0:00:06.345,0:00:07.870
Jemi te SFMOMA (Muzeu i arteve i San Franciskos)

0:00:07.870,0:00:10.026
dhe po shikojmë Fontanën e Marcel Duchamp,

0:00:10.026,0:00:12.271
të cilën fillimisht e krijoi në vitin

0:00:12.271,0:00:15.845
1917, por të cilën e rikrijoi në vitin 1964

0:00:15.845,0:00:17.637
Origjinalja nuk është më.

0:00:17.637,0:00:19.604
Është gjuajtur apo diçka e tillë.

0:00:19.604,0:00:21.406
Pra, kjo është një seri e vogël që

0:00:21.406,0:00:24.344
ishte krijuar në vitin 1964

0:00:24.344,0:00:26.503
pas asaj origjinale të vitit 1917.

0:00:26.503,0:00:29.345
Dhe ai e pa krijimin e kësaj serie.

0:00:29.345,0:00:31.539
Mendoj se duhet të tregohemi të kujdesshëm

0:00:31.539,0:00:33.205
kur përdorim fjalën "krijim".

0:00:33.205,0:00:34.536
[qesh]

0:00:34.536,0:00:36.405
Ajo çfarë Duchamp bëri për ne, ishte të shkonte

0:00:36.405,0:00:38.437
në një dyqan pajisjesh hidraulike e quajtur Mott's

0:00:38.437,0:00:40.969
dhe të merrte këtë dhe...

0:00:40.969,0:00:42.404
Ai nuk e krijoi atë.

0:00:42.404,0:00:44.237
Ai e bëri si vepër arti

0:00:44.237,0:00:46.344
përmes alkemisë së artistit.

0:00:46.344,0:00:47.872
Ai e transformoi këtë.

0:00:47.872,0:00:49.504
Ai e ktheu këtë pisoar (oturak) anash

0:00:49.504,0:00:51.571
dhe e firmosi R.Mutt dhe i uri datën.

0:00:51.571,0:00:53.482
Dhe e ktheu në një

0:00:53.482,0:00:56.270
ekspozitë arti për një grup,

0:00:56.270,0:00:57.136
formues i të cilit ishte ai,

0:00:57.136,0:00:59.205
Shoqëria Amerikane për Artistët e Pavarur.

0:00:59.205,0:01:02.905
Dhe idea e tyre ishte pasja e një ekspozite të gjykuar nga juria

0:01:02.905,0:01:04.605
e cila ishte dominuese në Shtetet e Bashkuara

0:01:04.605,0:01:05.803
dhe në New York atë kohë.

0:01:05.803,0:01:08.345
Mos harro, Duchamp sapo kishte ardhur nga Parisi

0:01:08.345,0:01:10.905
dhe në fakt ishte problem i madh, sepse

0:01:10.905,0:01:13.404
juria gjithmonë zgjidhte veprat tradicionale,

0:01:13.404,0:01:15.938
me të cilat ishin të lidhur dhe

0:01:15.938,0:01:19.471
ky grup i ri donte të sillte mundësi të reja.

0:01:19.471,0:01:21.070
Pikërisht, pra ata duhej të pranonin çdo

0:01:21.070,0:01:23.123
vepër që dorëzohej, por ata

0:01:23.123,0:01:24.558
e refuzuan këtë.

0:01:24.558,0:01:26.910
Mendoj se ai po thyente rregullat.

0:01:26.910,0:01:29.095
Ai e dorëzoi atë si skulpturë,

0:01:29.095,0:01:31.837
e cila sipas meje është më e shquar,

0:01:31.837,0:01:33.870
sepse kur mendon për skulpturën

0:01:33.870,0:01:36.334
ajo ka një monumentalitet

0:01:36.334,0:01:38.448
dhe traditë

0:01:38.448,0:01:40.076
dhe traditë, madje edhe në pikturë.

0:01:40.076,0:01:42.136
Të marrësh këtë pisoar dhe ta kthesh anash.

0:01:42.136,0:01:44.555
Disa historianë arti janë marrë

0:01:44.555,0:01:45.880
me këtë në mënyrën më absurde

0:01:45.880,0:01:49.037
duke folur për kualitetet e tij formale, me shkëlqimin e tij

0:01:49.037,0:01:50.204
Kurvaturat

0:01:50.204,0:01:51.350
Sipërfaqe porcelani.

0:01:51.350,0:01:54.206
Por mbetet një pisoar, edhepse është transformuar.

0:01:54.206,0:01:56.438
Dhe kjo është ajo që Duchamp e quajti Ready-Made.

0:01:56.438,0:01:58.669
E përdorët fjalën "alkemi" më herët

0:01:58.669,0:02:00.177
dhe mendoj se është një fjalë interesante,

0:02:00.177,0:02:02.137
sepse një prej mënyrave me të cilat mendojmë

0:02:02.137,0:02:06.570
për artin, është një lloj transformimi prej materialeve të zakonshme

0:02:06.570,0:02:10.011
në diçka të mrekullueshme, që na bart neve,

0:02:10.011,0:02:12.238
dhe na bë të shohim gjërat në një mënyrë

0:02:12.238,0:02:14.303
të re, edhepse ai nuk bëri asgjë

0:02:14.303,0:02:18.437
ai po na kërkon ta shohim pisoarin në një mënyrë tjetër,

0:02:18.437,0:02:21.014
jo domosdoshmërisht si një objekt estetik

0:02:21.014,0:02:23.811
por të na bëjë të shtrojmë disa prej atyre pyetjeve filozofike

0:02:23.811,0:02:26.269
rreth asaj se çfarë është arti

0:02:26.269,0:02:28.705
dhe çka ajo që artisti bën.

0:02:28.705,0:02:31.845
Ai e ndanë mjeshtërinë dhe

0:02:31.845,0:02:33.938
lidhjen e tij me të, në një

0:02:33.938,0:02:36.270
shijimin estetik dhe në mençurinë

0:02:36.270,0:02:37.762
e një vepre arti.

0:02:37.762,0:02:39.371
Thjesht duke e hedhur nga dritarja.

0:02:39.371,0:02:40.705
Kjo është pyetja filozofike

0:02:40.705,0:02:42.069
që ai do të shtrojë; a duhet

0:02:42.069,0:02:44.105
arti të jeteë i krijuar nga dora e artistit?

0:02:44.105,0:02:45.513
Sigurisht, dhe ai po e bën këtë në

0:02:45.513,0:02:47.371
mënyrën më absurde, duke e vendosur një pisoar

0:02:47.371,0:02:49.095
përpara dhe duke e quajtur Fontanë.

0:02:49.095,0:02:50.770
Pra, çfarë është arti?

0:02:50.770,0:02:53.104
A është ideja? A është koncepti?

0:02:53.104,0:02:55.404
A mundet artisti thjesht të ketë idenë

0:02:55.404,0:02:56.837
dhe të mos e krijojë objektin?

0:02:56.837,0:02:58.504
A mundet arti të jetë filozofi e pastër,

0:02:58.504,0:02:59.401
teori e pastër?

0:02:59.401,0:03:03.401
Pikërisht!