[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:02.45,Default,,0000,0000,0000,,Tarihimizin çoğunda, insan teknolojisi Dialogue: 0,0:00:02.45,0:00:06.73,Default,,0000,0000,0000,,beyinlerimizden, ateşten ve\Nmızraklardan meydana geldi. Dialogue: 0,0:00:06.73,0:00:10.48,Default,,0000,0000,0000,,Ateş ve mızraklar, enerji santralleri ve\Nnükleer silahlara dönüşürken Dialogue: 0,0:00:10.48,0:00:13.52,Default,,0000,0000,0000,,en büyük gelişme beynimize oldu. Dialogue: 0,0:00:13.52,0:00:17.67,Default,,0000,0000,0000,,1960'lardan beri, beyin makinelerimizin\Ngüçleri üslü şekilde büyümeye devam ederek Dialogue: 0,0:00:17.68,0:00:22.24,Default,,0000,0000,0000,,bilgisayarların aynı anda hem daha küçük\Nhem de daha hızlı olmalarını sağladı. Dialogue: 0,0:00:22.24,0:00:25.80,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu işlem fiziksel sınırlarına ulaşmak\Nüzere. Dialogue: 0,0:00:25.80,0:00:28.89,Default,,0000,0000,0000,,Bilgisayar parçaları bir atomun boyutuna\Nyaklaşıyor. Dialogue: 0,0:00:28.89,0:00:32.97,Default,,0000,0000,0000,,Bunun neden bir sorun olduğunu anlamak\Niçin, bazı temel kavramlara bakmalıyız. Dialogue: 0,0:00:32.97,0:00:38.67,Default,,0000,0000,0000,,(Jenerik)\NÖzetle - Kurzgesagt tarafından Dialogue: 0,0:00:38.67,0:00:42.54,Default,,0000,0000,0000,,Bir bilgisayar çok basit şeyleri yapan çok\Nbasit parçalardan oluşmuştur. Dialogue: 0,0:00:42.54,0:00:48.50,Default,,0000,0000,0000,,Bu parçalar bilgiyi sunar, işler ve\Nmekanizmaları kontrol eder. Dialogue: 0,0:00:48.52,0:00:50.47,Default,,0000,0000,0000,,Bilgisayar çipleri modüller içerir, Dialogue: 0,0:00:50.47,0:00:54.52,Default,,0000,0000,0000,,bu modüller mantık kapılarını ve\Nmantık kapıları da transistörleri içerir. Dialogue: 0,0:00:54.52,0:00:58.51,Default,,0000,0000,0000,,Bir transistör bilgisayarlardaki\Nbilgi işlemcisinin en basit formudur. Dialogue: 0,0:00:58.51,0:01:03.15,Default,,0000,0000,0000,,Temel olarak, gelen bilginin yolunu açıp\Nkapatabilen bir anahtar işlevi görür. Dialogue: 0,0:01:03.15,0:01:08.60,Default,,0000,0000,0000,,Bu bilgi "sıfır" veya "bir" olarak\Nayarlanabilen "bit"lerden oluşur. Dialogue: 0,0:01:08.60,0:01:13.55,Default,,0000,0000,0000,,Bitlerin kombinasyonları da daha \Nkarmaşık bilgileri temsil etmede kullanılır. Dialogue: 0,0:01:13.55,0:01:18.15,Default,,0000,0000,0000,,Transistörler, basit şeyler yapan mantık \Nkapıları oluşturmak için bir araya gelirler. Dialogue: 0,0:01:18.15,0:01:22.78,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, bir "VE" kapısının tüm girişleri\Nbir ise çıktısı bir olur, Dialogue: 0,0:01:22.78,0:01:25.58,Default,,0000,0000,0000,,ve tam tersi durumunda sıfır olur. Dialogue: 0,0:01:25.58,0:01:29.26,Default,,0000,0000,0000,,Mantık geçitlerinin birleşimleri nihayet\Nanlamlı modüller meydana getirir, Dialogue: 0,0:01:29.26,0:01:31.37,Default,,0000,0000,0000,,örneğin, iki sayıyı toplamak için. Dialogue: 0,0:01:31.37,0:01:35.37,Default,,0000,0000,0000,,Toplamaya yapabildiğinizde çarpma da\Nyapabilirsiniz, ve çarpmaya