0:00:00.960,0:00:03.016
Toen ik 14 jaar was,

0:00:03.040,0:00:04.616
was ik bij een bowlingbaan

0:00:04.640,0:00:06.400
een speelautomaat aan het bestelen

0:00:07.200,0:00:08.976
en bij het verlaten van het gebouw

0:00:09.000,0:00:11.730
greep een veiligheidsagent[br]me vast, dus rende ik weg.

0:00:11.760,0:00:14.736
Ik rende door de straat[br]en sprong op een hek.

0:00:14.760,0:00:16.370
En toen ik boven geraakte,

0:00:16.370,0:00:18.846
trok het gewicht van[br]3.000 kwartjes in mijn boekentas

0:00:18.846,0:00:20.650
mij weer terug naar de grond.

0:00:20.880,0:00:23.936
Dus toen ik bijkwam,[br]stond de veiligheidsagent boven op me

0:00:23.960,0:00:27.400
en hij zei: "Klein tuig, steel[br]de volgende keer iets dat je kan dragen."

0:00:27.400,0:00:29.416
(Gelach)

0:00:29.440,0:00:31.576
Ik werd naar de jeugdrechtbank gebracht

0:00:31.600,0:00:34.540
en toen ik werd vrijgelaten[br]onder de voogdij van mijn moeder,

0:00:35.080,0:00:38.056
waren de eerste woorden van mijn oom:[br]"Waarom ben je gepakt?"

0:00:38.080,0:00:40.256
Ik zei: "Man, de boekentas was te zwaar."

0:00:40.280,0:00:42.840
Hij zei: "Man, je moest niet[br]alle kwartjes meepakken."

0:00:42.840,0:00:45.686
Ik zei: "Man, ze waren zo klein.[br]Wat moest ik anders doen?"

0:00:46.080,0:00:50.470
En 10 minuten later, nam hij me mee[br]om een andere speelautomaat te bestelen.

0:00:50.700,0:00:52.810
We hadden geld nodig om thuis te geraken.

0:00:53.240,0:00:54.480
Dat was mijn leven.

0:00:55.440,0:00:57.296
Ik groeide op in Oakland, Californië,

0:00:57.320,0:00:59.656
met mijn moeder en directe familieleden

0:00:59.680,0:01:01.030
verslaafd aan crack-cocaïne.

0:01:01.560,0:01:06.000
Ik woonde bij familie, vrienden

0:01:06.960,0:01:08.560
en in daklozencentra.

0:01:09.040,0:01:12.720
Vaak werd het avondeten [br]in gaarkeukens opgediend.

0:01:13.440,0:01:15.296
Een kameraad zei me:

0:01:15.320,0:01:17.296
"Geld regeert de wereld

0:01:17.320,0:01:18.536
en al haar dingen.

0:01:18.560,0:01:20.640
En in deze straten is geld koning.

0:01:21.320,0:01:22.936
En als je het geld volgt,

0:01:22.960,0:01:25.790
zal het je naar de slechte[br]of naar de goede jongens leiden."

0:01:26.000,0:01:28.470
Niet lang daarna pleegde ik[br]mijn eerste misdrijf

0:01:28.550,0:01:31.826
en het was de eerste keer[br]dat iemand me zei dat ik potentieel had

0:01:31.826,0:01:34.120
en ik had het gevoel[br]dat iemand in mij geloofde.

0:01:34.190,0:01:36.436
Niemand vertelde me[br]dat ik advocaat kon worden

0:01:36.436,0:01:38.056
of dokter, of ingenieur.

0:01:38.080,0:01:41.496
Ik bedoel, hoe moest ik dat doen?[br]Ik kon niet lezen of schrijven.

0:01:41.520,0:01:42.736
Ik was een analfabeet.

0:01:42.760,0:01:45.500
Dus dacht ik altijd[br]dat criminaliteit mijn toekomst was.

0:01:47.480,0:01:49.020
En dan op een dag

0:01:49.020,0:01:50.776
was ik met iemand aan het praten

0:01:50.776,0:01:54.080
en hij vertelde me over een overval[br]die we konden plegen.

0:01:54.760,0:01:55.960
En die pleegden we.

