Έχετε ακούσει τις ειδήσεις;

Είμαστε σε μια επανάσταση
καθαρής ενέργειας.

Εκεί που μένω,
στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια,

μου φαίνεται πως κάθε μέρα βλέπω μια νέα
εγκατάσταση σκεπής με ηλιακά πάνελ,

ηλεκτρικό αυτοκίνητο στην πυλωτή.

Η Γερμανία κάποιες φορές παίρνει
τη μισή της ενέργεια από τον ήλιο,

και η Ινδία έχει δεσμευτεί να φτιάξει
δέκα φορές περισσότερα ηλιακά πάνελ

από ό,τι έχουμε στην Καλιφόρνια,

μέχρι το έτος 2022.

Ακόμα και η πυρηνική ενέργεια
φαίνεται να επιστρέφει.

Ο Μπιλ Γκέιτς είναι στην Κίνα
δουλεύοντας με μηχανικούς,

και 40 διαφορετικές εταιρίες
συνεργάζονται για να προλάβουν

για να χτίσουν τον πρώτο αντιδραστήρα
που θα δουλεύει με απόβλητα,

χωρίς κίνδυνο τήξης του πυρήνα του,

και είναι πιο φτηνός από το κάρβουνο.

Ίσως να αρχίσετε να ρωτάτε:

θα είναι το πρόβλημα
της υπερθέρμανσης του πλανήτη

πιο εύκολο να επιλυθεί
από ό,τι φανταστήκαμε;

Αυτή την ερώτηση θέλαμε να απαντήσουμε,

γι' αυτό με συναδέλφους μου

αποφασίσαμε να βουτήξουμε
βαθιά στα δεδομένα.

Ήμασταν λίγο σκεπτικοί
ως προς κάποια σημεία

της ιστορίας της επανάστασης
της καθαρής ενέργειας,

αλλά αυτό που βρήκαμε
πραγματικά μας εξέπληξε.

Το πρώτο πράγμα είναι
ότι η καθαρή ενέργεια αυξάνεται.

Αυτός είναι ο ηλεκτρισμός από πηγές
καθαρής ενέργειας τα τελευταία 20 χρόνια.

Αλλά όταν δείτε το ποσοστό του παγκόσμιου
ηλεκτρισμού από πηγές καθαρής ενέργειας,

στην πραγματικότητα
έχει πέσει από 36% σε 31%.

Και εάν ενδιαφέρεστε
για την κλιματική αλλαγή,

πρέπει να πάτε
προς την αντίθετη κατεύθυνση,

προς το 100% του ηλεκτρισμού
από πηγές καθαρής ενέργειας,

όσο γίνεται πιο γρήγορα.

Τώρα, ίσως αναρωτηθείτε,

«Έλα τώρα, πόσος ηλεκτρισμός
θα μπορούσε να είναι το 5%;»

Ε λοιπόν, αποδεικνύεται πως είναι πολύ.

Είναι το ισοδύναμο 60 πυρηνικών σταθμών,

του μεγέθους του Φαραγγιού Ντιάμπλο,

του τελευταίου πυρηνικού
σταθμού της Καλιφόρνια,

ή 900 ηλιακών πάρκων
στο μέγεθος του Τοπάζ,

που είναι ένα από τα μεγαλύτερα
ηλιακά πάρκα στον κόσμο,

και σίγουρα το μεγαλύτερο στην Καλιφόρνια.

Μεγάλο μέρος αυτού είναι απλώς
ότι τα ορυκτά καύσιμα αναπτύσσονται

πιο γρήγορα από την καθαρή ενέργεια.

Κι αυτό είναι κατανοητό.

Απλά υπάρχουν πολλές φτωχές χώρες,

οι οποίες ακόμα χρησιμοποιούν
ξύλα, κοπριά, και κάρβουνο

ως βασική πηγή ενέργειας,

και χρειάζονται μοντέρνα καύσιμα.

Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο που συμβαίνει.

Μία συγκεκριμένη από εκείνες 
τις πηγές καθαρής ενέργειας

στην πραγματικότητα
είναι σε παρακμή σε απόλυτους όρους,

όχι μόνο σχετικούς.