yapabildiğinizde de Dialogue: 0,0:01:35.37,0:01:37.41,Default,,0000,0000,0000,,esasen her şeyi yapabilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:37.41,0:01:41.02,Default,,0000,0000,0000,,Tüm temel işlemler tam anlamıyla\Nbirinci sınıf matematiğinden daha basit Dialogue: 0,0:01:41.02,0:01:44.08,Default,,0000,0000,0000,,olduğu için, bir bilgisayarı çok basit\Nmatematik soruları cevaplayan Dialogue: 0,0:01:44.08,0:01:46.88,Default,,0000,0000,0000,,bir grup yedi yaşındaki çocuk olarak\Nhayal edebilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:46.88,0:01:50.88,Default,,0000,0000,0000,,Yeterince büyük bir grubu astrofizikten\NZelda'ya her şeyi hesaplayabilir. Dialogue: 0,0:01:50.88,0:01:56.50,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, parçalar sürekli küçüldükçe\Nkuantum fiziği olayı zorlaştırır. Dialogue: 0,0:01:56.50,0:01:59.86,Default,,0000,0000,0000,,Özetle, bir transistör sadece bir\Nelektrik düğmesidir. Dialogue: 0,0:01:59.86,0:02:03.30,Default,,0000,0000,0000,,Elektrik elektronların bir yerden başka bir\Nyere hareket etmesidir, Dialogue: 0,0:02:03.30,0:02:08.48,Default,,0000,0000,0000,,böylece düğme elektronların tek yönde\Nhareket etmesini engelleyebilen bir geçittir. Dialogue: 0,0:02:08.48,0:02:11.86,Default,,0000,0000,0000,,Bugün, transistörlerin tipik boyutu\N14 nanometredir, Dialogue: 0,0:02:11.86,0:02:15.72,Default,,0000,0000,0000,,bu da HIV Virüsünün çapından\Nsekiz kat, Dialogue: 0,0:02:15.72,0:02:18.72,Default,,0000,0000,0000,,ve de bir beyaz kan hücresinden 500\Nkat daha küçüktür. Dialogue: 0,0:02:18.72,0:02:21.38,Default,,0000,0000,0000,,Transistörler birkaç atom\Nboyutuna küçüldükçe elektronlar kendilerini Dialogue: 0,0:02:21.38,0:02:25.38,Default,,0000,0000,0000,,(Burada gücün yok!)\Nengellenmiş bir yolun diğer tarafına\Nkuantum tünelleme denilen bir Dialogue: 0,0:02:25.38,0:02:27.95,Default,,0000,0000,0000,,yöntemle transfer edebilir. Dialogue: 0,0:02:27.95,0:02:31.95,Default,,0000,0000,0000,,(Merhaba dostum! Naber?)\NKuantum dünyasında, fizik alıştığımız\Ntahmin edilebilir şekillerden farklı işler Dialogue: 0,0:02:31.95,0:02:36.91,Default,,0000,0000,0000,,(Çark savaşlarına tam olarak ne kadar alışkınsın?) (Ne...?)\Nve geleneksel bilgisayarlar artık\Nmantıklı gelmez. Dialogue: 0,0:02:36.91,0:02:40.90,Default,,0000,0000,0000,,Teknolojik ilerlememizin önündeki\Ngerçek bir fiziksel duvara yaklaşıyoruz. Dialogue: 0,0:02:40.90,0:02:44.90,Default,,0000,0000,0000,,Bu sorunu çözmek için, bilim insanları\Nkuantum bilgisayarları inşa ederek Dialogue: 0,0:02:44.90,0:02:49.75,Default,,0000,0000,0000,,bu olağandışı kuantum özelliklerini\Nkendi lehlerine çevirmeyi deniyorlar. Dialogue: 0,0:02:49.75,0:02:53.74,Default,,0000,0000,0000,,Normal bilgisayarlarda bitler bilginin\Nen küçük birimidir. Dialogue: 0,0:02:53.74,0:02:58.27,Default,,0000,0000,0000,,Kuantum bilgisayarları iki değerden birine ayarlanabilen kübitler kullanır. Dialogue: 0,0:02:58.27,0:03:02.26,Default,,0000,0000,0000,,Bir kübit herhangi bir iki düzeyli\Nkuantum