WEBVTT

00:00:01.721 --> 00:00:04.181
Moram da vam priznam nešto:

00:00:04.181 --> 00:00:07.420
ja sam ovisnik o avanturi,

00:00:07.420 --> 00:00:09.859
i kao mali dečak,

00:00:09.859 --> 00:00:12.367
radije sam gledao kroz prozor

00:00:12.367 --> 00:00:15.101
ka pticama na drveću i nebu

00:00:15.101 --> 00:00:18.627
nego u tu dvodimenzionalnu tablu,

00:00:18.627 --> 00:00:21.208
na kojoj vreme stoji,

00:00:21.208 --> 00:00:23.953
a ponekad i umire.

00:00:23.953 --> 00:00:25.763
Moji učitelji su mislili da nešto

00:00:25.763 --> 00:00:28.930
sa mnom nije u redu
jer nisam pazio na času.

00:00:28.930 --> 00:00:31.560
Nisu pronašli ništa posebno loše

00:00:31.560 --> 00:00:35.692
sem što sam malo disleksičan 
jer sam levoruk.

00:00:35.692 --> 00:00:39.807
Ali oni nisu proveravali znatiželju.

00:00:39.807 --> 00:00:42.168
Znatiželja je, za mene,

00:00:42.168 --> 00:00:44.621
otkrivanje naše povezanosti

00:00:44.621 --> 00:00:46.636
sa svetom, univerzumom.

00:00:46.636 --> 00:00:49.496
Nje se tiče šta se nalazi iza
te sledeće kolonije korala

00:00:49.496 --> 00:00:51.195
ili šta je iza tog sledećeg drveta

00:00:51.195 --> 00:00:53.254
i učenje ne samo o našoj okolini

00:00:53.254 --> 00:00:55.324
već i o nama samima.

NOTE Paragraph

00:00:55.324 --> 00:00:57.854
Sada, san svih mojih snova:

00:00:57.854 --> 00:01:01.128
želim da idem
da istražujem okeane na Marsu,

00:01:01.128 --> 00:01:03.974
ali, dok ne budemo mogli da tamo idemo,

00:01:03.974 --> 00:01:07.440
mislim da okeani još uvek sadrže

00:01:07.440 --> 00:01:08.879
poprilično mnogo tajni.

00:01:08.879 --> 00:01:10.243
Zapravo,

00:01:10.243 --> 00:01:13.798
ako našu planetu posmatrate
kao oazu u svemiru, što ona i jeste,

00:01:13.798 --> 00:01:17.429
i analizirate je kao životni prostor,

00:01:17.429 --> 00:01:20.824
okeani predstavljaju preko 3,4 milijarde

00:01:20.824 --> 00:01:23.311
kubnih metara zapremine,

00:01:23.311 --> 00:01:27.821
od koje smo istražili
manje od pet procenata.

00:01:27.821 --> 00:01:30.080
Pogledam ovo i pomislim, pa,

00:01:30.080 --> 00:01:33.446
postoje alatke pomoću kojih možemo
da idemo dublje, duže i dalje:

00:01:33.446 --> 00:01:38.659
podmornice, podmornice na
daljinsko upravljanje pa čak i ronjenje.

00:01:38.659 --> 00:01:41.267
Ali ako hoćemo da istražimo
krajnju granicu

00:01:41.267 --> 00:01:44.754
na ovoj planeti, moramo tamo da živimo.

00:01:44.754 --> 00:01:47.352
Moramo da izgradimo, takoreći, brvnaru

00:01:47.352 --> 00:01:50.412
na dnu mora.

NOTE Paragraph

00:01:50.412 --> 00:01:53.378
I tako je moja duša
bila ispunjena velikom znatiželjom

00:01:53.378 --> 00:01:55.935
kada sam išao da posetim
dobitnika TED nagrade,

00:01:55.935 --> 00:01:57.810
dr Silviju Erl.

00:01:57.810 --> 00:01:59.264
Možda ste čuli za nju.

00:01:59.264 --> 00:02:02.840
Pre dve godine je bila
zadužena da nadgleda

00:02:02.840 --> 00:02:05.684
poslednju podvodnu morsku laboratoriju,

00:02:05.684 --> 00:02:07.667
da pokuša da je spase,

00:02:07.667 --> 00:02:09.355
da pokuša da zahteva

00:02:09.355 --> 00:02:11.145
da je ne iskomadamo

00:02:11.145 --> 00:02:13.386
i vratimo nazad na kopno.

