WEBVTT

00:00:01.000 --> 00:00:05.500
[muziek]

00:00:17.000 --> 00:00:19.750
Je zou hen niet kunnen herkennen
in een grote groep.

00:00:19.750 --> 00:00:22.160
Mensen met leerstoornissen gaan
op in de menigte.

00:00:22.160 --> 00:00:24.470
Soms weten ze het zelf niet eens

00:00:24.470 --> 00:00:29.230
Ik had altijd al moeilijkheden in school,

00:00:29.230 --> 00:00:32.840
voor zover ik het me kan herinneren,
vanaf het eerste leerjaar.

00:00:32.840 --> 00:00:37.630
En daarom had ik mezelf ervan overtuigd


00:00:37.630 --> 00:00:40.300
dat school gewoon moeilijk was voor mij

00:00:40.300 --> 00:00:42.010
en dat dat gewoon zo was.

00:00:42.010 --> 00:00:45.330
Leerstoornissen zijn onzichtbare aandoeningen.

00:00:45.330 --> 00:00:48.300
Een kind kan jaren sukkelen met schoolwerk
voordat ze

00:00:48.300 --> 00:00:52.240
de diagnose krijgen, jaren waarin mensen
maar niet verstaan waarom ze het

00:00:52.240 --> 00:00:53.500
"Gewoon echt niet snapt"

00:00:53.500 --> 00:00:55.010
De meesten van mijn vrienden

00:00:55.010 --> 00:00:57.440
konden voor een half uur studeren en tienen behalen.

00:00:57.440 --> 00:01:01.150
En ik studeerde, 
in het begin van het schooljaar,

00:01:01.150 --> 00:01:03.740
misschien voor vier uur en ik had
een onvoldoende.

00:01:03.740 --> 00:01:07.030
Kristin, die bijna terug naar school
gaat voor een Master diploma,

00:01:07.030 --> 00:01:10.680
wist niet dat ze dyslexie had
tot ze naar het hoger onderwijs ging.

00:01:11.840 --> 00:01:14.770
De eerste stap is de diagnose.

00:01:14.770 --> 00:01:17.300
Wanneer prestatie op school aanzienlijk

00:01:17.300 --> 00:01:19.930
lager ligt dan het intellectueel vermogen,

00:01:19.930 --> 00:01:21.730
kan de oorzaak een leerstoornis zijn.

00:01:21.730 --> 00:01:25.150
Chris, een middelbare scholier met 
dyslexie en dysgrafie

00:01:25.150 --> 00:01:26.864
kreeg zijn diagnose in de lagere school.

00:01:26.864 --> 00:01:29.030
Ik ontdekte het pas
in het tweede leerjaar,

00:01:29.030 --> 00:01:31.970
wanneer mijn moeder me naar al die
plaatsen liet gaan waar ze

00:01:31.970 --> 00:01:36.140
me testen lieten doen voor
uren aan een stuk.

00:01:36.140 --> 00:01:37.787
Dat verveelde mij echt,

00:01:37.787 --> 00:01:40.120
maar ik merkte het eindelijk op nadat
ze me vertelden

00:01:40.120 --> 00:01:43.930
dat ik kleine problemen had
op bepaalde gebieden.

00:01:43.930 --> 00:01:45.170
zoals lezen of schrijven.

00:01:45.170 --> 00:01:48.810
Er zijn verscheidene soorten
leerstoornissen

00:01:48.810 --> 00:01:51.440
en de effecten zijn verschillend van
persoon tot persoon.

00:01:51.440 --> 00:01:53.720
Wat ze wel gelijk hebben, is
de manier waarop

00:01:53.720 --> 00:01:55.884
het brein informatie verwerkt.

00:01:55.884 --> 00:01:58.300
Ik denk dat bij een leerling die een

00:01:58.300 --> 00:02:00.210
leerstoornis heeft, 
er sommige processen

00:02:00.210 --> 00:02:02.160
worden tegengehouden in hun brein

00:02:02.160 --> 00:02:05.110
Zodanig dat ze informatie niet zo snel
kunnen opnemen

00:02:05.110 --> 00:02:07.900
als andere leerlingen en
zijn ze ook niet in staat om

00:02:07.900 --> 00:02:09.840
dat zo goed te uiten als hen.

00:02:09.840 --> 00:02:13.070
Dus zelfs als ze hun best doen,

00:02:13.070 --> 00:02:16.340
komen hun ideeën niet zo goed
over als die van andere leerlingen.

00:02:16.340 --> 00:02:18.970
Of ze kunnen de informatie niet

00:02:18.970 --> 00:02:21.130
effectief verwerken om mee te beginnen.

