

Nawet nie mógł pisać, bo był analfabetą.

Odszedł w ciszy.

Zastanawiałem się wtedy,

co by było, gdybyśmy mieli komputer,

który mówiłby za niego?

Pracuję od lat w tej branży i widzę,

że to może być realne.

Gdybyśmy znaleźli wzorce fal mózgowych,

kiedy ludzie myślą
o obrazach lub literach.

Przykładowo litera A generuje inny wzorzec

niż litera B i tak dalej.

Wielu ludzi nie mówi,
może komputery ich w tym wyręczą?

Może komputery pomogą nam zrozumieć

myśli osób w śpiączce?

Jeszcze nie jesteśmy na tym etapie,

ale bądźcie czujni.

Wkrótce będziemy.

Dziękuję.

(Brawa)