0:00:00.707,0:00:03.505
Мен сізге орындалуы оңай

0:00:03.505,0:00:06.129
өмірлік әдісті таныстырудан[br]бастағым келіп тұр,

0:00:06.129,0:00:08.750
Ол үшін сіз екі минутқа

0:00:08.750,0:00:12.937
дене-тұрысыңызды өзгертуіңіз керек.

0:00:12.937,0:00:16.361
Бірақ бұны айтпастан бұрын[br]сіздерден денеңізге

0:00:16.361,0:00:19.954
кішігірім тексеріс жасап, онымен[br]не істейтініңізді сұрағым келеді.

0:00:19.954,0:00:22.369
Қайсыңыз денеңізді[br]қусырып кішірейткендей боласыз?

0:00:22.369,0:00:24.680
Бәлкім сіздер бүкірейіп,[br]аяғыңызды айқастырып,

0:00:24.680,0:00:26.014
оны орап алған боларсыз.

0:00:26.014,0:00:29.753
Кейде қолдарымызды осылай[br]кеудемізде ұстаймыз.

0:00:29.753,0:00:33.424
Кейде қолымызды жайып жібереміз. (Күлкі)

0:00:33.424,0:00:35.696
Сізді көріп тұрмын. (Күлкі)

0:00:35.696,0:00:38.211
Дәл қазір қылықтарыңызға[br]назар аудартқым келіп тұр.

0:00:38.211,0:00:40.425
Біз оған бірер минуттан соң ораламыз,

0:00:40.425,0:00:43.817
Аз да болсын, қылықтарыңызды түзетуді[br]үйренесіздер деп үміттенемін,

0:00:43.817,0:00:47.453
әрі бұл өміріңізді біраз[br]өзгертуге септігін тигізер.

0:00:47.453,0:00:51.977
Біз дене "тіліне" өте қайран қаламыз,

0:00:51.977,0:00:53.936
әсіресе өзге адамдардың

0:00:53.936,0:00:55.900
"дене тіліне" қызығамыз.

0:00:55.900,0:01:00.121
Өздеріңіз білесіздер, бізді біраз[br]нәрсе қызықтырады (Күлкі):

0:01:00.121,0:01:04.519
епсіз жанасу немесе күлкілер,

0:01:04.519,0:01:08.751
тәкаппар көз салу немесе епсіз көз қысу,

0:01:08.751,0:01:11.989
тіпті қол алысу секілді [br]қылықтар да болуы мүмкін.

0:01:11.989,0:01:14.667
Диктор: Олар 10-шы үйге келе жатыр,[br]қараңыздар,

0:01:14.667,0:01:17.343
мына полицияға АҚШ Президентімен

0:01:17.343,0:01:19.831
қол алысу сәті бұйырды, ізінен

0:01:19.831,0:01:24.758
Премьер Министр де...? Жоқ.[br](Күлкі) (Қошемет)

0:01:24.758,0:01:26.846
(Күлкі) (Қошемет)

0:01:26.846,0:01:31.140
Эми Кадди: Қол алысу немесе оның жоқтығы

0:01:31.140,0:01:33.664
біз үшін бірнеше апта бойы[br]әңгімеге азық болады.

0:01:33.664,0:01:35.804
Тіпті BBC мен New York Times үшін де.

0:01:35.804,0:01:39.755
Біздер бейвербалды әрекеттер немесе[br]дене тілі туралы ойлаған кезде —

0:01:39.755,0:01:43.143
біздер социология ғалымдары ретінде[br]оны бейвербалика деп атаймыз —

0:01:43.143,0:01:45.573
яғни тіл мен коммуникация[br]туралы ойлаймыз.

0:01:45.573,0:01:48.450
Коммуникацияны ойлаған кезде[br]өзара әректтесу туралы ойлаймыз.

0:01:48.928,0:01:51.289
Сіздің денеңіздің тілі маған не айтып тұр?

0:01:51.289,0:01:53.555
Ал менікі не айтып тұр?

0:01:53.555,0:01:57.773
Бұл идеяның қисындылығын растайтын

0:01:57.773,0:02:00.308
көптеген ғылыми дәлелдер бар.[br]Социологтар біздегі

0:02:00.308,0:02:03.700
немесе өзгелердегі дене тілінің[br]пайымдамаларға

0:02:03.700,0:02:06.209
әсерін зерттеу үшін көп уақыт жұмсады.

0:02:06.209,0:02:09.648
Содан біз дене тілінен ауқымды[br]пайымдамалар мен қорытындыға келеміз.

0:02:09.648,0:02:13.638
Әрі бұл пайымдамалар кімді жалдап,[br]кімді көтереміз, кімді кездесуге шақырамыз

0:02:13.638,0:02:17.431
деген секілді аса маңызды[br]өмірлік оқиғаларды болжай алады.

0:02:17.431,0:02:22.116
Мысалы, Туфтс университетінің[br]зерттеушісі Налини Амбади

0:02:22.116,0:02:26.588
адамдардың дәрігер мен емделуші арасындағы[br]қатынасты көрсететін 30 секундтық

0:02:26.588,0:02:29.612
дыбыссыз роликті қарау[br]кезіндегі пайымдамаларын көрсетті,

0:02:29.612,0:02:32.445
яғни бұл дәрігердің сыпайылығы[br]туралы пайымдамасы

0:02:32.445,0:02:35.082
дәрігердің сотталатынын немесе[br]сотталмайтынын болжайды.

0:02:35.082,0:02:37.276
Бұл пайымдама дәрігердің біліктілігінен

0:02:37.276,0:02:39.421
туындаған жоқ, бізге дәрігердің және

0:02:39.421,0:02:42.117
қарым-қатынасының ұнауынан туындады.