0:01:57.080,0:01:58.896
De realiteit was dat ik opgroeide

0:01:58.920,0:02:01.136
in de sterkste[br]financiële natie van de wereld,

0:02:01.160,0:02:03.016
de Verenigde Staten van Amerika,

0:02:03.040,0:02:07.120
terwijl ik mijn moeder[br]in de rij zag staan bij de bloedbank,

0:02:08.680,0:02:12.360
ze verkocht haar bloed voor 40 dollar[br]gewoon om haar kinderen eten te geven.

0:02:13.320,0:02:16.460
Ze heeft nog steeds[br]de littekens van de naalden.

0:02:17.420,0:02:19.216
Dus gaf ik nooit om mijn gemeenschap.

0:02:19.240,0:02:20.736
Zij gaven niets om mijn leven.

0:02:20.760,0:02:23.680
Iedereen deed wat ze konden[br]om te nemen wat ze wilden:

0:02:23.680,0:02:26.080
de drugdealers, de dieven, de bloedbank.

0:02:26.080,0:02:27.910
Iedereen nam bloedgeld aan.

0:02:27.910,0:02:29.966
Dus nam ik, hoe dan ook, het mijne.

0:02:29.966,0:02:31.536
Ik nam het mijne.

0:02:31.560,0:02:33.840
Financiële kennis[br]regeerde inderdaad de wereld

0:02:34.680,0:02:36.656
en ik was haar kindslaaf

0:02:36.680,0:02:38.160
en volgde de slechte jongens.

0:02:40.280,0:02:43.456
Als 17-jarige werd ik opgepakt[br]voor overval en moord

0:02:43.480,0:02:47.456
en ik leerde snel dat geld nog meer[br]in de gevangenis regeert dan in de straat,

0:02:47.480,0:02:48.800
dus wou ik er een deel van.

0:02:49.410,0:02:52.610
Op een dag haastte ik me[br]om de sportpagina's van de krant te pakken

0:02:52.610,0:02:54.566
zodat mijn celmaat ze me kon voorlezen,

0:02:54.566,0:02:56.936
maar ik pakte per ongeluk[br]de financiële pagina's.

0:02:56.960,0:03:00.216
En een oude man zei:[br]"Hé jonkie, speel je op de beurs?"

0:03:00.240,0:03:01.496
En ik zei: "Wat is dat?"

0:03:01.520,0:03:04.150
Hij zei: "Dat is waar[br]de blanken al hun geld bewaren."

0:03:04.150,0:03:05.936
(Gelach)

0:03:05.960,0:03:09.816
En het was de eerste keer[br]dat ik een glimp van hoop zag,

0:03:09.840,0:03:11.320
een toekomst.

0:03:11.360,0:03:14.120
Hij gaf me een korte beschrijving[br]van wat aandelen waren,

0:03:14.800,0:03:16.360
maar het was slechts een glimp.

0:03:18.360,0:03:20.136
Ik bedoel, hoe moest ik dat doen?

0:03:20.160,0:03:21.920
Ik kon niet lezen of schrijven.

0:03:22.150,0:03:25.436
De vaardigheden die ik ontwikkelde[br]om mijn analfabetisme te verbergen,

0:03:25.446,0:03:27.216
werkten niet langer in deze omgeving.

0:03:27.240,0:03:30.250
Ik zat gevangen in een kooi,[br]een prooi tussen jagers,

0:03:30.250,0:03:32.676
ik vocht voor vrijheid[br]die ik nooit gehad had.

0:03:32.676,0:03:34.456
Ik was verloren, moe,

0:03:34.480,0:03:36.160
en ik had geen mogelijkheden meer.

0:03:37.000,0:03:38.776
Dus als 20-jarige

0:03:38.800,0:03:41.660
deed ik het moeilijkste[br]wat ik ooit in mijn leven gedaan heb.

0:03:42.160,0:03:43.360
Ik las een boek

0:03:45.400,0:03:47.880
en het was de meest [br]tergende tijd van mijn leven,

0:03:49.320,0:03:51.136
proberen te leren lezen,

0:03:51.160,0:03:53.776
vervreemd van mijn familie,

0:03:53.800,0:03:55.000
de kameraden.

0:03:56.280,0:03:57.736
Het was moeilijk, man.

0:03:57.760,0:03:59.136
Het was een gevecht.

0:03:59.160,0:04:00.856
Maar ik wist niet

0:04:00.880,0:04:04.296
dat ik de beste geschenken zou krijgen[br]waarvan ik ooit kon dromen:

0:04:04.320,0:04:05.520
eigenwaarde,

0:04:06.320,0:04:08.160
kennis, discipline.

