[Çekeyim mi?]

[Çok mu?]

[Çok mu çekeyim?]

Doğaçlama olması şart.

Ben eserin, canlı bir şey olduğunu hissettirmek istiyorum--

Sanki eser orada doğaçlama olarak ortaya çıkmış da

gerçekleştiği yerde alınan kararları görebiliyormuşsunuz gibi.

Aynı bir canlı spor müsabakası gibi.

Ya da caz dinlermişsiniz gibi.

Hem ressam, hem de izleyici için

eserin orada, o anda yaratılmış olması en ilginç şeydir.

Örneğin "Ansiklopedi" eseri Fransa'ya gittiğinde,

Biz yerel mağazalara gittiğimizde,

aslında yerel mağazalara gitmeye ihtiyacımız olmadı da--

Biz yemek yerken,

Ya da oteldeyken,

bu esere yeni parçalar ekledim.

Eseri oluştururken onu kafanızda canlandırırsınız ve tekrar tekrar düşünürsünüz,

ancak işte uygulamaya geçtiğinizde, sürece başladığınızda

kendiliğinden bir şeyler ortaya çıkmaya başlar.

Onca planlamaya rağmen

eserin nasıl ilerleyeceğini kestiremezsiniz

ve kendiliğinden bir şeyler oluştuğunda, işte eser ilginçleşmeye başlar.

Eseri yaşadığınızda,

onun oluşum sürecini düşündüğünüzde,

onun sonlandığı anı düşündüğünüzde,

ve onun tamamlandığını hissettiğiniz an

işte bu an, zamanın içinde kısa bir andır.

Eser bir bilimsel deneye benzer,

Sanki birinin stüdyosuna gelmişsiniz

ya da laboratuvarına gelmişsinizdir ve

sürecin nasıl ilerlediğini izlersiniz

ve sonucun ne olduğundan emin değilsinizdir.

Bazen eserin bir kısmında, mücevhere benzeyen

bazı küçük şeyler bulursunuz.

Ancak eser mücevhere fazlasıyla benzemeye başladığında

onu alır, ayakkabı dükkanına benzetirim.

Ancak fazlasıyla ayakkabı dükkanına benzemeye başladığında,

onu alıp morga benzetirim.

Ve işin özünde, hayatın ve sanatın arasındaki

çizgiyi düşünüyor olurum.

Ve izleyicinin de bu ikisi arasında

gidip gelmesini sağlamaya çalışırım.

Yani bizim yakından tanıdığımız bir şeyin,

hiç tanımadığımız bir başka şeyle yan yana gelmesini sağlarım.

Eseri gördüğünüzde, siz de

bu ikisi arasında gidip geldiğimizi keşfedersiniz.

Bizim bilinenle bilinmeyen arasında gezindiğimizi

ve eserlerin çoğunun bu fikre dayandığını görürsünüz.

Bence, izleyici de benim yaşadığım

keşifleri deneyimlemekte.