(Gong) (Gong) Wat is het moeilijkste dat u oefent? Dat is om je niet overweldigd te laten worden door wanhoop. Dat is het moeilijkste. Want als je door wanhoop overweldigd wordt, is dat het ergste dat je kan gebeuren. Ik weet nog dat het oorlog was. We zagen het licht niet... ...aan het eind van de tunnel. Het leek alsof de oorlog voor altijd door zou gaan. Jonge mensen kwamen naar me toe en vroegen: 'Lieve Thay, denkt u dat de oorlog gauw voorbij is?' Het was moeilijk een antwoord te geven. Want je hebt het licht aan het eind van de tunnel nog niet gezien. Maar als je zegt: 'Ik weet het niet', dan geef je water aan het zaadje van wanhoop in hen. Dus Thay moest een paar keer in- en uitademen en wat hij toen zei was: 'Lieve vrienden, Boeddha zei dat alles vergankelijk is. De oorlog zou ook vergankelijk moeten zijn. Op een dag zou het voorbij moeten zijn. Laten we doorgaan voor vrede te werken.' Tijdens de oorlog, organiseerden wij, de jonge nonnen, monniken en lekenbeoefenaars, de School van Jongeren voor Sociale Dienstverlening, zoiets als het Peace Corps dat door John F. Kennedy werd opgericht. We gingen naar het oorlogsgebied en hielpen de gewonde mensen. We hielpen vluchtelingencentra op te zetten, we gaven ze een kans terug te gaan naar een gewoon leven. We herbouwden de dorpen die gebombardeerd waren. Er was een dorp dat Tra Loc heette, niet ver weg van de gedemilitariseerde zone tussen het Noorden en het Zuiden. Het dorp Tra Loc werd gebombardeerd en helemaal verwoest. Onze jonge sociaal werkers, waaronder monniken en nonnen en leekbeoefenaars, hielpen het dorp te herbouwen. Maar het werd opnieuw gebombardeerd en opnieuw verwoest. Onze sociaal werkers telegrafeerden ons en vroegen of ze het moesten herbouwen. We zeiden: 'Herbouw het'. En we herbouwden het. En het werd opnieuw gebombardeerd. Vier keer. Als we zouden opgeven, zou dat een gevoel van wanhoop creëren. Daarom bleven we het herbouwen en herbouwen. Dus het moeilijkste is om niet de hoop te verliezen, om niet op te geven of te wanhopen. Dat is het moeilijkste. We hebben zo twee oorlogen doorgemaakt. We zagen de Franse soldaten komen, moorden en vermoord worden. We zagen jonge Amerikanen komen en moorden en vermoord worden. Weet je dat er 50.000 jonge Amerikanen zijn vermoord in Vietnam? Honderdduizenden raakten gewond en velen moesten verzorgd worden door psychotherapeuten enzovoorts. In een situatie van extreem lijden zoals daar, als je dan geen beoefening hebt kun je het niet overleven. Wij beoefenen op zo'n manier dat we onze hoop en ons mededogen kunnen behouden. Als journalisten ons er vragen over stelden, over hoe het voor ons voelde dat jonge Amerikanen kwamen en moordden en stierven in Vietnam, zeiden we: 'Zij zijn slachtoffers, we haten ze niet. Ze zijn slachtoffers van een politiek die niet erg intelligent is. Een politiek die op angst is gebaseerd. Angst dat heel Zuid-Oost Azië door de communisten ingenomen werd. Zij zijn slachtoffers. Ze moeten hier komen om te doden en te sterven.' Je begrijpt het, dus ben je niet boos op hen. In 1966 werd Thay uitgenodigd om naar Amerika te komen. Hij had de kans om met de Amerikaanse mensen over de oorlog te praten. Er was een heel boze, jonge Amerikaan die opstond en tegen Thay zei: 'Jij hoort hier niet. Je zou terug moeten gaan om tegen het Amerikaanse imperialisme in Vietnam te vechten. Je moet de Amerikaanse soldaten daar doden.' Thay's antwoord was: 'Ik dacht dat de wortel van de oorlog hier was. Die is niet in Vietnam. De jonge Amerikanen die naar Vietnam komen dat zijn maar slachtoffers. Dus moest ik hiernaartoe komen en de Amerikanen vertellen dat deze oorlog Vietnam helemaal niet helpt.' Zonder dit soort begrip en mededogen raak je jezelf kwijt in woede en haat. En dan kun je dit soort dingen niet zeggen en de Amerikanen helpen te begrijpen en hun politiek te veranderen. Er was een vredesbeweging in Amerika tegen de oorlog in Vietnam. Toen mensen vrede eisten en het niet kregen, werden ze erg boos. Dus er was een hoop woede in de vredesbeweging. Toen Thay in Amerika rondreisde en met deze groepen praatte, zei Thay: 'Als je een hoop woede in jezelf hebt, kun je geen vrede aanraken. Je moet vrede zijn voordat je vrede kunt doen. Begrip is heel erg belangrijk. Je moet weten hoe je een liefdesbrief schrijft aan je president, aan je parlement, en zeg ze dat de je de oorlog niet steunt. Als je een sterke, boze brief schrijft, gaan ze hem niet lezen.' Thay kon zo spreken en een beetje helpen om de oorlog te beëindigen. Het begrijpen van lijden helpt mededogen in je geboren te laten worden. Je zult vrij zijn van wanhoop en woede, en je kunt de zaak van de vrede helpen. (Gong) VERBIND, LAAT JE INSPIREREN EN VOEDEN (Gong)