00:02:21.130 --> 00:02:23.410
Soms lees ik bijvoorbeeld een zin en

00:02:23.410 --> 00:02:26.100
dan begin ik aan de volgende zin en
ergens in het midden

00:02:26.100 --> 00:02:28.475
ga ik terug naar de zin die ik al gelezen heb

00:02:28.475 --> 00:02:30.140
en blijf ik die altijd opnieuw lezen.

00:02:30.140 --> 00:02:31.680
Wat erg irritant wordt.

00:02:31.680 --> 00:02:35.180
En soms veranderen de woorden
van plaats

00:02:35.180 --> 00:02:41.550
of gaan ze op en neer
en dat maakt het best lastig.

00:02:41.550 --> 00:02:44.740
Leerstoornissen kunnen in één of meerdere

00:02:44.740 --> 00:02:47.160
van deze vier categorieën voorkomen:

00:02:47.160 --> 00:02:48.160
Gesproken taal -

00:02:48.160 --> 00:02:50.790
luisteren en spreken;

00:02:50.790 --> 00:02:54.740
Geschreven taal -
lezen, schrijven en spelling;

00:02:54.740 --> 00:02:58.570
Rekenkunde-
berekeningen en concepten;

00:02:58.570 --> 00:03:03.100
Redenering- organistaie
en integratie van ideeën.

00:03:03.100 --> 00:03:06.040
Eén persoon kan zich in meerdere
categorieën bevinden.

00:03:06.040 --> 00:03:09.040
Binnen die categorieën heb je 
nog verschillende types

00:03:09.040 --> 00:03:10.830
van leerstoornissen.

00:03:10.830 --> 00:03:11.330
Bijvoorbeeld:

00:03:11.330 --> 00:03:14.330
Mensen met dysgrafie kunnen 
moeilijkheden hebben

00:03:14.330 --> 00:03:16.420
bij het vormen van letters en
woorden, maar

00:03:16.420 --> 00:03:19.360
ook bij het produceren van een
leesbaar handschrift.

00:03:19.360 --> 00:03:21.310
Mensen met dyscalculie vinden het

00:03:21.310 --> 00:03:25.790
moeilijk om wiskundige concepten en symbolen
te begrijpen en te gebruiken.

00:03:25.790 --> 00:03:28.850
Bij dyspraxie komt de mate van taalbegrip

00:03:28.850 --> 00:03:30.680
niet overeen met de productie ervan.

00:03:30.680 --> 00:03:33.700
Iemand met dyspraxie kan woorden
en zinnen door elkaar gooien

00:03:33.700 --> 00:03:35.870
tijdens het spreken.

00:03:35.870 --> 00:03:38.880
Hij zal bij het lezen
letters verplaatsen in woorden

00:03:38.880 --> 00:03:41.430
en woorden verplaatsen in zinnen.

00:03:41.430 --> 00:03:45.000
Die persoon kan ook moeite 
hebben met spelling.

00:03:45.000 --> 00:03:48.460
De manier waarop een leerstoornis

00:03:48.460 --> 00:03:51.640
iemands leven en leerstijl beïnvloedt,
is bij iedereen anders.

00:03:51.640 --> 00:03:55.190
Bijvoorbeeld: bij mij beïnvloedt mijn
leerstoornis vooral

00:03:55.190 --> 00:03:57.350
mijn leesvaardigheden.

00:03:57.350 --> 00:04:00.250
En ik ben zeer goed in wiskunde,
of dat was ik toch

00:04:00.250 --> 00:04:01.780
toen ik daarop oefende.

00:04:01.780 --> 00:04:04.790
Maar voor anderen is 
wiskunde heel moeilijk

00:04:04.790 --> 00:04:07.400
en gaat lezen heel goed.

00:04:07.400 --> 00:04:08.957
Denk dat je aan het slapen bent,

00:04:08.957 --> 00:04:11.290
je wordt slaperig en je leest een boek.

00:04:11.290 --> 00:04:13.850
Je ogen dwalen over de pagina

00:04:13.850 --> 00:04:17.170
en je ziet letters bewegen,
dus je leest nog eens dezelfde zin.

00:04:17.170 --> 00:04:20.037
Wel, voor mij is het net zo,
behalve dat ik klaarwakker ben.

00:04:20.037 --> 00:04:21.396
Ze kunnen problemen hebben

00:04:21.396 --> 00:04:22.756
bij het lezen,

00:04:22.756 --> 00:04:24.000
Ze kunnen problemen hebben

00:04:24.000 --> 00:04:25.245
met auditieve informatie,

00:04:25.245 --> 00:04:26.490
Ze kunnen bijvoorbeeld maar om de vijf woorden
horen wat je zegt, in plaats van elk woord.