0:04:08.910,0:04:12.696
Ik was zo blij te kunnen lezen dat ik[br]alles las wat ik in mijn handen kreeg:

0:04:12.720,0:04:16.055
snoeppapiertjes, kledinglabels,[br]straatnaamborden, alles.

0:04:16.079,0:04:17.296
Ik las gewoon alles!

0:04:17.320,0:04:18.336
(Applaus)

0:04:18.360,0:04:19.560
Ik las gewoon.

0:04:21.360,0:04:24.260
Ik was zo enthousiast[br]dat ik wist hoe te lezen en te spellen.

0:04:24.630,0:04:27.066
Een kameraad zei me:[br]"Man, wat ben je aan het eten?"

0:04:27.066,0:04:28.936
Ik zei: "S-N-O-E-P, snoep."

0:04:28.936,0:04:31.016
(Gelach)

0:04:31.040,0:04:33.536
Hij zei: "Geef me wat."[br]Ik zei: "N-E-E. Nee."

0:04:33.560,0:04:34.776
(Gelach)

0:04:34.800,0:04:36.180
Het was geweldig.

0:04:36.180,0:04:39.566
Ik bedoel, ik kon nu eindelijk[br]voor de eerste keer in mijn leven lezen.

0:04:39.566,0:04:41.900
Het gevoel dat ik kreeg was ongelofelijk.

0:04:43.240,0:04:45.840
En dan op mijn 22ste,[br]met een gevoel van eigenwaarde,

0:04:46.800,0:04:48.536
zelfverzekerd,

0:04:48.560,0:04:50.960
herinnerde ik me[br]wat die gangster me had verteld.

0:04:51.760,0:04:55.496
Dus pakte ik de financiële[br]pagina's van de krant.

0:04:55.520,0:04:57.456
Ik wou die rijke blanken vinden.

0:04:57.480,0:04:59.080
(Gelach)

0:05:00.520,0:05:02.440
Dus zocht ik die glimp.

0:05:03.230,0:05:05.196
Terwijl ik verder ging met mijn carrière

0:05:05.196,0:05:08.780
in lesgeven over hoe met geld[br]om te gaan en te investeren,

0:05:08.780,0:05:12.436
leerde ik snel dat ik verantwoordelijkheid[br]moest nemen voor mijn eigen daden.

0:05:12.436,0:05:15.330
Het is waar, ik groeide[br]in een moeilijke omgeving op,

0:05:15.330,0:05:17.406
maar ik koos ervoor misdrijven te plegen

0:05:17.406,0:05:19.020
en ik moest dat toegeven.

0:05:19.020,0:05:21.826
Ik moest er verantwoordelijkheid[br]voor nemen en dat deed ik.

0:05:21.826,0:05:24.696
Ik werkte aan een leerplan[br]dat gevangenen kon aanleren

0:05:24.720,0:05:27.650
financieel gezond te blijven[br]door middel van gevangenisjobs.

0:05:28.820,0:05:31.836
Een verantwoordelijke levensstijl[br]kan ons erbij helpen

0:05:31.846,0:05:35.656
om goed met geld om te gaan[br]als we in de maatschappij terugkomen,

0:05:35.676,0:05:38.536
zoals de meeste mensen deden [br]die geen misdrijf pleegden.

0:05:38.560,0:05:39.760
Toen ontdekte ik

0:05:40.680,0:05:42.736
dat volgens MarketWatch

0:05:42.760,0:05:45.296
meer dan 60 procent [br]van de Amerikaanse bevolking

0:05:45.320,0:05:47.440
minder dan 1.000 dollar spaargeld heeft.

0:05:48.200,0:05:51.416
Sports Illustrated zei dat meer [br]dan 60 procent van de NBA-spelers

0:05:51.440,0:05:52.976
en de NFL-spelers bankroet gaan.

0:05:53.000,0:05:56.420
40 procent van huwelijksproblemen [br]komen voort uit financiële problemen.

0:05:57.080,0:05:58.296
Wat in hemelsnaam?

0:05:58.320,0:06:00.456
(Gelach)

0:06:00.480,0:06:03.176
Wil je me zeggen dat mensen [br]hun hele leven werken,

0:06:03.200,0:06:05.776
auto's, kleren, huizen en spullen kopen,

0:06:05.800,0:06:08.016
maar van loonbriefje[br]naar loonbriefje leven?