sistemi olabilir, Dialogue: 0,0:03:02.26,0:03:04.70,Default,,0000,0000,0000,,manyetik alandaki bir\Ndönüş veya bir foton gibi. Dialogue: 0,0:03:04.70,0:03:08.13,Default,,0000,0000,0000,,Fotonun yatay veya düşey polarizasyonu\Ngibi, Dialogue: 0,0:03:08.13,0:03:10.99,Default,,0000,0000,0000,,sıfır ve bir bu sistemin muhtemel\Ndurumlarıdır. Dialogue: 0,0:03:10.99,0:03:14.99,Default,,0000,0000,0000,,Kuantum dünyasında, kübit bunlardan\Nsadece biri olmak zorunda değildir, Dialogue: 0,0:03:14.99,0:03:18.07,Default,,0000,0000,0000,,aynı anda iki durumdan da bir miktar\Nolabilir. Dialogue: 0,0:03:18.07,0:03:20.65,Default,,0000,0000,0000,,Buna süperpozisyon denmektedir. Dialogue: 0,0:03:20.65,0:03:24.65,Default,,0000,0000,0000,,Ancak siz değerini, mesela fotonu\Nbir filtreden geçirerek test ettikten sonra Dialogue: 0,0:03:24.65,0:03:28.65,Default,,0000,0000,0000,,fotonun yatay veya düşey polarizasyondan\Nbirini seçmesi gerekir. Dialogue: 0,0:03:28.65,0:03:32.65,Default,,0000,0000,0000,,İzlenmediği sürece kübit sıfır ve bir\Nihtimallerininden oluşan bir Dialogue: 0,0:03:32.65,0:03:36.65,Default,,0000,0000,0000,,süperpozisyonun içindedir, ve hangisi\Nolacağını tahmin edemezsiniz. Dialogue: 0,0:03:36.65,0:03:41.79,Default,,0000,0000,0000,,Ama ölçtüğünüz anda iki belirli\Ndurumdan birine geçer. Dialogue: 0,0:03:41.79,0:03:45.17,Default,,0000,0000,0000,,Süperpozisyon burada bir\Noyun değiştiricidir. Dialogue: 0,0:03:45.17,0:03:50.13,Default,,0000,0000,0000,,Dört klasik bit tek seferde iki üzeri dört\Nfarklı durumun birinde bulunabilir. Dialogue: 0,0:03:50.13,0:03:54.13,Default,,0000,0000,0000,,Bu 16 muhtemel kombinasyon eder, bunlardan\Ntek seferde birini kullanabilirsiniz. Dialogue: 0,0:03:54.13,0:04:00.18,Default,,0000,0000,0000,,Ancak süperpozisyon halindeki dört kübit, aynı anda \Nbu 16 kombinasyonun hepsinde bulunabilir! Dialogue: 0,0:04:00.18,0:04:04.18,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayı eklenen her kübit için üslü\Nşekilde artar. Dialogue: 0,0:04:04.18,0:04:08.18,Default,,0000,0000,0000,,Yirmi tanesi aynı anda bir milyon\Ndeğer saklayabilir. Dialogue: 0,0:04:08.18,0:04:12.18,Default,,0000,0000,0000,,Kübitlerin sezgisel olmayan gerçekten\Ntuhaf başka bir özelliği de Dialogue: 0,0:04:12.18,0:04:16.18,Default,,0000,0000,0000,,dolanık olmalarıdır; bu kübitlerin ne\Nkadar uzakta olursa olsun Dialogue: 0,0:04:16.18,0:04:20.18,Default,,0000,0000,0000,,herhangi birinin aynı anda diğerinin durumuna\Nda tepki göstermesini sağlayan yakın bir bağlantıdır. Dialogue: 0,0:04:20.18,0:04:24.18,Default,,0000,0000,0000,,Bunun anlamı tek bir dolanık\Nkübiti ölçtüğünüzde eşlerine bakmadan Dialogue: 0,0:04:24.18,0:04:28.18,Default,,0000,0000,0000,,bu kübitin özelliklerini direkt\Nbir şekilde anlayabilirsiniz. Dialogue: 0,0:04:28.18,0:04:31.20,Default,,0000,0000,0000,,(Çok... fazla... bilgi...)