Κι αυτή είναι η πυρηνική ενέργεια.

Μπορείτε να δείτε πως η παραγωγή της
έχει πέσει κατά 7%

τα τελευταία δέκα χρόνια.

Η ηλιακή και η αιολική ενέργεια
κάνουν τεράστια άλματα,

και έτσι ακούτε συχνά να λένε
πως δεν έχει σημασία,

διότι η ηλιακή και η αιολική ενέργεια
θα καλύψουν τη διαφορά.

Αλλά τα δεδομένα λένε κάτι διαφορετικό.

Όταν συνδυάζετε τον ηλεκτρισμό
από την ηλιακή και την αιολική ενέργεια,

βλέπετε ότι μετά βίας καλύπτει το μισό
της μείωσης της πυρηνικής ενέργειας.

Ας δούμε λεπτομερέστερα
τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τα τελευταία δύο χρόνια
-το 2013 και το 2014-

αποσύραμε πρόωρα τέσσερις
σταθμούς πυρηνικής ενέργειας.

Σχεδόν εξ ολοκλήρου αντικαταστάθηκαν
από ορυκτά καύσιμα,

και έτσι η συνέπεια ήταν πως εξαφανίσαμε

σχεδόν τόση καθαρή ηλεκτρική ενέργεια
όση παίρνουμε από την ηλιακή ενέργεια.

Και δεν είμαστε οι μόνοι.

Η Καλιφόρνια θεωρείται πρωτοπόρος
στην καθαρή ενέργεια και το κλίμα,

αλλά όταν κοιτάμε τα δεδομένα,

βλέπουμε πως, στην πραγματικότητα,

η Καλιφόρνια μείωσε τις εκπομπές
πιο αργά από τον εθνικό μέσο όρο,

από το 2000 ως το 2015.

Και η Γερμανία;

Χρησιμοποιούν πολλή καθαρή ενέργεια.

Αλλά όταν κοιτάτε τα δεδομένα,
οι εκπομπές της Γερμανίας

στην πραγματικότητα
έχουν ανέβει από το 2009,

και κανένας δε σας λέει

πως θα φτάσουν τις δεσμεύσεις τους
για το κλίμα ως το 2020.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε γιατί.

Οι ηλιακές και οι αιολικές πηγές
παρέχουν ενέργεια 10% με 20% του χρόνου,

που σημαίνει πως όταν ο ήλιος δεν λάμπει,
και ο αέρας δε φυσάει,

ακόμα και τότε χρειάζεστε
ενέργεια για τα νοσοκομεία σας,

τα σπίτια σας, τις πόλεις σας,
τα εργοστάσιά σας.

Και, παρόλο που οι μπαταρίες
έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο τελευταία,

η αλήθεια είναι πως δε θα είναι ποτέ
τόσο αποδοτικές όσο το ηλεκτρικό δίκτυο.

Κάθε φορά που φορτίζετε
μια μπαταρία και τη χρησιμοποιείτε,

χάνετε περίπου 20% με 40% της ενέργειας.

Γι' αυτό, όταν στην Καλιφόρνια
προσπαθούμε να ασχοληθούμε

με όλη την ηλιακή ενέργεια
που έχουμε αποθηκεύσει

-τώρα παίρνουμε περίπου 10%
του ηλεκτρισμού από τον ήλιο-

όταν ο ήλιος δύει, και ο κόσμος
επιστρέφει σπίτι από τη δουλειά,

και ανάβουν τα κλιματιστικά
και τις τηλεοράσεις,

και κάθε άλλη συσκευή στο σπίτι,

χρειαζόμαστε πολύ περισσότερο
εφεδρικό φυσικό αέριο.

Αυτό που κάνουμε, λοιπόν,

είναι να γεμίζουμε μια πλευρά
ενός βουνού με φυσικό αέριο.

Και αυτό δούλεψε αρκετά καλά για λίγο,

αλλά στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς
παρουσιάστηκε μια διαρροή.

Αυτό είναι το Φαράγγι Άλισο.

Απελευθερώθηκε τόσο πολύ μεθάνιο,

που ήταν ισοδύναμο με τη λειτουργία
μισού εκατομμυρίου αυτοκινήτων.