0:06:08.040,0:06:11.840
Hoe, in hemelsnaam, kunnen leden [br]van de maatschappij gevangenen helpen

0:06:11.840,0:06:13.676
om te integreren in de maatschappij,

0:06:13.676,0:06:15.720
als ze hun eigen zaken[br]niet kunnen beheren?

0:06:16.160,0:06:17.716
Wij waren ten dode opgeschreven.

0:06:17.716,0:06:19.090
(Gelach)

0:06:19.090,0:06:20.600
Ik had een beter plan nodig.

0:06:22.520,0:06:24.640
Dit gaat niet goed aflopen.

0:06:25.040,0:06:26.240
Dus ...

0:06:27.880,0:06:29.080
Ik dacht na.

0:06:31.800,0:06:34.740
Ik had nu een verplichting [br]om de betrokkenen op te zoeken

0:06:36.360,0:06:37.576
en te helpen,

0:06:37.600,0:06:40.856
en het was gek, want nu gaf ik[br]om mijn gemeenschap.

0:06:40.880,0:06:43.480
Wauw, wie had dat gedacht?[br]Ik gaf om mijn gemeenschap.

0:06:44.640,0:06:46.830
Financieel analfabetisme is een ziekte

0:06:46.830,0:06:50.076
die vele minderheden en de armere klasse[br]in onze samenleving verlamd

0:06:50.076,0:06:52.136
over verschillende generaties heen

0:06:52.160,0:06:54.656
en we zouden daarover woest moeten zijn.

0:06:54.680,0:06:56.256
Vraag jezelf af:

0:06:56.280,0:06:59.536
hoe kan het dat 50 procent[br]van de Amerikaanse bevolking

0:06:59.560,0:07:03.520
financieel ongeletterd is in een natie[br]aangedreven door financiële vooruitgang?

0:07:05.000,0:07:07.856
Onze toegang tot recht,[br]onze sociale status,

0:07:07.880,0:07:10.720
levensomstandigheden, transport en voedsel

0:07:10.720,0:07:14.036
zijn allemaal afhankelijk van geld[br]dat de meesten niet kunnen beheren.

0:07:14.036,0:07:15.576
Dat is gestoord!

0:07:15.600,0:07:16.976
Het is een epidemie

0:07:17.000,0:07:20.450
en een groter gevaar voor de openbare[br]veiligheid dan enig andere kwestie.

0:07:21.720,0:07:24.376
Volgens het Californisch gevangeniswezen

0:07:24.400,0:07:26.736
heeft meer dan 70 procent[br]van de gevangenen

0:07:26.760,0:07:30.376
geldgerelateerde misdrijven gepleegd[br]of werd ervoor in beschuldiging gesteld:

0:07:30.400,0:07:34.920
overvallen, inbraken,[br]fraude, diefstal, vervalsing --

0:07:35.720,0:07:37.040
en de lijst gaat verder.

0:07:37.920,0:07:39.136
Luister hier:

0:07:39.160,0:07:42.096
een doorsnee gevangene

0:07:42.120,0:07:44.616
komt het Californisch[br]gevangenissysteem binnen

0:07:44.640,0:07:46.200
zonder financiële kennis,

0:07:46.840,0:07:48.816
verdient 30 cent per uur,

0:07:48.840,0:07:51.056
meer dan 800 dollar per jaar,

0:07:51.080,0:07:53.840
zonder echte uitgaven en zal niet sparen.

0:07:54.760,0:07:59.060
Bij zijn voorwaardelijke vrijlating[br]krijgt hij 200 dollar en wordt hem gezegd:

0:07:59.060,0:08:02.750
"Hé, veel geluk, blijf uit de problemen[br]en kom niet terug naar de gevangenis."

0:08:02.800,0:08:06.096
Zonder serieuze voorbereiding[br]of financiële langetermijnplanning,

0:08:06.120,0:08:07.320
wat doet hij ... ?

0:08:08.600,0:08:09.800
Op z'n 60ste?

0:08:11.120,0:08:12.290
Een goede baan vinden

0:08:12.290,0:08:14.400
of terugkeren naar[br]hetzelfde crimineel gedrag

0:08:14.400,0:08:17.170
dat hem nou precies[br]in de gevangenis deed belanden?

0:08:17.400,0:08:19.176
Belastingbetalers, jullie kiezen.

0:08:19.200,0:08:22.360
Zijn opleiding heeft waarschijnlijk[br]al voor hem gekozen.