0:02:42.117,0:02:45.052
Сонымен қатар одан да зоры[br]Принстондағы Алекс Тодоров

0:02:45.052,0:02:48.729
саяси үміткерлердің жүздеріне[br]бір секунд қарағаннан кейін

0:02:48.729,0:02:53.316
туындаған пайымдамалардың АҚШ сенатындағы

0:02:53.316,0:02:56.547
және губернаторлық орнын[br]70%-ға болжап бертінін дәлелдеді,

0:02:56.547,0:02:58.769
тіпті виртуал кеңістіктегі

0:02:58.769,0:03:02.914
онлайн келіссөздерде[br]орынды қолданылған күлегештер

0:03:02.914,0:03:05.746
біз үшін бұл келіссөздерді одан да[br]маңыздырақ ете алады.

0:03:05.746,0:03:08.969
Егер оларды нашар қолдансаңыздар,[br]жаман идея. Солай емес пе?

0:03:08.969,0:03:11.746
Бейвербаликаны ойлағанда[br]басқаларды қалай бағалайтынымызды,

0:03:11.746,0:03:14.968
олар бізді қалай бағалайтынын және[br]қандай нәтиже шығатынын ойлаймыз.

0:03:14.968,0:03:17.168
Алайда біз бейвербаликамыздың[br]басқа адамдарға

0:03:17.168,0:03:20.523
әсер етіп қана қоймай, өзімізге де[br]ықпал ететінін ұмытуға бейімбіз.

0:03:20.523,0:03:23.736
Бевербаликамыз өзімізге, яғни ойларымызға,

0:03:23.736,0:03:26.099
сезімдерімізге, психологиямызға[br]ықпал етеді.

0:03:26.099,0:03:29.162
Сөйтіп қай бейвербалика[br]жөнінде айтып тұрмын?

0:03:29.162,0:03:32.105
Мен әлеуметтік психологпын.[br]Соқыр сенімдерді зерттеймін,

0:03:32.105,0:03:34.832
әрі бәсекеге мықты бизнес[br]мектебінде сабақ беремін,

0:03:34.832,0:03:39.316
сондықтан билік серпініне[br]қызыға бастайтыным сөзсіз белгілі болды.

0:03:39.316,0:03:43.128
Әсіресе билік пен үстемдіктің[br]бейвербалды әлпетіне

0:03:43.128,0:03:45.131
қызыға бастадым.

0:03:45.131,0:03:47.789
Билік пен үстемдіктің[br]бейвербалды әлпеттері деген не?

0:03:47.789,0:03:49.953
Бұл дегеніміз мінеки.

0:03:49.953,0:03:52.831
Жануарлар патшалығында[br]ұлғаюды айтады.

0:03:52.831,0:03:55.841
Сөйтіп, сіз өзіңізді үлкейтесіз,[br]сіз созыласыз,

0:03:55.841,0:03:58.782
көбірек орын ала бастайсыз,[br]яғни сіздер ашыласыз.

0:03:58.782,0:04:01.772
Иә, бұл ашылу туралы.[br]Әрі бұл жануарлар әлеміндегі

0:04:01.772,0:04:05.532
барлығына қатысты рас зат,[br]жалғыз приматтарға емес.

0:04:05.532,0:04:08.952
Бұны адамдар да қайталайды. (Күлкі)

0:04:08.952,0:04:12.663
Олар бұл қылықты[br]бірыңғай билікті сезінгенде,

0:04:12.663,0:04:15.664
сонымен қатар бір сәтте[br]күшті сезінгенде жасайды.

0:04:15.664,0:04:18.569
Әсіресе мына қылық қызық,[br]себебі ол бізге шынында

0:04:18.569,0:04:22.758
мына сенімділік әлпетінің қандай[br]әмбебап, әрі ежелгі екенін көрсетеді.

0:04:22.758,0:04:25.357
Мақтаныш ретінде белгілі мына қимылды

0:04:25.357,0:04:28.405
Джессика Трейси зерттеп,

0:04:28.405,0:04:30.517
сау көздерімен туған адамдар да,

0:04:30.517,0:04:33.068
туғаннан зағип адамдар да[br]спорт жарысында

0:04:33.068,0:04:35.772
жеңіске жеткен кезде осы[br]қимылды жасайтынын дәлелдеді.

0:04:35.772,0:04:37.745
Олар мәре сызығын кесіп өтіп,[br]жеңген кезде

0:04:37.745,0:04:39.861
бұл қимылды ешқашан[br]көрмегеніне қарамастан

0:04:39.861,0:04:40.947
жасай береді.

0:04:40.947,0:04:44.390
Қолдары жоғарыда, иегі сәл көтеріңкі.

0:04:44.390,0:04:47.314
Ал өзімізді әлсіз сезінгенде не істеміз?[br]Біз дәл солай

0:04:47.314,0:04:50.984
керісінше істейміз. Тасаланамыз.[br]Өзімізді қолмен орай бастаймыз.

0:04:50.984,0:04:54.448
Өзімізді кішірейтеміз. Қасымыздағы[br]адаммен соқтығысқымыз келмейді.

0:04:54.448,0:04:57.489
Дәл солай жануарлар да,[br]адамдар да осы бір қимылды жасайды.

0:04:57.489,0:05:00.569
Ал күшті адам мен әлсіз адамның

0:05:00.569,0:05:02.880
кездесуі мынадай болады. Сөйтіп,

0:05:02.880,0:05:07.248
іс күшке тірелгенде біз басқалардың[br]қимылын толықтыруға бейімбіз.

0:05:07.248,0:05:09.679
Егер біреу шынымен күштірек көрінсе,

0:05:09.679,0:05:11.504
өздерімізді кішірейтуге бейім боламыз.