00:04:26.490 --> 00:04:30.360
En we hebben leerlingen die

00:04:30.360 --> 00:04:32.240
elk woord apart verwerken

00:04:32.240 --> 00:04:34.760
in plaats van de gehele zin of het concept.

00:04:34.760 --> 00:04:38.750
En dan zijn er andere leerlingen die de 
informatie wel kunnen opnemen,


00:04:38.750 --> 00:04:41.610
maar die er niet meer terug uit krijgen.

00:04:41.610 --> 00:04:43.390
Mensen verzinnen strategieën

00:04:43.390 --> 00:04:46.280
om te compenseren voor de effecten van
hun leerstoornissen.

00:04:46.280 --> 00:04:49.190
Computertechnologie speelt 
een belangrijke rol voor hen

00:04:49.190 --> 00:04:52.460
bij het behalen van een diploma 
en het uitoefenen van een job.

00:04:52.460 --> 00:04:57.080
Meer tijd nemen om te studeren, 
mijn tekstboeken uitlijnen;

00:04:57.080 --> 00:05:01.600
een woordverwerker, spellingcorrectie 
en grammaticacorrectie gebruiken.

00:05:01.600 --> 00:05:06.860
Wanneer ik papers schrijf, gebruik
ik het 'NaturallySpeaking' programma

00:05:06.860 --> 00:05:10.280
dat mij toelaat om tegen de computer te 
praten en het zal typen wat

00:05:10.280 --> 00:05:14.010
ik zeg, want ik heb problemen--
mijn handschrift is

00:05:14.010 --> 00:05:15.620
zeer slecht en rommelig.

00:05:15.620 --> 00:05:19.350
Het kiezen van software en
hardware is zeer moeilijk,

00:05:19.350 --> 00:05:21.870
omdat het goed moet passen
bij iedere persoon.

00:05:21.870 --> 00:05:24.020
Maar in het algemeen zijn deze hulpmiddelen

00:05:24.020 --> 00:05:25.286
niet zo duur.

00:05:25.286 --> 00:05:27.660
Veel van de software die 
ze gebruiken komt standaard

00:05:27.660 --> 00:05:28.690
bij een computer tegenwoordig.

00:05:28.690 --> 00:05:31.020
Spellings- en grammaticacontrole 
zijn vaak ingebouwd in

00:05:31.020 --> 00:05:34.059
een programma of ze worden 
bijgeleverd bij een programma;

00:05:34.059 --> 00:05:36.350
Als je een woordenboek koopt,
zitten ze er al bij.

00:05:36.350 --> 00:05:40.050
We zullen je enkele technologische
hulpmiddelen tonen

00:05:40.050 --> 00:05:41.910
die mensen met leerstoornissen handig vonden.

00:05:42.740 --> 00:05:45.670
Weet dat dit slechts enkele van
de mogelijkheden zijn,

00:05:45.670 --> 00:05:48.410
je kan iets anders vinden dat 
beter werkt voor jou.

00:05:54.340 --> 00:05:57.680
Velen met dyslexie gebruiken enkel
de ingebouwde woordverwerkers.

00:05:59.140 --> 00:06:01.270
Spellingscontrole, grammaticacontrole

00:06:01.270 --> 00:06:04.570
en de optie om de grootte en kleur
van je lettertype aan te passen.

00:06:05.760 --> 00:06:09.230
Zo kan de leerling gefocust blijven op wat
hij aan het schrijven is,

00:06:09.230 --> 00:06:12.760
in plaats van overweldigd te worden
door de vele spellingsfouten

00:06:12.760 --> 00:06:15.080
Ik denk dat computers zeer handig zijn voor
mensen met een beperking

00:06:15.080 --> 00:06:18.180
omdat ze een spellingscontrole en
een grammaticacontrole hebben,

00:06:18.180 --> 00:06:21.560
die je kan gebruiken bij het 
schrijven van een essay.

00:06:21.560 --> 00:06:24.580
Je moet geen woordenboek meer 
raadplegen om woorden te zoeken.

00:06:24.580 --> 00:06:28.360
Ten slotte hebben ook veel 
woordverwerkingsprogramma's

00:06:28.360 --> 00:06:32.730
een functie voor tekst met kleurcodering
en de mogelijkheid tot uitlijnen.

00:06:32.730 --> 00:06:34.620
Dat is handig voor mensen die moeite hebben

00:06:34.620 --> 00:06:37.320
bij het sorteren en in volgorde zetten van
gedachten en ideeën.