Ουσιαστικά διέλυσε όλες τις δεσμεύσεις μας
για το κλίμα για την χρονιά.

Με την Ινδία τι γίνεται;

Καμιά φορά πρέπει να πας
σε διάφορα μέρη για τα σωστά δεδομένα,

κι έτσι πήγαμε στην Ινδία λίγο καιρό πριν.

Συναντηθήκαμε με τους υπεύθυνους

-για την ηλιακή και την αιολική ενέργεια-

και μας είπαν,

«Έχουμε πιο σημαντικά προβλήματα

απ' ό,τι η Γερμανία και η Καλιφόρνια μαζί.

Δεν έχουμε εφεδρικές πηγές,
δεν έχουμε αρκετό φυσικό αέριο.

Και αυτό είναι μόνο η αρχή.

Ας πούμε ότι θέλουμε να φτάσουμε
τα 100 γίγαβατ έως το 2022.

Αλλά πέρυσι είχαμε μόνο πέντε [γίγαβατ],

και τη χρονιά πριν, είχαμε πέντε».

Ας δούμε πιο προσεκτικά
τώρα την πυρηνική ενέργεια.

Η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ
για την Αλλαγή του Κλίματος

έχει μελετήσει την περιεκτικότητα
σε άνθρακα όλων των καυσίμων,

και η πυρηνική προκύπτει πολύ χαμηλά -

στην πραγματικότητα
λιγότερο από την ηλιακή.

Και η πυρηνική ενέργεια
προφανώς παρέχει πολλή ενέργεια -

24 ώρες την ημέρα,
εφτά μέρες την εβδομάδα.

Μέσα σε έναν χρόνο, ένας μόνο σταθμός

μπορεί να παρέχει ενέργεια
το 92% του χρόνου.

Το ενδιαφέρον είναι πως,

αν δείτε χώρες που έχουν εφαρμόσει
διαφορετικά είδη καθαρής ενέργειας,

βλέπετε πως μόνο λίγες το έχουν καταφέρει

με ρυθμό συνεπή στην αντιμετώπιση
της κλιματικής κρίσης.

Η πυρηνική ενέργεια φαίνεται
να είναι καλή επιλογή,

αλλά υπάρχει αυτό το μεγάλο πρόβλημα,

που είμαι σίγουρος πως όλοι γνωρίζετε:

ότι δεν αρέσει στους ανθρώπους.

Υπήρξε μια μελέτη, μια έρευνα
σε ανθρώπους σε όλον τον κόσμο,

όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες
ή στην Ευρώπη,

πριν από ενάμισι χρόνο περίπου.

Και βρήκαν πως η πυρηνική ενέργεια

είναι από τις λιγότερο δημοφιλείς
μορφές ενέργειας.

Ακόμα και το πετρέλαιο
είναι πιο δημοφιλές.

Κι ενώ η πυρηνική ενέργεια
συναγωνίζεται τον γαιάνθρακα,

ο κόσμος δεν φοβάται τον γαιάνθρακα
όπως φοβάται την πυρηνική ενέργεια,

που στην πραγματικότητα
δρα στο ασυνείδητό μας.

Τι είναι, τότε, αυτό που φοβόμαστε;

Στην πραγματικότητα είναι τρία πράγματα.

Είναι η ασφάλεια των εργοστασίων

-ο φόβος ατυχήματος από τήξη του πυρήνα-

είναι τα απόβλητα που δημιουργούν,

και ο συσχετισμός τους με τα όπλα.

Και πιστεύω πως, δικαιολογημένα,

οι μηχανικοί εξετάζουν τις ανησυχίες,
και ψάχνουν για τεχνολογικές λύσεις.

Γι' αυτό ο Μπιλ Γκέιτς είναι στην Κίνα
αναπτύσσοντας αντιδραστήρες

και 40 επιχειρηματίες δουλεύουν
πάνω σε αυτό το πρόβλημα.

Κι εγώ είμαι πολύ ενθουσιασμένος με αυτό.

Κάναμε μια αναφορά:
«Φτηνή Πυρηνική Ενέργεια».

Πιο συγκεκριμένα, ο αντιδραστήρας θορίου
είναι πολλά υποσχόμενος.