0:05:11.504,0:05:13.937
Оларды қайталамаймыз, керісінше істейміз.

0:05:13.937,0:05:17.136
Сабақтарымда осы қылықты

0:05:17.136,0:05:22.222
бақылай жүріп, нені байқадым?

0:05:22.222,0:05:26.926
МБА студенттерінің алуан түрлі[br]билік қимылдарын көрсететінін байқадым.

0:05:26.926,0:05:29.394
Альфа-арландар сияқты адамдар бар,

0:05:29.394,0:05:32.384
бөлмеге кіріп, тіпті сабақ[br]басталмастан дәл бөлменің

0:05:32.384,0:05:36.316
ортасына отырып алады,[br]мекенді басып алуға ниеттенгендей,

0:05:36.316,0:05:38.205
отырған кезде кең жайғасқандай болады.

0:05:38.205,0:05:40.337
Қолдарын осылай жоғары көтереді.

0:05:40.337,0:05:42.972
Жаңағылар кіргенде солып қалардай[br]болатын адамдар бар.

0:05:42.972,0:05:45.296
Бұны жаңағылар кірген бойда байқайсыз.

0:05:45.296,0:05:47.644
Бұны олардың өңдерінен,[br]денелерінен байқайсыз,

0:05:47.644,0:05:49.860
орындығына отырғанда[br]олар өздерін кішірейтеді,

0:05:49.860,0:05:52.759
әрі олар қолдарын осылайша көтереді.

0:05:52.759,0:05:54.716
Осындай қылықтардың бірнешеуін байқадым.

0:05:54.716,0:05:56.623
Біріншісінің, сіздер таң қала қоймайсыз,

0:05:56.623,0:05:58.727
жынысқа қатысы бар сияқты.

0:05:58.727,0:06:04.192
Әйелдер осы тектес қылықтарды[br]ерлерге қарағанда көбірек жасайды.

0:06:04.192,0:06:06.778
Әйелдер әрдайым өздерін[br]ерлерден әлсіз сезінеді,

0:06:06.778,0:06:10.733
бұның таң қалатыны жоқ.[br]Бірақ байқаған екінші нәрсем,

0:06:10.733,0:06:13.578
бұндай қылықтың[br]студенттер белсенділігі

0:06:13.578,0:06:17.259
мен үлгеріміне де қатысы бар секілді.

0:06:17.259,0:06:19.811
Әрі бұл МБА сабақтарында өте маңызды,

0:06:19.811,0:06:22.522
себебі бағаның жартысын[br]оқу белсенділігіе қарап есептейді.

0:06:22.522,0:06:26.995
Бизнес мектептері гендерлік көзқарастағы[br]қайшылықпен көптен күресіп келеді.

0:06:26.995,0:06:30.267
Бірдей дайындықтан өткен[br]әйелдер мен ерлер жүре келе

0:06:30.267,0:06:32.163
әр түрлі баға алатынын түсінесіз,

0:06:32.163,0:06:35.523
әрі бұның бір жағынан олардың[br]оқу белсенділігіне қатысы бар.

0:06:35.523,0:06:38.546
Ойлана бастадым.

0:06:38.546,0:06:41.700
Бірдей дайындалған адамдар[br]келеді де, сабаққа қатысады.

0:06:41.700,0:06:44.741
Адамдарды жалған кейіп танытып,[br]олардың сабаққа көбірек

0:06:44.741,0:06:46.713
қатысуына әсер ете алуымыз мүмкін бе?

0:06:46.713,0:06:50.908
Берклидегі серіктес авторым[br]Дана Карни екеуміз

0:06:50.908,0:06:54.933
жалған кейіп таныта[br]аласыз ба, соны қатты білгіміз келді.

0:06:54.933,0:06:57.963
Азғантай уақытқа жалған кейіп танытып,

0:06:57.963,0:07:01.786
сенімділік пен күш беретіндей[br]нәтижеге қол жеткізе аласыз ба?

0:07:01.786,0:07:05.188
Сөйтіп, бейвербаликаларымыз[br]адамдардың біз туралы қалай ойлайтынына

0:07:05.188,0:07:07.031
әсер ететінін білеміз. Оған дәлел көп.

0:07:07.031,0:07:10.143
Бірақ негізгі сұрағымыз бейвербаликамыздың

0:07:10.143,0:07:13.253
өзіміз туралы қалай ойлайтынымызға[br]қалай әсер етуі болды.

0:07:13.253,0:07:15.943
Оның қалай әсер ететінің дәлелдері бар.

0:07:15.943,0:07:20.579
Мысалы, өзімізді бақытты[br]сезінгенде күлеміз.

0:07:20.579,0:07:22.757
Сонымен қатар қаламды осылай тіске қойып,

0:07:22.757,0:07:27.172
өзімізді күштеп жымитсақ, ол өзімізді[br]бақытты сезінуге мәжбүрлейді.

0:07:27.172,0:07:30.253
Сөйтіп, бұл құбылыс[br]қос бағытқа да әсер етеді.

0:07:30.253,0:07:35.468
Күшке де қатысты солай.[br]Билікті сезінген кезіңізде

0:07:35.468,0:07:38.854
сіз көбірек осылай істеуге бейімсіз, бірақ

0:07:38.854,0:07:44.460
сіз күшті адамның кейпін танытқан[br]кезде де шын мәнінде өзіңізді

0:07:44.460,0:07:46.888
күштірек сезінуге бейім болуыңыз мүмкін.

0:07:46.888,0:07:49.948
Екінші қызықтырған сұрақ: санамыздың

0:07:49.948,0:07:52.531
іс-қимылымызды[br]өзгертетінін бәріміз білеміз,

0:07:52.531,0:07:56.948
бірақ іс-қимылымыз[br]санамызды өзгерте ала ма?

