1
00:00:01,000 --> 00:00:05,500
[muziek]

2
00:00:17,000 --> 00:00:19,750
Je zou hen niet kunnen herkennen
in een grote groep.

3
00:00:19,750 --> 00:00:22,160
Mensen met leerstoornissen gaan
op in de menigte.

4
00:00:22,160 --> 00:00:24,470
Soms weten ze het zelf niet eens

5
00:00:24,470 --> 00:00:29,230
Ik had altijd al moeilijkheden in school,

6
00:00:29,230 --> 00:00:32,840
voor zover ik het me kan herinneren,
vanaf het eerste leerjaar.

7
00:00:32,840 --> 00:00:37,630
En daarom had ik mezelf ervan overtuigd


8
00:00:37,630 --> 00:00:40,300
dat school gewoon moeilijk was voor mij

9
00:00:40,300 --> 00:00:42,010
en dat dat gewoon zo was.

10
00:00:42,010 --> 00:00:45,330
Leerstoornissen zijn onzichtbare aandoeningen.

11
00:00:45,330 --> 00:00:48,300
Een kind kan jaren sukkelen met schoolwerk
voordat ze

12
00:00:48,300 --> 00:00:52,240
de diagnose krijgen, jaren waarin mensen
maar niet verstaan waarom ze het

13
00:00:52,240 --> 00:00:53,500
"Gewoon echt niet snapt"

14
00:00:53,500 --> 00:00:55,010
De meesten van mijn vrienden

15
00:00:55,010 --> 00:00:57,440
konden voor een half uur studeren en tienen behalen.

16
00:00:57,440 --> 00:01:01,150
En ik studeerde, 
in het begin van het schooljaar,

17
00:01:01,150 --> 00:01:03,740
misschien voor vier uur en ik had
een onvoldoende.

18
00:01:03,740 --> 00:01:07,030
Kristin, die bijna terug naar school
gaat voor een Master diploma,

19
00:01:07,030 --> 00:01:10,680
wist niet dat ze dyslexie had
tot ze naar het hoger onderwijs ging.

20
00:01:11,840 --> 00:01:14,770
De eerste stap is de diagnose.

21
00:01:14,770 --> 00:01:17,300
Wanneer prestatie op school aanzienlijk

22
00:01:17,300 --> 00:01:19,930
lager ligt dan het intellectueel vermogen,

23
00:01:19,930 --> 00:01:21,730
kan de oorzaak een leerstoornis zijn.

24
00:01:21,730 --> 00:01:25,150
Chris, een middelbare scholier met 
dyslexie en dysgrafie

25
00:01:25,150 --> 00:01:26,864
kreeg zijn diagnose in de lagere school.

26
00:01:26,864 --> 00:01:29,030
Ik ontdekte het pas
in het tweede leerjaar,

27
00:01:29,030 --> 00:01:31,970
wanneer mijn moeder me naar al die
plaatsen liet gaan waar ze

28
00:01:31,970 --> 00:01:36,140
me testen lieten doen voor
uren aan een stuk.

29
00:01:36,140 --> 00:01:37,787
Dat verveelde mij echt,

30
00:01:37,787 --> 00:01:40,120
maar ik merkte het eindelijk op nadat
ze me vertelden

31
00:01:40,120 --> 00:01:43,930
dat ik kleine problemen had
op bepaalde gebieden.

32
00:01:43,930 --> 00:01:45,170
zoals lezen of schrijven.

33
00:01:45,170 --> 00:01:48,810
Er zijn verscheidene soorten
leerstoornissen

34
00:01:48,810 --> 00:01:51,440
en de effecten zijn verschillend van
persoon tot persoon.

35
00:01:51,440 --> 00:01:53,720
Wat ze wel gelijk hebben, is
de manier waarop

36
00:01:53,720 --> 00:01:55,884
het brein informatie verwerkt.

37
00:01:55,884 --> 00:01:58,300
Ik denk dat bij een leerling die een

38
00:01:58,300 --> 00:02:00,210
leerstoornis heeft, 
er sommige processen

39
00:02:00,210 --> 00:02:02,160
worden tegengehouden in hun brein

40
00:02:02,160 --> 00:02:05,110
Zodanig dat ze informatie niet zo snel
kunnen opnemen

41
00:02:05,110 --> 00:02:07,900
als andere leerlingen en
zijn ze ook niet in staat om

42
00:02:07,900 --> 00:02:09,840
dat zo goed te uiten als hen.