\NKübit manipülasyonu da kafa karıştırıcı bir şeydir. Dialogue: 0,0:04:31.20,0:04:34.43,Default,,0000,0000,0000,,Normal bir mantık kapısı\Ngirişlerin basit bir kümesini Dialogue: 0,0:04:34.43,0:04:36.99,Default,,0000,0000,0000,,alır ve tek bir belirli sonuç çıkarır. Dialogue: 0,0:04:36.99,0:04:40.08,Default,,0000,0000,0000,,Bir kuantum kapısı süperpozisyonların\Ngirişini yönlendirir, ihtimalleri Dialogue: 0,0:04:40.08,0:04:44.100,Default,,0000,0000,0000,,dolanır ve sonuç olarak başka bir\Nsüperpozisyon çıkarır. Dialogue: 0,0:04:44.100,0:04:48.100,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir kuantum bilgisayarı birkaç kübit\Nayarlar, ihtimalleri yönlendirmek Dialogue: 0,0:04:48.100,0:04:52.100,Default,,0000,0000,0000,,ve onları dolanık hale getirmek\Niçin geçitleri uygular ve sonra süperpozisyonları Dialogue: 0,0:04:52.100,0:04:57.93,Default,,0000,0000,0000,,sıfır ve birlere çevirerek nihayet\Nsonucu çıkarır.\N Dialogue: 0,0:04:57.93,0:05:04.37,Default,,0000,0000,0000,,Bunun anlamı var olan sisteminizle hepsi\Naynı anda yapılan bir sürü hesap alırsınız. Dialogue: 0,0:05:04.37,0:05:08.37,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda çıkan tüm sonuçların sadece birini\Nölçebilirsiniz ve bu sadece muhtemelen Dialogue: 0,0:05:08.37,0:05:12.37,Default,,0000,0000,0000,,istediğiniz sonuçtur, yani sağlamasını\Nalıp tekrar denemeniz gerekebilir. Dialogue: 0,0:05:12.37,0:05:16.96,Default,,0000,0000,0000,,Ama süperpozisyon ve dolanıklığın\Nince noktalarını zekice açığa vurarak bu olay Dialogue: 0,0:05:16.96,0:05:21.91,Default,,0000,0000,0000,,normal bir bilgisayarda yapılabileceğinden\Nkatbekat daha etkili yapabilir. Dialogue: 0,0:05:21.91,0:05:25.89,Default,,0000,0000,0000,,Kuantum bilgisayarları muhtemelen\Nevimizdeki bilgisayarların yerini alamayacak fakat Dialogue: 0,0:05:25.89,0:05:29.25,Default,,0000,0000,0000,,bazı alanlarda oldukça üstünlük sağlamaktadır. Dialogue: 0,0:05:29.25,0:05:31.22,Default,,0000,0000,0000,,(Hangisi benim favorim?)\NBunlardan biri veritabanı aramasıdır. Dialogue: 0,0:05:31.22,0:05:32.77,Default,,0000,0000,0000,,(Bu değil...)\NBir veritabanında birşeyi bulabilmek\Niçin, Dialogue: 0,0:05:32.77,0:05:35.60,Default,,0000,0000,0000,,(Bu değil...) (...)\Nnormal bir bilgisayar verilerin her birini\Nteker teker test etmek zorunda kalabilir. Dialogue: 0,0:05:35.60,0:05:39.25,Default,,0000,0000,0000,,(Hangisi benim favorim?) (..?) (!!!) (Oha, bu hızlıydı)\NKuantum algoritmaları bu zamanın\Nsadece kareköküne ihtiyaç duyarlar Dialogue: 0,0:05:39.25,0:05:42.80,Default,,0000,0000,0000,,ve büyük veribankaları için bu çok büyük\Nbir fark eder. Dialogue: 0,0:05:42.80,0:05:46.80,Default,,0000,0000,0000,,Kuantum bilgisayarlarının en meşhur \Nkullanım alanı BT güvenliğini mahvetmektir. Dialogue: 0,0:05:46.80,0:05:50.80,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda, tarama, e-posta ve bankacılık\Nbilgileriniz herkese verdiğiniz açık bir Dialogue: 0,0:05:50.80,0:05:54.45,Default,,0000,0000,0000,,anahtarla sadece sizin çözebileceğiniz\Nmesajları oluşturan bir şifreleme yöntemi Dialogue: 0,0:05:54.45,0:05:56.87,Default,,0000,0000,0000,,sayesinde korunmaktadır. Dialogue: 0,0:05:56.87,0:06:01.96,Default,,0000,0000,0000,,Sorun bu açık anahtar aslında sizin\Nözel anahtarınızı hesaplamak için kullanılabilir. Dialogue: 0,0:06:01.96,0:06:05.96,Default,,0000,0000,0000,,Ne şanslı ki bunu normal bir bilgisayarda\Nyapmak tam anlamıyla deneme ve yanılmayla Dialogue: 0,0:06:05.96,0:06:07.64,Default,,0000,0000,0000,,geçen yıllar sürer. Dialogue: 0,0:06:07.64,0:06:10.89,Default,,0000,0000,0000,,(Kolay oyun...)