0:07:56.948,0:07:59.675
Сана дегенде сенімділік сезімі жағдайында

0:07:59.675,0:08:01.047
не туралы айтып тұрмын?

0:08:01.047,0:08:03.983
Мен ой мен сезім туралы,[br]сондай-ақ ойымыз бен сезімдерімізді

0:08:03.983,0:08:06.668
туғызатын физиологиялық[br]құбылыстар туралы айтып тұрмын.

0:08:06.668,0:08:09.876
Менің жағдайымда бұлар – гормондар.[br]Мен гормондарды зерттеймін.

0:08:09.876,0:08:12.979
Күштілердің саналары[br]әлсіздердікімен салыстырғанда

0:08:12.979,0:08:14.210
неге ұқсайды?

0:08:14.210,0:08:18.506
Күшті адамдар өте қайсар, [br]әрі өзіне өте сенімді,

0:08:18.506,0:08:22.730
оптимист екені таңқаларлық емес.

0:08:22.730,0:08:25.729
Олар тіпті құмар ойында[br]жеңемін деп ойлайды.

0:08:25.729,0:08:29.908
Сондай-ақ олар көбірек[br]абстрактілі ойлауға бейім.

0:08:29.908,0:08:32.514
Сондықтан көп айырмашылығы бар.[br]Олар көп тәуекелшіл.

0:08:32.514,0:08:35.367
Күшті мен әлсіздердің[br]арасында айырмашылық көп.

0:08:35.367,0:08:38.659
Олардың физиологиялық жағынан[br]да айырмашылығы бар,

0:08:38.659,0:08:42.724
яғни гормондары: тестостерон –[br]үстемшілдік гормоны,

0:08:42.724,0:08:46.387
кортизол – күйзеліс гормоны.

0:08:46.387,0:08:49.074
Приматтардың иерархиясындағы

0:08:49.074,0:08:52.123
ең күшті альфа-еркектің бойында

0:08:52.123,0:08:56.761
тестостерон мөлшері көптігін,[br]кортизолы аз екендігін анықтадық.

0:08:56.761,0:09:00.287
Күшті, әрі ықпалды басшылардың да

0:09:00.287,0:09:02.542
тестостероны көп, кортизолы[br]аз болады екен.

0:09:02.542,0:09:04.845
Бұл нені білдіреді?[br]Күш туралы ойлаған кезде

0:09:04.845,0:09:07.270
адамдар тек тестостерон[br]туралы ойлауға бейім болған,

0:09:07.270,0:09:09.058
себебі ол үстемдікті білдірген.

0:09:09.058,0:09:12.528
Бірақ шынында күш біздің күйзеліске[br]қалай үн қататынымызға әсер етеді.

0:09:12.528,0:09:15.657
Сөйтіп, сіздер ықпалды, үстемшіл,[br]тестостероны көп,

0:09:15.657,0:09:18.399
бірақ күйзеліске тұрақсыз[br]басшыны қалар ма едіңіз?

0:09:18.399,0:09:20.734
Қаламайсыз ғой? Сіз ықпалды,

0:09:20.734,0:09:23.018
сенімді, әрі үстемшіл, сондай-ақ байсалды

0:09:23.018,0:09:26.706
адамды қалайсыз ғой,[br]күйзеліске тұрақсыз адамды емес.

0:09:26.706,0:09:32.938
Егер альфа-еркек[br]немесе қатардағы примат

0:09:32.938,0:09:36.629
күтпеген жерден басшылықты[br]басып алғысы келсе,

0:09:36.629,0:09:39.186
бұдан біраз күн бұрын оның бойындағы

0:09:39.186,0:09:42.297
тестостерон мөлшері айтарлықтай өсіп,

0:09:42.297,0:09:45.802
кортизол мөлшері түсіп кетеді.

0:09:45.802,0:09:48.843
Бұның бізде дәлелі бар, яғни тән сананы,

0:09:48.843,0:09:51.209
кем дегенде әлпетін қалыптастыра алады.

0:09:51.209,0:09:55.338
Сондай-ақ рөлдің өзгеруі де[br]сананы қалыптастырады.

0:09:55.338,0:09:58.120
Сөйтіп, рөлімізді өзгерттік делік,

0:09:58.120,0:10:00.704
яғни қылықтарымызға,[br]іс-қимылдарымызға сәл-пәл

0:10:00.704,0:10:03.117
осылай өзгертулер[br]енгізген кезде не болар екен?

0:10:03.117,0:10:05.768
Былай дейсіз: «Екі минутқа осылай тұрсам,

0:10:05.768,0:10:08.551
бұл мені бұрынғыдан да сенімдірек етеді».

0:10:08.551,0:10:13.026
Былай істедік. Адамдарды[br]лабораторияға шақыртып,

0:10:13.026,0:10:16.039
шағын ғылыми тәжірибе жасауға бел будық.

0:10:16.039,0:10:20.078
Бұл адамдар екі минутқа не сенімді кейіп,

0:10:20.078,0:10:23.587
не сенімсіз кейіп танытуы тиіс болатын.[br]Сізге бес кейіп түрін

0:10:23.587,0:10:26.879
көрсетпекпін, алайда қатысушылар[br]олардың тек екеуін ғана істеді.

0:10:26.879,0:10:29.359
Бұл – біріншісі.

0:10:29.359,0:10:31.453
Тағы екеуі.

0:10:31.453,0:10:34.271
Бұны «Ғажайып әйел» деп атап кеткен

0:10:34.271,0:10:36.646
БАҚ өкілдері.

0:10:36.646,0:10:37.968
Мінеки, тағы бірнешеуі.

0:10:37.968,0:10:40.322
Не отырған күйде,[br]не тұрған күйде бола аласыз.