00:02:13.386 --> 00:02:15.458
Mi smo do sada imali samo oko desetak

00:02:15.458 --> 00:02:17.888
naučnih laboratorija na dnu mora.

00:02:17.888 --> 00:02:19.800
Samo jedna od njih još postoji:

00:02:19.800 --> 00:02:21.301
ona je udaljena 14 km od obale

00:02:21.301 --> 00:02:23.355
na dubini od oko 20 metara.

00:02:23.355 --> 00:02:25.010
Zove se Akvarijus.

00:02:25.010 --> 00:02:27.382
Akvarijus je, na neki način,

00:02:27.382 --> 00:02:29.631
dinosaurus,

00:02:29.631 --> 00:02:31.971
drevni robot okovan za dno,

00:02:31.971 --> 00:02:35.391
Levijatan.

00:02:35.391 --> 00:02:37.546
S druge strane, on je zaveštanje.

00:02:37.546 --> 00:02:40.430
I tako sam tom posetom shvatio
da imam malo vremena

00:02:40.430 --> 00:02:42.681
ukoliko želim da iskusim

00:02:42.681 --> 00:02:47.378
kako je biti akvanaut.

NOTE Paragraph

00:02:47.378 --> 00:02:50.194
Kada smo plivali prema ovome, nakon mnogo

00:02:50.194 --> 00:02:52.940
meseci mučenja i dve godine pripreme,

00:02:52.940 --> 00:02:57.909
ovo stanište koje je čekalo da nas pozove

00:02:57.909 --> 00:03:00.925
je bilo kao novi dom.

00:03:00.925 --> 00:03:03.120
A cilj silaska

00:03:03.120 --> 00:03:06.737
i življenja u ovom staništu
nije bio da se ostane unutra.

00:03:06.737 --> 00:03:09.566
Nije bio življenje u nečemu
veličine školskog autobusa.

00:03:09.566 --> 00:03:12.772
Bio je da nam se da luksuz vremena,

00:03:12.772 --> 00:03:15.821
da ga provodimo napolju,
da lutamo, istražujemo,

00:03:15.821 --> 00:03:19.704
da razumemo više o ovoj
okeanskoj konačnoj granici.

NOTE Paragraph

00:03:19.704 --> 00:03:22.011
Posetila nas je megafauna.

00:03:22.011 --> 00:03:25.551
Ova raža orao se prilično
često sreće u okeanima.

00:03:25.551 --> 00:03:28.183
Ali zbog čega je ovo tako važno

00:03:28.183 --> 00:03:29.758
i zbog čega je ova slika pokazana

00:03:29.758 --> 00:03:33.223
je to što je baš ova životinja
dovela svoje prijatelje,

00:03:33.223 --> 00:03:36.370
i umesto da budu
okeanske životinje kakve jesu,

00:03:36.370 --> 00:03:37.930
one su se zainteresovale za nas,

00:03:37.930 --> 00:03:41.749
za ove nove strance koji su se
useljavali u njihov komšiluk,

00:03:41.749 --> 00:03:44.268
i činili nešto sa planktonima.

00:03:44.268 --> 00:03:46.970
Mi smo izučavali različite vrste
životinja i stvorenja,

00:03:46.970 --> 00:03:49.457
i one su nam se sve
više i više približavale,

00:03:49.457 --> 00:03:51.239
i zbog luksuza vremena,

00:03:51.239 --> 00:03:53.590
ove životinje,
ovi stanovnici koralnog grebena,

00:03:53.590 --> 00:03:55.234
su počeli da se na nas navikavaju,

00:03:55.234 --> 00:03:58.681
i ova okeanska bića
koja uobičajeno putuju, su se zaustavila.

00:03:58.681 --> 00:04:01.184
Ova konkretna životinja je zapravo kružila

00:04:01.184 --> 00:04:05.335
pun 31 dan tokom naše misije.

00:04:05.335 --> 00:04:07.675
Tako da Misija 31 nije bila toliko

00:04:07.675 --> 00:04:09.817
vezana za rušenje rekorda

00:04:09.817 --> 00:04:13.841
koliko za povezanost ljudi i okeana.

NOTE Paragraph

00:04:13.841 --> 00:04:16.175
Zbog ovog luksuza u vremenu,
bili smo sposobni

00:04:16.175 --> 00:04:20.134
da izučavamo životinje
poput ajkula i škarpina

00:04:20.134 --> 00:04:22.384
u skupinama kakve
nikada ranije nismo videli.