Όταν ο επιστήμονας κλίματος,
Τζέημς Χάνσεν,

με ρώτησε αν θέλω να πάω
στην Κίνα μαζί του

και να κοιτάξουμε το ανεπτυγμένο
πυρηνικό πρόγραμμά της,

άρπαξα την ευκαιρία.

Πήγαμε με μηχανικούς από το ΜΙΤ
και το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ.

Και μέσα μου πίστευα ότι οι Κινέζοι

θα κάνουν με την πυρηνική ενέργεια
αυτό που κάνουν με τόσα άλλα πράγματα -

να ξεκινήσουν να δημιουργούν
μικρούς πυρηνικούς αντιδραστήρες

στην γραμμή παραγωγής,

να τους πακετάρουν
όπως τα iPhones ή τα MacBooks,

και να τους αποστέλλουν παντού.

Θα έπαιρνα έναν
για το σπίτι μου στο Μπέρκλεϊ.

Αλλά αυτό που συνάντησα
ήταν κάπως διαφορετικό.

Οι παρουσιάσεις ήταν όλες
εντυπωσιακές και πολλά υποσχόμενες:

δουλεύουν πάνω σε πολλούς αντιδραστήρες.

Ήρθε η στιγμή για τον αντιδραστήρα θορίου,
και κάποιοι από μας ενθουσιαστήκαμε.

Έκαναν όλη την παρουσίαση,
έφτασαν στο χρονοδιάγραμμα,

και είπαν,

«Θα έχουμε έναν αντιδραστήρα
τηγμένου άλατος για θόριο

έτοιμο για πώληση στον κόσμο έως το 2040».

Και εγώ είπα «Τι;»

(Γέλια)

Κοίταξα τους συναδέλφους μου και είπα,

«Συγχωρήστε με -

αλλά μήπως μπορείτε να βιαστείτε λιγάκι;

Διότι είμαστε κάπως
σε κλιματική κρίση αυτή τη στιγμή.

Και οι πόλεις σας έχουν πολλή ρύπανση,
παρεμπιπτόντως».

Και απάντησαν, λέγοντας,

«Δεν ξέρω τι ακριβώς έχετε ακούσει
για το πρόγραμμα θορίου,

αλλά δεν έχουμε
ούτε το 1/3 της χρηματοδότησης,

και το δικό σας τμήμα ενέργειας
δεν βοηθάει ιδιαίτερα

με όλα αυτά τα δεδομένα που έχετε
εξετάζοντας αντιδραστήρες».

Και είπα, «Λοιπόν, έχω μια ιδέα.

Ξέρετε το κομμάτι, όπου για δέκα χρόνια
παρουσιάζετε τον αντιδραστήρα;

Ας το προσπεράσουμε αυτό,

και ας πάμε κατευθείαν
στην εμπορευματοποίησή του.

Έτσι θα γλιτώσετε χρόνο και χρήματα».

Και ο μηχανικός με κοίταξε και είπε,

«Επίτρεψέ μου να σου κάνω μια ερώτηση:

Εσύ θα αγόραζες ένα αυτοκίνητο
το οποίο δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ;»

Και με τους υπόλοιπους αντιδραστήρες;

Ένας αντιδραστήρας
που βγαίνει στην αγορά τώρα

είναι αντιδραστήρας αερίου
υψηλής θερμοκρασίας,

χωρίς κίνδυνο τήξης πυρήνα.

Αλλά είναι μεγάλος και ογκώδης,
ως μέρος της ασφάλειας,

και κανείς δεν πιστεύει
ότι θα γίνει ποτέ πιο φτηνός

από τους αντιδραστήρες που έχουμε.

Αυτοί που χρησιμοποιούν τα απόβλητα
ως καύσιμο είναι πολύ ωραία ιδέα,

αλλά η αλήθεια είναι πως δεν ξέρουμε
πώς να τους φτιάξουμε.

Υπάρχει ο κίνδυνος πως θα παράξουμε
περισσότερα απόβλητα,

και πολλοί πιστεύουν πως, αν συμπεριλάβετε
το κομμάτι των αποβλήτων στην διαδικασία,

θα κάνει το μηχάνημα πολύ πιο ακριβό,

θα είναι άλλο ένα περίπλοκο βήμα.