\NAncak üslü hızlarda çalışan\Nbir kuantum bilgisayarında Dialogue: 0,0:06:10.89,0:06:12.77,Default,,0000,0000,0000,,(...kolay hayat.)\Nbunu kolaylıkla yapabilirsiniz. Dialogue: 0,0:06:12.77,0:06:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Diğer bir heyecan verici yeni kullanım\Nalanı ise simülasyonlardır. Dialogue: 0,0:06:16.00,0:06:19.53,Default,,0000,0000,0000,,Kuantum dünyalarının simülasyonları\Nçok fazla sistem gücüne gereksinim duyar, Dialogue: 0,0:06:19.53,0:06:24.13,Default,,0000,0000,0000,,(Bu benim iç karmaşıklığımı yansıtmıyor!)\Nve moleküller gibi çok daha büyük\Nyapılarda sıkça kesinlikten noksandırlar. Dialogue: 0,0:06:24.13,0:06:28.13,Default,,0000,0000,0000,,O zaman neden kuantum fiziğini\Ngerçek kuantum fiziğiyle simüle etmeyelim? Dialogue: 0,0:06:28.13,0:06:32.13,Default,,0000,0000,0000,,Kuantum simülasyonları proteinlerle ilgili\Nilaçlarda devrim yapmamızı sağlayacak Dialogue: 0,0:06:32.13,0:06:34.60,Default,,0000,0000,0000,,bilgiler kazanmamızı sağlayabilir. Dialogue: 0,0:06:34.60,0:06:38.60,Default,,0000,0000,0000,,(Beyler, bu ineğe bakın!)\NŞu anda kuantum bilgisayarlarının\Nsadece özel alanlarda çalışan bir Dialogue: 0,0:06:38.60,0:06:41.10,Default,,0000,0000,0000,,araç mı yoksa insanlık için büyük bir\Ndevrim mi olacağını bilemiyoruz. Dialogue: 0,0:06:41.10,0:06:44.55,Default,,0000,0000,0000,,Sınırların nerede olduğuyla ilgili\Nhiçbir fikrimiz yok, ve bulmanın sadece Dialogue: 0,0:06:44.55,0:06:45.93,Default,,0000,0000,0000,,tek yolu var! Dialogue: 0,0:06:47.48,0:06:51.48,Default,,0000,0000,0000,,Bu video Avusturalya Bilim Akademisi\Ntarafından desteklenmiştir, Dialogue: 0,0:06:51.48,0:06:54.08,Default,,0000,0000,0000,,onlar da bilimde mükemmeliği destekleyip\Nyayan bir kuruluştur. Dialogue: 0,0:06:54.08,0:06:57.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu konu ve benzer diğer konuları\Nhttp://nova.org.au/ adresinden daha Dialogue: 0,0:06:57.68,0:06:59.12,Default,,0000,0000,0000,,fazla öğrenebilirsiniz. Dialogue: 0,0:06:59.12,0:07:01.98,Default,,0000,0000,0000,,Onlarla çalışmak harikaydı, yani\Nsitelerine bir bakın! Dialogue: 0,0:07:01.98,0:07:05.98,Default,,0000,0000,0000,,Videolarımız ayrıca patreon.com 'daki\Ndesteklerinizle mümkün olabilmiştir. Dialogue: 0,0:07:05.98,0:07:09.98,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bizi destekleyip Kurzgesagt kuş\Nordusunun bir parçası olmak istiyorsanız Dialogue: 0,0:07:09.98,0:07:13.28,Default,,0000,0000,0000,,Patreon sayfamıza bir göz atın! Dialogue: 0,0:07:12.66,0:07:15.76,Default,,0000,0000,0000,,Türkçe çeviriyi yapan: ArdyArd https://goo.gl/YjJNcg