0:10:40.322,0:10:42.307
Ал мыналар – әлсіздің кейіптері.

0:10:42.307,0:10:46.370
Бүрісіп, өзіңізді кішірейтіп тұрсыз.

0:10:46.370,0:10:48.109
Мынау – өте әлсіздердің кейпі.

0:10:48.109,0:10:49.976
Мойныңызды осылай[br]қолмен ұстаған кезде

0:10:49.976,0:10:52.092
өзіңізді шынында қорғап[br]тұрғандай боласыз.

0:10:52.092,0:10:54.677
Не болатынын көріңіз. Олар кіреді де,

0:10:54.677,0:10:56.437
тексеру үшін[br]арнайы ыдысқа түкіреді.

0:10:56.437,0:10:59.410
Екі минутқа қандай да[br]бір кейіпті танытуын сұраймыз.

0:10:59.410,0:11:01.613
Олар бұл кейіп суреттерін[br]көрмейді. Олардың күш

0:11:01.613,0:11:04.783
бейнесін алдын ала білгенін қаламаймыз.[br]Күшті сезінгенін қалаймыз.

0:11:04.783,0:11:06.842
Олар бұны екі минут бойы жасайды.

0:11:06.842,0:11:10.151
Сосын біз оларға күшті қалай сезінгендері[br]туралы бірнеше сұрақ қоямыз,

0:11:10.151,0:11:12.818
әрі құмар ойын ойнатамыз.

0:11:12.818,0:11:15.523
Сосын тағы да сілекей үлгілерін аламыз.

0:11:15.523,0:11:17.148
Болды. Ғылыми тәжірибеміз осындай.

0:11:17.148,0:11:20.854
Мынаны анықтадық: сенімді[br]кейіптегі адамдардың

0:11:20.854,0:11:23.752
86 пайызы тәуекелшіл болады екен,

0:11:23.752,0:11:27.250
яғни құмар ойындарын[br]ойнауға бейім келеді екен.

0:11:27.250,0:11:29.195
Ал әлсіз кейіптегілердің

0:11:29.195,0:11:33.370
60 пайызы ғана сондай болады,[br]бұл дегенің әжептәуір үлкен айырмашылық.

0:11:33.370,0:11:35.850
Мынау – тестостерон[br]талдауының қорытындысы.

0:11:35.850,0:11:39.355
Сенімді кейіп танытқандардың[br]тестостерон мөлшері

0:11:39.355,0:11:41.717
әдеттегіден шамамен 20 пайызға өсіп,

0:11:41.717,0:11:46.338
әлсіз кейіп танытқандардың тестостероны[br]шамамен 10 пайызға түскен.

0:11:46.338,0:11:49.155
Екі-ақ минутта осындай[br]өзгерістерге қол жеткіздіңіз.

0:11:49.155,0:11:51.907
Ал мынау кортизолдың өзгерісі:[br]сенімді кейіптегілердің

0:11:51.907,0:11:54.954
кортизолы шамамен 25 пайызға түсіп,

0:11:54.954,0:11:59.086
әлсіз кейіптегілердікі[br]шамамен 15 пайызға өскен.

0:11:59.086,0:12:02.328
Екі-ақ минут миыңыздағы қайсар,

0:12:02.328,0:12:06.515
сенімділік, ыңғайлылық сезімін немесе

0:12:06.515,0:12:09.383
сабырсыздық, тұйықтану сезімін тудыратын

0:12:09.383,0:12:12.361
гормондық өзгерістерге алып келеді.

0:12:12.361,0:12:15.627
Бәрімізге таныс жағдай емес пе?

0:12:15.627,0:12:18.514
Сөйтіп, бейвербаликаларымыз[br]біздің өзіміз туралы

0:12:18.514,0:12:20.505
ойлау мен сезіну салтын белгілейді.

0:12:20.505,0:12:23.291
Олар тек өзгелерге тәуелді[br]болып қана, өзімізге де тәуелді.

0:12:23.291,0:12:25.718
Сонымен қатар денеміз[br]санымызды да өзгертеді.

0:12:25.718,0:12:28.124
Бірақ әрине мынадай сұрақ туындайды:

0:12:28.124,0:12:29.898
бірнеше минуттық сенімді кейіп таныту

0:12:29.898,0:12:31.929
өміріңізді мағыналы түрде өзгерте ала ма?

0:12:31.929,0:12:34.575
Мынау – лабораторияның іші.[br]Екі минутқа созылған

0:12:34.575,0:12:37.171
бұл тапсырмамен сіздер[br]таныссыздар. Бұны біз шынында

0:12:37.171,0:12:39.946
қай жерде қолдана аламыз?[br]Әрине, маңызды жағдайда.

0:12:39.946,0:12:44.123
Менің ойымша бұл әдісті[br]әлеуметтік қорқыныш

0:12:44.123,0:12:46.711
секілді жағдайларда қолдана аласыз,

0:12:46.711,0:12:50.164
яғни сізді мысалға достарыңыз[br]бағалайтын жағдайда.

0:12:50.164,0:12:53.848
Бұндай жағдай жасөспірімдер арасында[br]асхана үстелінде кездесіп жатады.

0:12:53.848,0:12:56.053
Бұл кейбір адамдар үшін[br]мектеп жиналыстарында

0:12:56.053,0:12:59.077
халық алдында сөз айтатын[br]кезінде керек болуы мүмкін.

0:12:59.077,0:13:01.934
Ол тіпті бәлкім жұмысқа кіру

0:13:01.934,0:13:04.732
үшін сұхбат жүргізгенде керек болар.

0:13:04.732,0:13:07.224
Көптеген адамдарды осы[br]қызықтырады деген ойға келдік,

0:13:07.224,0:13:08.461
себебі бұндай жағдай

0:13:08.461,0:13:09.843
бәрінің басынан өткен.