Η αλήθεια είναι,

πως υπάρχουν πραγματικές ερωτήσεις
για το πόσα από αυτά θα κάνουμε.

Πήγαμε στην Ινδία και ρωτήσαμε
για το πυρηνικό πρόγραμμα.

Η κυβέρνηση είπε, πριν τις συζητήσεις
για το κλίμα στο Παρίσι,

ότι θα φτιάξουν περίπου
30 νέους πυρηνικούς σταθμούς.

Αλλά όταν φτάσαμε εκεί, μιλήσαμε με κόσμο
και κοιτάξαμε τα εσωτερικά έγγραφα,

τώρα λένε ότι θα φτιάξουν πέντε.

Και στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου,
κυρίως στον ανεπτυγμένο κόσμο,

δεν συζητάνε να φτιάξουν
νέους αντιδραστήρες.

Συζητάνε για απόσυρση αντιδραστήρων
πριν περάσουν το όριο ζωής τους.

Η Γερμανία πιέζει
τους γείτονές της να το κάνουν.

Ανέφερα τις Ηνωμένες Πολιτείες -

μπορεί να χάσουμε τους μισούς
από τους αντιδραστήρες μας

μέσα στα επόμενα 15 χρόνια,

που θα εξάλειφαν
το 40% της μείωσης εκπομπών

που υποτίθεται ότι θα καταφέρναμε
με το Σχέδιο Καθαρής Ενέργειας.

Στην Ιαπωνία σταμάτησαν
όλους τους πυρηνικούς σταθμούς,

τους αντικατέστησαν με άνθρακα,
φυσικό αέριο, καύση πετρελαίου,

και αναμένεται να επαναφέρουν
σε λειτουργία μόνο το ένα με δύο τρίτα.

Όταν, λοιπόν, μελετήσαμε τα νούμερα
και τα αθροίσαμε

-πόσους πυρηνικούς σταθμούς βλέπουμε
η Κίνα και η Ινδία να ενεργοποιούν

τα επόμενα 15 χρόνια,

πόσους υπάρχει ο κίνδυνος
να απενεργοποιήσουν-

αυτό ήταν το πιο σοκαριστικό εύρημα.

Αυτό που βρήκαμε
είναι πως ο κόσμος κινδυνεύει

να χάσει τέσσερις φορές
περισσότερη καθαρή ενέργεια

από όση έχουμε χάσει
τα τελευταία δέκα χρόνια.

Με άλλα λόγια: δεν έχουμε
επανάσταση καθαρής ενέργειας·

έχουμε κρίση καθαρής ενέργειας.

Γι' αυτό είναι κατανοητό που οι μηχανικοί
ψάχνουν για τεχνολογικές λύσεις

στους φόβους που ο κόσμος
έχει για τα πυρηνικά.

Αλλά αν αναλογιστείτε
ότι αυτές είναι μεγάλες προκλήσεις,

ότι θα πάρουν πολύ καιρό να επιλυθούν,

υπάρχει και το άλλο ζήτημα, που είναι:

Θα λύσουν αυτές οι τεχνολογικές διορθώσεις
τους φόβους του κόσμου;

Ας πάρουμε την ασφάλεια.

Παρά τα όσα πιστεύει ο κόσμος,

είναι δύσκολο να βρούμε πώς να κάνουμε
την πυρηνική ενέργεια πιο ασφαλή.

Κάθε ιατρικό περιοδικό που το μελετάει

-αυτή είναι η πιο πρόσφατη
μελέτη του «Λάνσετ»,

ενός από τα πιο αξιόπιστα
περιοδικά στον κόσμο-

η πυρηνική ενέργεια είναι
η πιο ασφαλής και αξιόπιστη.

Όλοι φοβούνται τα ατυχήματα.

Όταν κοιτάμε τα δεδομένα των ατυχημάτων

-στη Φουκουσίμα, στο Τσερνόμπιλ-

ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
βρίσκει το ίδιο:

η μεγαλύτερη ζημιά προκαλείται
από τον πανικό του κόσμου,

και ο κόσμος πανικοβάλλεται,
επειδή φοβάται.