00:04:22.384 --> 00:04:25.480
To je bilo kao da smo videli
pse i mačke kako se odlično slažu.

00:04:25.480 --> 00:04:28.475
Čak i sposobnost da budemo
u bliskoj vezi sa životinjama

00:04:28.475 --> 00:04:29.837
koje su mnogo veće od nas,

00:04:29.837 --> 00:04:32.634
kao sa ovom ugroženom golijat škarpinom,

00:04:32.634 --> 00:04:35.896
koja još jedino prebiva u Florida Kizu.

00:04:35.896 --> 00:04:38.205
Naravno, kao i sve komšije,

00:04:38.205 --> 00:04:40.725
nakon izvesnog vremena, ukoliko se umore,

00:04:40.725 --> 00:04:42.345
golijat škarpina laje na nas,

00:04:42.345 --> 00:04:44.141
i ovaj lavež je toliko snažan

00:04:44.141 --> 00:04:47.100
da ona zapravo zapanji svoj plen
pre nego što ga celog usisa

00:04:47.100 --> 00:04:48.769
u deliću sekunde.

00:04:48.769 --> 00:04:50.756
Nama je samo govorila da se vratimo

00:04:50.756 --> 00:04:54.658
u stanište i ostavimo ih na miru.

NOTE Paragraph

00:04:54.658 --> 00:04:57.979
Ipak, ovo nije bila samo avantura.

00:04:57.979 --> 00:04:59.978
Misija je imala i ozbiljan značaj.

00:04:59.978 --> 00:05:03.279
Puno smo se bavili naukom, i ponovo,
zahvaljujući vremenskom luksuzu,

00:05:03.279 --> 00:05:06.085
mogli smo da uradimo
više od tri godine naučnog rada

00:05:06.085 --> 00:05:07.396
za 31 dan.

00:05:07.396 --> 00:05:09.552
U ovom konkretnom slučaju,
koristili smo PAM,

00:05:09.552 --> 00:05:12.243
ili, da vidim da li ću uspeti
da ovo izgovorim pravilno,

00:05:12.243 --> 00:05:16.262
metodu merenja fluorescencije
saturacijskim pulsom.

00:05:16.262 --> 00:05:19.465
A naši naučnici sa FIU-a, MIT-a

00:05:19.465 --> 00:05:21.520
i sa Severnoistočnog univerziteta

00:05:21.520 --> 00:05:24.493
su mogli da izmere
šta koralni grebeni čine

00:05:24.493 --> 00:05:26.181
kada mi nismo u blizini.

00:05:26.181 --> 00:05:28.734
Merenje fluorescencije
saturacijskim pulsom, ili MFSP,

00:05:28.734 --> 00:05:31.240
meri fluorescenciju korala

00:05:31.240 --> 00:05:33.717
u njihovom odnosu sa zagađivačima u vodi

00:05:33.717 --> 00:05:37.103
kao i sa pitanjima promene klime.

00:05:37.103 --> 00:05:40.601
Koristili smo razna najmodernija oruđa,

00:05:40.601 --> 00:05:42.930
kao ovu sondu, koju volim da zovem

00:05:42.930 --> 00:05:49.084
proktologom sunđera, gde sama sonda

00:05:49.084 --> 00:05:51.887
meri stope metabolizma

00:05:51.887 --> 00:05:54.987
u ovom konkretnom slučaju,
bačvastog sunđera,

00:05:54.987 --> 00:05:56.978
ili sekvoja okena.

00:05:56.978 --> 00:05:58.610
I ovo nam daje mnogo bolju meru

00:05:58.610 --> 00:06:00.928
onoga što se dešava ispod vode

00:06:00.928 --> 00:06:03.863
u vezi sa pitanjima promene klime,

00:06:03.863 --> 00:06:05.651
i kako ta dinamika

00:06:05.651 --> 00:06:08.261
utiče na nas ovde na zemlji.

00:06:08.261 --> 00:06:10.743
I konačno, posmatrali smo ponašanje
grabljivac-plen.

00:06:10.743 --> 00:06:12.671
Ovaj odnos je jako interesantan,

00:06:12.671 --> 00:06:15.168
jer kako odnosimo neke od grabljivaca

00:06:15.168 --> 00:06:17.339
sa koralnih grebena širom sveta,

00:06:17.339 --> 00:06:20.904
plen, ili furaž ribe se ponašaju
mnogo drugačije.