0:13:09.843,0:13:13.796
Осы анықталған деректерді жариялай[br]салысымен барлық БАҚ өкілдері

0:13:13.796,0:13:16.390
бұны қызу талқылай бастады.[br]Яғни олар: «Жұмыс сұхбатына

0:13:16.390,0:13:19.590
барған кезде осылай[br]істейсіз бе?» деді. (Күлкі)

0:13:19.590,0:13:21.541
Содан біз, әлбетте, шошып кетіп:

0:13:21.541,0:13:24.326
«Құдайым-ай, жоқ, жоқ, біздің[br]айтқымыз келгені ол емес,

0:13:24.326,0:13:26.941
бірнеше себептерге орай[br]олай істемеңдер» дедік.

0:13:26.941,0:13:29.342
Әңгіме сіздің адамдармен[br]қалай сөйлесуіңізде емес.

0:13:29.342,0:13:31.391
Әңгіме сіздің өзіңізбен[br]қалай сөйлесуіңізде.

0:13:31.391,0:13:33.730
Сұхбаттаспас бұрын не істейсіз?[br]Осылай істейсіз,

0:13:33.730,0:13:36.896
солай емес пе? Отырасыз да, ешнәрсені[br]ұмытпауға тырысып айфоныңызға

0:13:36.896,0:13:38.752
немесе андройдыңызға үңілесіз.

0:13:38.752,0:13:40.946
Естеліктеріңізге қарап,

0:13:40.946,0:13:42.866
бүкірейіп, өзіңізді кішірейте бастайсыз,

0:13:42.866,0:13:45.068
шын мәнінде шомылатын[br]бөлмеде осылай істеудің

0:13:45.068,0:13:48.484
орнына, солай ма? Солай істеңіз.[br]Екі минутыңызды бөліңіз.

0:13:48.484,0:13:49.904
Біз осыны талдадық.

0:13:49.904,0:13:52.088
Лабораторияға адамдарды шақырдық та,

0:13:52.088,0:13:55.465
олар қайтадан не сенімді,[br]не сенімсіз кейіп танытып,

0:13:55.465,0:13:58.097
ауыр жұмыс сұхбатынан өтті.

0:13:58.097,0:14:01.713
Сұхбаттың ұзақтығы – бес минут,[br]әрі олар жазылып алынды.

0:14:01.713,0:14:04.224
Олар сондай-ақ қазылар[br]тарапынан бағаланып отырды,

0:14:04.224,0:14:08.199
қазылар ешқандай бейвербалика [br]көрсетпеуге машықтанған,

0:14:08.199,0:14:09.326
әрі түрлері осындай.

0:14:09.326,0:14:12.090
Осындай адам сізбен сұхбаттасып[br]тұрғанын елестетіп көріңіз.

0:14:12.090,0:14:16.713
Бес минут осылай, ешқандай эмоция жоқ, бұл[br]дегенің шытырман сұрақтар қойғаннан бетер.

0:14:16.713,0:14:20.026
Адамдар бұны жек көреді.[br]Марианна ЛаФранс бұны

0:14:20.026,0:14:22.117
«әлеуметтік батпаққа бату» деп атайды.

0:14:22.117,0:14:23.926
Кортизолды өсіретін дәл осы жағдай.

0:14:23.926,0:14:25.838
Мынау олар өткен жұмысқа тұру сұхбаты,

0:14:25.838,0:14:28.457
біз не болатынын қатты көргіміз келді.

0:14:28.457,0:14:31.564
Сосын мамандарға осы[br]төрт видеожазбаны көрсетеміз.

0:14:31.564,0:14:34.736
Олардың ешқандай тәжірибе гипотезасынан,[br]шарттарынан хабары жоқ.

0:14:34.736,0:14:37.521
Ешқайсысы кімнің қандай[br]кейіпте болғанын білмейді.

0:14:37.521,0:14:41.051
Олар видеоларды көріп болып,

0:14:41.051,0:14:44.313
сенімді кейіп танытқандарды меңзей отырып:

0:14:44.313,0:14:48.105
«Осы адамдарды жұмысқа алғымыз келеді»[br]дейді, «мына адамдарды алғымыз келмейді.

0:14:48.105,0:14:50.890
Алдыңғы адамдар көбірек позитивті болды.»

0:14:50.890,0:14:55.626
Бірақ бұған не әсер етті?[br]Ол әңгіменің мазмұнында емес.

0:14:55.626,0:14:58.502
Үміткерлердің әңгіме кезінде[br]өздерін қалай сезінуінде.

0:14:58.502,0:15:00.981
Сондай-ақ олардың[br]біліктілігін бағаладық.

0:15:00.981,0:15:04.312
Олар әңгімесін қалай,[br]қаншалықты жақсы құрастырады.

0:15:04.312,0:15:06.418
Біліктілігі қалай?

0:15:06.418,0:15:09.274
Бұл көрсеткіштер ешқандай әсер берген жоқ.[br]

0:15:09.274,0:15:12.753
Жұмыс берушілердің ойына адамдардың[br]өздерін қалай көрсетуі әсер етті.

0:15:12.753,0:15:14.626
Өздерін көрсету керек қой.

0:15:14.626,0:15:16.849
Олар идеяларын береді, бірақ идеясына

0:15:16.849,0:15:19.385
өздері қызықпайды, құмартпайды.

0:15:19.385,0:15:24.316
Дәл осы көрсеткіштер жұмыс[br]берушінің шешіміне әсер етеді.