43
00:02:09,840 --> 00:02:13,070
Dus zelfs als ze hun best doen,

44
00:02:13,070 --> 00:02:16,340
komen hun ideeën niet zo goed
over als die van andere leerlingen.

45
00:02:16,340 --> 00:02:18,970
Of ze kunnen de informatie niet

46
00:02:18,970 --> 00:02:21,130
effectief verwerken om mee te beginnen.

47
00:02:21,130 --> 00:02:23,410
Soms lees ik bijvoorbeeld een zin en

48
00:02:23,410 --> 00:02:26,100
dan begin ik aan de volgende zin en
ergens in het midden

49
00:02:26,100 --> 00:02:28,475
ga ik terug naar de zin die ik al gelezen heb

50
00:02:28,475 --> 00:02:30,140
en blijf ik die altijd opnieuw lezen.

51
00:02:30,140 --> 00:02:31,680
Wat erg irritant wordt.

52
00:02:31,680 --> 00:02:35,180
En soms veranderen de woorden
van plaats

53
00:02:35,180 --> 00:02:41,550
of gaan ze op en neer
en dat maakt het best lastig.

54
00:02:41,550 --> 00:02:44,740
Leerstoornissen kunnen in één of meerdere

55
00:02:44,740 --> 00:02:47,160
van deze vier categorieën voorkomen:

56
00:02:47,160 --> 00:02:48,160
Gesproken taal -

57
00:02:48,160 --> 00:02:50,790
luisteren en spreken;

58
00:02:50,790 --> 00:02:54,740
Geschreven taal -
lezen, schrijven en spelling;

59
00:02:54,740 --> 00:02:58,570
Rekenkunde-
berekeningen en concepten;

60
00:02:58,570 --> 00:03:03,100
Redenering- organistaie
en integratie van ideeën.

61
00:03:03,100 --> 00:03:06,040
Eén persoon kan zich in meerdere
categorieën bevinden.

62
00:03:06,040 --> 00:03:09,040
Binnen die categorieën heb je 
nog verschillende types

63
00:03:09,040 --> 00:03:10,830
van leerstoornissen.

64
00:03:10,830 --> 00:03:11,330
Bijvoorbeeld:

65
00:03:11,330 --> 00:03:14,330
Mensen met dysgrafie kunnen 
moeilijkheden hebben

66
00:03:14,330 --> 00:03:16,420
bij het vormen van letters en
woorden, maar

67
00:03:16,420 --> 00:03:19,360
ook bij het produceren van een
leesbaar handschrift.

68
00:03:19,360 --> 00:03:21,310
Mensen met dyscalculie vinden het

69
00:03:21,310 --> 00:03:25,790
moeilijk om wiskundige concepten en symbolen
te begrijpen en te gebruiken.

70
00:03:25,790 --> 00:03:28,850
Bij dyspraxie komt de mate van taalbegrip

71
00:03:28,850 --> 00:03:30,680
niet overeen met de productie ervan.

72
00:03:30,680 --> 00:03:33,700
Iemand met dyspraxie kan woorden
en zinnen door elkaar gooien

73
00:03:33,700 --> 00:03:35,870
tijdens het spreken.

74
00:03:35,870 --> 00:03:38,880
Hij zal bij het lezen
letters verplaatsen in woorden

75
00:03:38,880 --> 00:03:41,430
en woorden verplaatsen in zinnen.

76
00:03:41,430 --> 00:03:45,000
Die persoon kan ook moeite 
hebben met spelling.

77
00:03:45,000 --> 00:03:48,460
De manier waarop een leerstoornis

78
00:03:48,460 --> 00:03:51,640
iemands leven en leerstijl beïnvloedt,
is bij iedereen anders.

79
00:03:51,640 --> 00:03:55,190
Bijvoorbeeld: bij mij beïnvloedt mijn
leerstoornis vooral

80
00:03:55,190 --> 00:03:57,350
mijn leesvaardigheden.