00:06:46.380 --> 00:06:48.090
Leessystemen zijn handig voor mensen die

00:06:48.090 --> 00:06:50.290
dingen beter verstaan door te luisteren

00:06:50.290 --> 00:06:51.500
dan door te lezen.

00:06:51.500 --> 00:06:53.550
Voor hen is spraakproductie effectiever.

00:06:56.100 --> 00:06:59.970
Software laat de computer toe een tekst,
e-mail of webpagina luidop te lezen,

00:06:59.970 --> 00:07:03.620
Eigenlijk zo'n beetje alles op de computer.

00:07:03.620 --> 00:07:06.560
Een scanner geeft hen ook
toegang tot een geprinte tekst.

00:07:06.560 --> 00:07:08.820
Wanneer ik boeken moet lezen,

00:07:08.820 --> 00:07:12.110
scan ik die in, zodanig dat ze computer het
boek kan voorlezen

00:07:12.110 --> 00:07:14.660
zo moet ik geen twee uur spenderen aan
het lezen van één pagina, of zo.

00:07:14.660 --> 00:07:18.030
Een scanner zet de geprinte tekst om

00:07:18.030 --> 00:07:19.920
naar een formaat dat de computer herkent.

00:07:19.920 --> 00:07:22.520
Dan leest de computer de
informatie luidop en terwijl

00:07:22.520 --> 00:07:24.570
hij leest, komen de woorden op het scherm.

00:07:25.070 --> 00:07:27.460
Een lange man in een batmankostuum

00:07:27.460 --> 00:07:29.320
komt uit de winterlucht gevlogen...

00:07:29.320 --> 00:07:31.370
Leessystemen kunnen over opties beschikken

00:07:31.370 --> 00:07:34.070
om contrasterende kleuren te gebruiken of
om woorden te fluoresceren

00:07:34.070 --> 00:07:36.460
of om woorden groter te maken op het scherm.

00:07:36.460 --> 00:07:43.050
De tweede rij?

00:07:43.050 --> 00:07:44.950


00:07:44.950 --> 00:07:48.340


00:07:48.340 --> 00:07:51.020


00:07:51.020 --> 00:07:52.040


00:07:52.040 --> 00:07:53.890


00:07:53.890 --> 00:07:57.370


00:07:57.370 --> 00:08:00.510


00:08:00.510 --> 00:08:02.530


00:08:02.530 --> 00:08:05.970


00:08:06.960 --> 00:08:09.370


00:08:09.370 --> 00:08:13.590


00:08:13.590 --> 00:08:14.884


00:08:23.600 --> 00:08:25.780


00:08:25.780 --> 00:08:27.060


00:08:27.060 --> 00:08:28.300


00:08:28.300 --> 00:08:31.290


00:08:31.290 --> 00:08:32.909


00:08:32.909 --> 00:08:35.890


00:08:35.890 --> 00:08:38.450


00:08:38.450 --> 00:08:42.350


00:08:42.350 --> 00:08:49.830


00:08:49.830 --> 00:08:51.930


00:08:51.930 --> 00:08:54.560


00:08:54.560 --> 00:08:58.550


00:08:58.550 --> 00:09:02.350


00:09:02.350 --> 00:09:05.060


00:09:05.060 --> 00:09:06.270


00:09:06.270 --> 00:09:08.020


00:09:09.780 --> 00:09:12.950


00:09:12.950 --> 00:09:15.940


00:09:15.940 --> 00:09:18.430


00:09:18.430 --> 00:09:19.739


00:09:19.739 --> 00:09:20.530


00:09:20.530 --> 00:09:23.690


00:09:23.690 --> 00:09:24.420


00:09:24.420 --> 00:09:27.900


00:09:27.900 --> 00:09:30.420


00:09:30.420 --> 00:09:31.580


00:09:31.580 --> 00:09:33.910


00:09:33.910 --> 00:09:36.240


00:09:36.240 --> 00:09:38.670


00:09:39.460 --> 00:09:41.020


00:09:41.020 --> 00:09:42.570


00:09:42.570 --> 00:09:44.120


00:09:44.120 --> 00:09:47.480


00:09:47.480 --> 00:09:50.460


00:09:50.460 --> 00:09:53.310


00:09:53.310 --> 00:09:57.130


00:09:57.130 --> 00:10:00.750


00:10:00.750 --> 00:10:02.460


00:10:02.460 --> 00:10:04.430


00:10:04.430 --> 00:10:08.070


00:10:08.070 --> 00:10:13.700


00:10:13.700 --> 00:10:16.430


00:10:16.430 --> 00:10:19.460


00:10:19.460 --> 00:10:23.440


00:10:23.440 --> 00:10:26.080


99:59:59.999 --> 99:59:59.999