00:06:20.904 --> 00:06:22.558
Ono što smo shvatili

00:06:22.558 --> 00:06:25.741
je da one ne samo da prestanu
da se brinu o koralnom grebenu,

00:06:25.741 --> 00:06:27.665
hitajući, grabeći malo algi

00:06:27.665 --> 00:06:29.184
i vraćajući se svojim domovima,

00:06:29.184 --> 00:06:31.163
one počinju da se rasejavaju i nestaju

00:06:31.163 --> 00:06:33.278
sa ovih određenih koralnih grebena.

00:06:33.278 --> 00:06:35.606
Pa, tokom 31 dana,

00:06:35.606 --> 00:06:38.295
uspeli smo da proizvedemo
više od 10 naučnih radova

00:06:38.295 --> 00:06:41.426
na svaku od ovih tema.

NOTE Paragraph

00:06:41.426 --> 00:06:46.132
Ali, cilj avanture nije samo da se nauči,

00:06:46.132 --> 00:06:48.525
već i da se to znanje
podeli sa svetom,

00:06:48.525 --> 00:06:52.147
i s tim u vezi, zahvaljujući
dvojici inženjera sa MIT-a

00:06:52.147 --> 00:06:56.460
bili smo u mogućnosti da koristimo
prototip kamere nazvane Edžertronik

00:06:56.460 --> 00:06:58.901
kako bismo snimali usporeno,

00:06:58.901 --> 00:07:01.673
do 20.000 kadrova u sekundi

00:07:01.673 --> 00:07:03.052
u maloj kutiji

00:07:03.052 --> 00:07:04.693
koja košta 3.000 dolara.

00:07:04.693 --> 00:07:06.937
Sada je dostupna svima.

00:07:06.937 --> 00:07:09.655
I ta konkretna kamera nam daje uvid

00:07:09.655 --> 00:07:12.280
u to šta prilično obične životinje rade

00:07:12.280 --> 00:07:14.526
ali što ne možemo da vidimo
ni krajičkom oka.

00:07:14.526 --> 00:07:16.836
Dopustite da vam pokažem kratak snimak

00:07:16.836 --> 00:07:18.906
onoga šta ova kamera može.

00:07:18.906 --> 00:07:21.741
Možete da vidite 
svilenkast mehur kako izlazi

00:07:21.741 --> 00:07:23.920
iz naših kaciga.

00:07:23.920 --> 00:07:26.252
To nam daje uvid

00:07:26.252 --> 00:07:28.613
u neke životinje
u čijoj smo neposrednoj blizini

00:07:28.613 --> 00:07:30.571
bili 31 dan

00:07:30.571 --> 00:07:33.280
i na šta nikada normalno
ne bismo obratili pažnju,

00:07:33.280 --> 00:07:35.160
kao što su rakovi bogomoljke.

00:07:35.160 --> 00:07:38.175
Sada, koristiti najnoviju tehnologiju

00:07:38.175 --> 00:07:40.300
koja nije namenjena upotrebi u okeanima

00:07:40.300 --> 00:07:42.444
nije uvek lako.

00:07:42.444 --> 00:07:44.992
Ponekad smo morali 
da postavimo kameru naopako,

00:07:44.992 --> 00:07:47.552
povežemo je sa laboratorijom,

00:07:47.552 --> 00:07:50.073
i zapravo povučemo okidač

00:07:50.073 --> 00:07:52.247
iz same laboratorije.

00:07:52.247 --> 00:07:54.441
Ali ono što ovim dobijamo

00:07:54.441 --> 00:07:57.275
je mogućnost da posmatramo i analiziramo

00:07:57.275 --> 00:08:00.482
u naučnim i inženjerskim terminima

00:08:00.482 --> 00:08:03.526
neke od zapanjujućih oblika ponašanja

00:08:03.526 --> 00:08:05.571
koje ljudsko oko prosto ne može da uhvati,

00:08:05.571 --> 00:08:07.950
kao što je ovaj rak bogomoljka

00:08:07.950 --> 00:08:09.718
u pokušaju da ulovi plen.

00:08:09.718 --> 00:08:14.947
tokom oko 0,3 sekunde.

00:08:14.947 --> 00:08:17.872
Taj udarac je jak poput
metka od .22 kalibra,

00:08:17.872 --> 00:08:20.037
i ukoliko ikada pokušate
da golim okom vidite

00:08:20.037 --> 00:08:23.315
metak u letu, to je nemoguće.