Με άλλα λόγια,

η ζημιά που προκαλείται,
δεν προκαλείται από τα μηχανήματα

ή από την ακτινοβολία.

Προκαλείται από τους φόβους μας.

Και τι γίνεται με τα απόβλητα;

Όλοι ανησυχούν για τα απόβλητα.

Το ενδιαφέρον με τα απόβλητα

είναι το πόσο λίγα είναι.

Αυτό είναι από έναν μόνο σταθμό.

Αν πάρετε όλα τα πυρηνικά απόβλητα
που έχουμε παράξει στις ΗΠΑ,

τα βάλετε σε ένα γήπεδο
ποδοσφαίρου, τα στοιβάξετε,

θα έφταναν μόνο τα 6 μέτρα σε ύψος.

Και ο κόσμος λέει ότι δηλητηριάζουν
ανθρώπους ή κάτι κάνουν -

όχι, απλά κάθονται εκεί, τα παρακολουθούν.

Δεν είναι πολλά.

Αντιθέτως, τα απόβλητα που δεν ελέγχουμε
από την παραγωγή ενέργειας -

τα ονομάζουμε «ρύπανση»,
σκοτώνουν 7 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως,

και απειλούν με σοβαρά επίπεδα
παγκόσμιας υπερθέρμανσης.

Η αλήθεια είναι πως ακόμα και αν γίνουμε
καλοί στη χρήση των αποβλήτων ως καύσιμο,

πάντα θα μένει καύσιμο.

Αυτό σημαίνει πως πάντα θα υπάρχουν αυτοί
που θα πιστεύουν ότι είναι μεγάλο πρόβλημα

για λόγους που δεν έχουν
να κάνουν τόσο με τα απόβλητα

που όντως παράγονται όσο πιστεύουμε.

Και τι γίνεται με τα όπλα;

Ίσως το πιο εκπληκτικό πράγμα
είναι ότι δεν έχουμε παραδείγματα

χωρών που έχουν πυρηνική ενέργεια

και μετά ξαφνικά αποφασίζουν
να πάρουν ένα όπλο.

Στην πραγματικότητα, το αντίθετο ισχύει.

Ο μόνος τρόπος που ξέρουμε

πώς να ξεφορτωθούμε τις μεγάλες
ποσότητες των πυρηνικών όπλων

είναι με τη χρήση του πλουτωνίου
από τις κεφαλές των όπλων

ως καύσιμο για τους πυρηνικούς σταθμούς.

Εάν, λοιπόν, θέλετε ο κόσμος
να ξεφορτωθεί τα πυρηνικά όπλα,

τότε θα χρειαστούμε
πολύ περισσότερη πυρηνική ενέργεια.

(Χειροκρότημα)

Καθώς έφευγα από την Κίνα,

ο μηχανικός που έφερε εκεί
τον Μπιλ Γκέιτς,

με τράβηξε στην άκρη και είπε,

«Ξέρεις, Μάικλ, εκτιμώ το ενδιαφέρον σου

για τις διάφορες τεχνολογίες
πυρηνικών εφοδίων,

αλλά υπάρχει αυτό το πιο βασικό ζήτημα,

ότι δεν υπάρχει αρκετή παγκόσμια ζήτηση.

Μπορούμε να βάλουμε αυτά τα μηχανήματα
σε γραμμές παραγωγής,

ξέρουμε πώς να φτιάχνουμε φτηνά πράγματα,

αλλά δεν υπάρχουν αρκετοί
που να τα θέλουν».

Ας έχουμε, λοιπόν,
ηλιακή και αιολική ενέργεια,

και απόδοση και προστασία.

Ας επιταχύνουμε τα ανεπτυγμένα
πυρηνικά προγράμματα.

Πιστεύω πως πρέπει να τριπλασιάσουμε
τα χρήματα που ξοδεύουμε σε αυτά.

Αλλά πιστεύω ότι το πιο σημαντικό πράγμα,

εάν πρόκειται να ξεπεράσουμε
την κλιματική κρίση,

είναι να έχουμε υπόψιν

ότι η αιτία της κρίσης καθαρής ενέργειας
δεν είναι από τα μηχανήματά μας,

αλλά από μέσα μας.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)