0:08:23.120,0:08:25.480
Dus hoe kunnen we deze ziekte genezen?

0:08:26.240,0:08:27.976
Ik richtte een programma mee op

0:08:28.000,0:08:32.576
dat we Financiële Emancipatie[br]Emotionele Geletterdheid noemen.

0:08:32.600,0:08:34.056
We noemen het FEEG

0:08:34.080,0:08:37.200
en het leert je[br]hoe je emotionele beslissingen

0:08:37.200,0:08:39.256
te scheiden van je financiële beslissingen

0:08:39.280,0:08:42.696
en de vier tijdloze regels[br]van persoonlijke financiën:

0:08:42.720,0:08:44.280
de juiste manier van sparen,

0:08:45.560,0:08:47.200
uitgaven onder controle houden,

0:08:48.320,0:08:50.096
geld effectief lenen

0:08:50.120,0:08:53.896
en het spreiden van je financiën[br]door je geld voor je te laten werken

0:08:53.920,0:08:55.736
in plaats van ervoor te werken.

0:08:55.760,0:08:59.920
Gevangenen hebben deze vaardigheden nodig[br]voor ze terugkomen in de samenleving.

0:09:01.480,0:09:05.376
Er is geen volledig rehabilitatie [br]zonder deze vaardigheden.

0:09:05.400,0:09:09.216
Het idee dat enkel deskundigen[br]geld kunnen investeren en beheren

0:09:09.240,0:09:11.496
is absoluut belachelijk

0:09:11.520,0:09:13.187
en wie je dat vertelt, liegt.

0:09:13.211,0:09:18.176
(Applaus)

0:09:18.200,0:09:20.616
Een deskundige is een persoon

0:09:20.640,0:09:23.136
die zijn ambacht beter kent dan de meesten

0:09:23.160,0:09:28.096
en niemand weet beter hoeveel geld [br]je nodig hebt, al hebt of wilt dan jezelf,

0:09:28.120,0:09:30.220
dit wil zeggen dat jij de deskundige bent.

0:09:30.880,0:09:35.096
Financiële kennis is geen vaardigheid,[br]dames en heren.

0:09:35.120,0:09:36.320
Het is een levensstijl.

0:09:37.560,0:09:42.056
Financiële stabiliteit is een bijproduct[br]van een degelijke levensstijl.

0:09:42.080,0:09:45.880
Een financieel gezonde gevangene[br]kan een belastingbetalende burger worden

0:09:46.680,0:09:50.176
en een financieel gezonde [br]belastingbetalende burger kan dit blijven.

0:09:50.200,0:09:54.536
Dit laat ons toe om een brug te bouwen[br]tussen de mensen die we beïnvloeden:

0:09:54.560,0:09:57.296
familie, vrienden en die jonge mensen

0:09:57.320,0:10:00.820
die nog altijd geloven dat er een verband[br]is tussen criminaliteit en geld.

0:10:01.720,0:10:04.440
Dus laten we de vrees en angst verliezen

0:10:04.450,0:10:06.216
voor alle moeilijke financiële termen

0:10:06.216,0:10:08.526
en alle andere flauwekul[br]die je gehoord hebt.

0:10:09.720,0:10:13.576
En laten we naar de kern gaan[br]van wat onze samenleving heeft verlamd

0:10:13.600,0:10:17.960
door onze verantwoordelijkheid op te nemen[br]om ons leven beter te beheersen.

0:10:19.000,0:10:22.336
En laten we een simpel[br]en gebruiksvriendelijk leerplan aanbieden

0:10:22.360,0:10:24.616
dat gaat tot de kern

0:10:24.640,0:10:28.330
van wat financiële emancipatie [br]en emotionele geletterdheid werkelijk is.

0:10:28.360,0:10:30.400
Als je hier in het publiek zit en zegt:

0:10:30.400,0:10:32.876
"O ja, nou, dat ben ik niet[br]en ik geloof het niet",

0:10:33.480,0:10:35.256
kom dan mijn klas volgen --

0:10:35.280,0:10:36.976
(Gelach)

0:10:37.000,0:10:39.480
zodat ik je kan tonen[br]hoeveel geld het je kost

0:10:39.480,0:10:41.960
iedere keer dat je emotioneel wordt.

0:10:41.960,0:10:46.310
(Applaus)

0:10:47.600,0:10:49.136
Heel erg bedankt. Dank je.

0:10:49.160,0:10:50.320
(Applaus)