0:15:24.316,0:15:27.684
Адамдарға осы туралы айтқанымда,

0:15:27.684,0:15:30.433
яғни тәніміз санамызды,[br]санамыз қылықтарымызды,

0:15:30.433,0:15:33.539
қылықтарымыз оқиға нәтижесін[br]өзгертетінін айтқан кезде олар маған:

0:15:33.539,0:15:35.496
«Сеніңкіремеймін, жалған көрінеді» дейді.

0:15:35.496,0:15:39.185
Содан мен: «қолыңнан келгенше кейіп таныт»[br]дедім. «Жоқ, бұл мен емес қой,

0:15:39.185,0:15:42.360
Ол жаққа барып, өзімді[br]алаяқ сезінгім келмейді.

0:15:42.360,0:15:43.879
жалған болғым келмейді,

0:15:43.879,0:15:48.291
өзімді сол жерде болмауым тиіс деп сезіну [br]үшін ғана ол жерге барғым келмейді».

0:15:48.291,0:15:50.478
Менде бұл соған үндес ой туғызды,

0:15:50.478,0:15:52.536
сіздерге жалған болуым туралы, сол жерде

0:15:52.536,0:15:55.946
болмауым тиіс деп сезінуім туралы[br]шағын оқиға айтып бермекпін.

0:15:55.946,0:15:58.887
19 жасымда мен өте ауыр[br]көлік апатына ұшырадым.

0:15:58.887,0:16:02.292
Көліктен ұшып түсіп,[br]бірнеше рет аударылдым.

0:16:02.292,0:16:05.803
Мені көліктен ұшып түстім. [br]Бас сүйек зақымы палатасында

0:16:05.803,0:16:09.395
ояндым, колледжден кетуге мәжбүр болдым.

0:16:09.395,0:16:15.107
IQ-імнің екі стандартты ауытқуға[br]төмендегенін білдім.

0:16:15.107,0:16:17.695
Бұл маған өте ауыр соққы болды.

0:16:17.695,0:16:20.566
IQ-ім жоғары болатұғын, себебі[br]мені кішкентайымнан ақылды,

0:16:20.566,0:16:22.578
әрі дарынды деп есептеген.

0:16:22.578,0:16:25.778
Мені колледжден шығарып жіберді,[br]қайтып келуге тырыстым.

0:16:25.778,0:16:27.502
Олар: «Колледжді бітіре алмайсың.

0:16:27.502,0:16:30.379
Айналысуға болатын[br]басқа істер таба аласың,

0:16:30.379,0:16:32.277
ал бұл сенің қолыңнан келмейді» - деді.

0:16:32.277,0:16:36.161
Мен осымен қатты күрестім. Айтуым тиіс:

0:16:36.161,0:16:38.935
Адам өз тұлғасының өзегінен айрылса,

0:16:38.935,0:16:40.794
яғни мен үшін бұл – ақыл-ойым,

0:16:40.794,0:16:45.203
ол өзінің күш нәрінен айрылады да,[br]ең әлсіз адамға айналады.

0:16:45.203,0:16:48.245
Мен өзімді тұтастай әлсіз сезіндім,[br]бірақ тынбастан жұмыстандым.

0:16:48.245,0:16:50.939
Жұмыстандым да, дегеніме қол жеткіздім.

0:16:50.939,0:16:53.391
Ақырында колледжді бітіріп шықтым.

0:16:53.391,0:16:55.198
Қатарластарымнан 4 жыл көп оқыппын,

0:16:55.198,0:16:59.756
әрі біреуді мені Пристонға[br]алуын көндірдім.

0:16:59.756,0:17:02.700
Ол менің кеңесші періштем –[br]Сюзан Фиске болатын.

0:17:02.700,0:17:05.171
Бірақ мен бұл менің жерім емес,

0:17:05.171,0:17:06.845
мен өтірікшімін деп ойлай бердім.

0:17:06.845,0:17:08.426
Ең алғаш сөз сөйлеу алды түні,

0:17:08.426,0:17:11.064
Принстонда 20 адамның алдында 20 минуттық

0:17:11.064,0:17:13.099
сөз сөйлеу алды түні

0:17:13.099,0:17:15.986
ұсталып қалам деп қорыққаным сонша,

0:17:15.986,0:17:18.799
Сюзанға телефон соғып:[br]«Университеттен кетемін», - дедім.

0:17:18.799,0:17:20.655
Ол: «Кетпейсің,

0:17:20.655,0:17:23.213
себебі бұл сенің қолыңнан[br]келетініне бәс тіктім.

0:17:23.213,0:17:25.404
Сен қаласың да, былай істейсің:

0:17:25.404,0:17:26.761
жалған кейіп танытасың.

0:17:26.761,0:17:30.541
Олар сұраған әрбір[br]баяндаманы айтып бересің.

0:17:30.541,0:17:32.280
Тіпті қорқып, тұлай бойың өзіңе

0:17:32.280,0:17:35.249
бағынбаса да, айтқандарын істей бересің.

0:17:35.249,0:17:37.827
«Құдай-ай, қолымнан келіп жатыр,

0:17:37.827,0:17:40.992
соған айналып барам, шынымен[br]қолымнан келіп жатыр»

0:17:40.992,0:17:43.958
демейінше солай істей бересің», - деді.

0:17:43.958,0:17:46.178
Айтқаныдай жасадым.[br]Бес жыл аспирантура дегенің

0:17:46.178,0:17:48.139
Солтүстік-батыс университеті үшін аз.

0:17:48.139,0:17:50.696
Содан Гарвардқа түстім.[br]Мен Гарвардтамын. Бұдан былай

0:17:50.696,0:17:54.196
жаман ойлауды қойдым, бірақ бұған[br]дейін: «Бұл менің жерім емес,

0:17:54.196,0:17:56.500
бұл жерде болмауым тиіс»[br]деп ойлай беретінмін.