00:08:23.315 --> 00:08:24.978
Ali sada možemo da vidimo stvari

00:08:24.978 --> 00:08:27.648
kao što su ovi jelka crvi

00:08:27.648 --> 00:08:30.809
kako se uvlače i rastvaraju

00:08:30.809 --> 00:08:33.845
na način koji oko ne može da vidi,

00:08:33.845 --> 00:08:35.219
ili, u ovom slučaju

00:08:35.219 --> 00:08:37.874
ribu koja povraća zrna peska.

00:08:42.280 --> 00:08:44.670
Ovo je pravi glavoč

00:08:44.670 --> 00:08:47.186
i ukoliko ga pogledate u realnom vremenu,

00:08:47.186 --> 00:08:50.561
ne vidite ovaj pokret širenja i sklapanja

00:08:50.561 --> 00:08:52.872
jer je suviše brz.

NOTE Paragraph

00:08:52.872 --> 00:08:55.634
Jedan od najdragocenijih darova
koje smo imali ispod vode

00:08:55.634 --> 00:08:57.464
je bežični internet,

00:08:57.464 --> 00:09:00.190
i tokom 31 dana bili smo
u mogućnosti da se povežemo

00:09:00.190 --> 00:09:02.903
sa svetom u realnom vremenu sa dna mora

00:09:02.903 --> 00:09:04.735
i podelimo sva ova iskustva.

00:09:04.735 --> 00:09:06.160
Doslovno odatle sam koristio

00:09:06.160 --> 00:09:07.306
Skajp u učionici

00:09:07.306 --> 00:09:09.324
sa jednim od šest kontinenata

00:09:09.324 --> 00:09:12.290
i nekim od 70.000 studenata
koje smo svakodnevno

00:09:12.290 --> 00:09:15.070
povezivali sa nekim od ovih iskustava.

00:09:15.070 --> 00:09:17.603
Zapravo, pokazujem
fotografiju koju sam snimio

00:09:17.603 --> 00:09:19.977
svojim telefonom ispod vode,

00:09:19.977 --> 00:09:22.508
golijat škarpinu kako leži na dnu.

00:09:22.508 --> 00:09:27.352
To nikada ranije nismo videli.

NOTE Paragraph

00:09:27.352 --> 00:09:29.349
A ja sanjam o danu

00:09:29.349 --> 00:09:31.844
kada ćemo imati podvodne gradove,

00:09:31.844 --> 00:09:34.409
i možda, samo možda, 
ukoliko pomerimo granice

00:09:34.409 --> 00:09:36.343
avanture i nauke,

00:09:36.343 --> 00:09:39.584
i ukoliko delimo to znanje sa drugima,

00:09:39.584 --> 00:09:42.731
možemo da rešimo razne probleme.

00:09:42.731 --> 00:09:44.189
Moj deda je govorio:

00:09:44.189 --> 00:09:47.142
"Ljudi štite ono što vole".

00:09:47.142 --> 00:09:49.741
Moj otac: "Kako ljudi mogu da zaštite

00:09:49.741 --> 00:09:52.654
ono što ne razumeju?"

00:09:54.665 --> 00:09:58.706
I ja o ovome razmišljam čitavog života.

00:09:58.706 --> 00:10:02.014
Ništa nije nemoguće.

00:10:02.014 --> 00:10:05.197
Treba da sanjamo,
treba da budemo kreativni,

00:10:05.197 --> 00:10:07.570
i svi treba da imamo avanturu

00:10:07.570 --> 00:10:11.221
kako bismo mogli da kreiramo
čuda u mračnim vremenima.

00:10:11.221 --> 00:10:13.858
I da li se radi o klimatskim promenama

00:10:13.858 --> 00:10:16.355
ili iskorenjivanju siromaštva

00:10:16.355 --> 00:10:17.998
ili vraćanju budućim generacijama

00:10:17.998 --> 00:10:20.596
onoga što mi uzimamo zdravo za gotovo,

00:10:20.596 --> 00:10:22.610
radi se o avanturi.

00:10:22.610 --> 00:10:25.298
I ko zna, možda će biti
gradova ispod vode,

00:10:25.298 --> 00:10:26.380
i možda će neki od vas

00:10:26.380 --> 00:10:28.988
postati budući akvanauti.

NOTE Paragraph

00:10:28.988 --> 00:10:30.866
Mnogo vam hvala.

NOTE Paragraph

00:10:30.866 --> 00:10:34.717
(Aplauz)