0:17:56.500,0:17:58.978
Гарвардтағы алғашқы жылымның аяғында

0:17:58.978,0:18:03.264
бүкіл семестр бойы сөз сөйлемеген[br]студент қыз кабинетіме келді.

0:18:03.264,0:18:06.891
Оған бұрын «Сабақта белсендірек болуың[br]тиіс, әйтпесе оқудан шығарып жібереді»

0:18:06.891,0:18:09.253
дегенмін. Оны мүлдем танымайтынмын.

0:18:09.253,0:18:13.235
Ол маған қайғы басқан түрімен:

0:18:13.235,0:18:19.280
«Мен бұл жерде болмауым тиіс», - деді.

0:18:19.280,0:18:23.408
Сол сәтте менде екі нәрсе болды.

0:18:23.408,0:18:24.902
Біріншіден, құдайым-ай,

0:18:24.902,0:18:27.146
мені енді мұндай ойлар мазаламайды.

0:18:27.146,0:18:30.888
Менде енді мұндай сезім жоқ, ал бұл қызда[br]бар, әрі мен оның жағдайын түсінемі.

0:18:30.888,0:18:33.245
Екіншіден, ол бұл жерде болуы тиіс!

0:18:33.245,0:18:35.259
Ол қолынан келгенше[br]кейіп таныта алады ғой.

0:18:35.259,0:18:38.999
Мен: «Жоқ, бұл сенің жерің, Қалуың тиіс.

0:18:38.999,0:18:40.434
Ертең барасың да, сенімді кейіп

0:18:40.434,0:18:43.498
танытып, өзіңе сенімді боласың.

0:18:43.498,0:18:46.521
Сен...» (Қошемет)

0:18:46.521,0:18:48.560
(Қошемет)

0:18:48.560,0:18:52.993
«Аудиторияға кіресің де,

0:18:52.993,0:18:55.417
тамаша сөз сөйлеп шығасың» дедім.

0:18:55.417,0:18:58.422
Білесіздер ме? Ол тамаша сөйлеп шықты.

0:18:58.422,0:18:59.665
Адамдар бұрылып қарады да:

0:18:59.665,0:19:02.919
«Мәссаған, оның осы жерде отыратынын[br]еш байқамаппыз» деді. (Күлкі)

0:19:02.919,0:19:05.600
Ол айлар өткен соң маған келді,[br]мен түсіндім:

0:19:05.600,0:19:07.884
ол жай ғана қолынан келгенше[br]кейіп танытқан жоқ,

0:19:07.884,0:19:10.608
ол соған айналғанша кейіп танытты.

0:19:10.608,0:19:12.431
Ол өзгерді.

0:19:12.431,0:19:16.515
Сол үшін мен сіздерге қолыңыздан[br]келгенше кейіп танытпаңыздар,

0:19:16.515,0:19:19.312
соған айналғанша кейіп[br]танытыңыздар дегім келеді.

0:19:19.312,0:19:22.953
Бұл өзгерістер кәдімгідей бөлшегіңізге[br]айналғанша істей беріңіздер.

0:19:22.953,0:19:25.608
Соңғы айтарым бар.

0:19:25.608,0:19:30.080
Кішкентай қулықтар үлкен[br]өзгерістерге алып келе алады.

0:19:30.080,0:19:32.577
Жаңағы екі минут.

0:19:32.577,0:19:34.313
Екі минут, екі минут, екі минут.

0:19:34.313,0:19:37.559
Бағаланатын, әрі күйзелтетін[br]жағдаймен бетпе-бет келмес бұрын

0:19:37.559,0:19:39.785
екі минут осылай[br]жасауға тырысыңыздар:

0:19:39.785,0:19:43.504
лифтте, жуынатын бөлме кабинасында, жабық[br]есік артындағы үстеліңіздің жанында.

0:19:43.504,0:19:45.404
Осылай істеулеріңіз тиіс:

0:19:45.404,0:19:47.766
миыңызға жақсы нәрсе болуын үгіттеңіз.

0:19:47.766,0:19:50.731
Тестестероныңызды өсіріп,[br]кортизолыңызды түсіріңіз.

0:19:50.731,0:19:54.697
"Өз-өзімді еш көрсете алмадым"[br]деген кірбің ойлар қалмасын.

0:19:54.697,0:19:56.359
Өзіңізге "қазір барамын да,

0:19:56.359,0:19:58.885
өзімнің кім екенімді көрсетемін"[br]деп үгіттеңіз.

0:19:58.885,0:20:01.427
Сөйтіп, мен сізден біріншіден сенімді

0:20:01.427,0:20:05.208
кейіп танытуыңыздан бөлек

0:20:05.208,0:20:07.094
осы тәжірибелеріңізбен

0:20:07.094,0:20:10.322
бөлісе отыруларыңызды сұраймын,[br]өйткені бұл қиын емес қой.

0:20:10.322,0:20:12.199
Бұл эгома тиіп кетпейді. (Күлкі)

0:20:12.199,0:20:13.896
Адамдармен бөлісіңіздер, себебі

0:20:13.896,0:20:15.947
бұны қажет ететін көптеген адамдар бар,

0:20:15.947,0:20:20.105
олардың құралы, технологиясы, әрі статусы

0:20:20.105,0:20:23.231
мен билігі болмауы мүмкін.[br]Оларға осы мүмкіндікті беріңіздер,

0:20:23.231,0:20:24.514
себебі олар екі минутқа

0:20:24.514,0:20:27.343
денесімен жалғыз қалуы керек.

0:20:27.343,0:20:30.493
сонда өмірін айтарлықтай өзгерте алады.

0:20:30.493,0:20:34.679
Рақмет. (Қошемет)

0:20:34.679,0:20:41.569
(Қошемет)