81
00:03:57,350 --> 00:04:00,250
En ik ben zeer goed in wiskunde,
of dat was ik toch

82
00:04:00,250 --> 00:04:01,780
toen ik daarop oefende.

83
00:04:01,780 --> 00:04:04,790
Maar voor anderen is 
wiskunde heel moeilijk

84
00:04:04,790 --> 00:04:07,400
en gaat lezen heel goed.

85
00:04:07,400 --> 00:04:08,957
Denk dat je aan het slapen bent,

86
00:04:08,957 --> 00:04:11,290
je wordt slaperig en je leest een boek.

87
00:04:11,290 --> 00:04:13,850
Je ogen dwalen over de pagina

88
00:04:13,850 --> 00:04:17,170
en je ziet letters bewegen,
dus je leest nog eens dezelfde zin.

89
00:04:17,170 --> 00:04:20,037
Wel, voor mij is het net zo,
behalve dat ik klaarwakker ben.

90
00:04:20,037 --> 00:04:21,396
Ze kunnen problemen hebben

91
00:04:21,396 --> 00:04:22,756
bij het lezen,

92
00:04:22,756 --> 00:04:24,000
Ze kunnen problemen hebben

93
00:04:24,000 --> 00:04:25,245
met auditieve informatie,

94
00:04:25,245 --> 00:04:26,490
Ze kunnen bijvoorbeeld maar om de vijf woorden
horen wat je zegt, in plaats van elk woord.

95
00:04:26,490 --> 00:04:30,360
En we hebben leerlingen die

96
00:04:30,360 --> 00:04:32,240
elk woord apart verwerken

97
00:04:32,240 --> 00:04:34,760
in plaats van de gehele zin of het concept.

98
00:04:34,760 --> 00:04:38,750
En dan zijn er andere leerlingen die de 
informatie wel kunnen opnemen,


99
00:04:38,750 --> 00:04:41,610
maar die er niet meer terug uit krijgen.

100
00:04:41,610 --> 00:04:43,390
Mensen verzinnen strategieën

101
00:04:43,390 --> 00:04:46,280
om te compenseren voor de effecten van
hun leerstoornissen.

102
00:04:46,280 --> 00:04:49,190
Computertechnologie speelt 
een belangrijke rol voor hen

103
00:04:49,190 --> 00:04:52,460
bij het behalen van een diploma 
en het uitoefenen van een job.

104
00:04:52,460 --> 00:04:57,080
Meer tijd nemen om te studeren, 
mijn tekstboeken uitlijnen;

105
00:04:57,080 --> 00:05:01,600
een woordverwerker, spellingcorrectie 
en grammaticacorrectie gebruiken.

106
00:05:01,600 --> 00:05:06,860
Wanneer ik papers schrijf, gebruik
ik het 'NaturallySpeaking' programma

107
00:05:06,860 --> 00:05:10,280
dat mij toelaat om tegen de computer te 
praten en het zal typen wat

108
00:05:10,280 --> 00:05:14,010
ik zeg, want ik heb problemen--
mijn handschrift is

109
00:05:14,010 --> 00:05:15,620
zeer slecht en rommelig.

110
00:05:15,620 --> 00:05:19,350
Het kiezen van software en
hardware is zeer moeilijk,

111
00:05:19,350 --> 00:05:21,870
omdat het goed moet passen
bij iedere persoon.

112
00:05:21,870 --> 00:05:24,020
Maar in het algemeen zijn deze hulpmiddelen

113
00:05:24,020 --> 00:05:25,286
niet zo duur.

114
00:05:25,286 --> 00:05:27,660
Veel van de software die 
ze gebruiken komt standaard

115
00:05:27,660 --> 00:05:28,690
bij een computer tegenwoordig.

116
00:05:28,690 --> 00:05:31,020
Spellings- en grammaticacontrole 
zijn vaak ingebouwd in

117
00:05:31,020 --> 00:05:34,059
een programma of ze worden 
bijgeleverd bij een programma;

118
00:05:34,059 --> 00:05:36,350
Als je een woordenboek koopt,
zitten ze er al bij.

119
00:05:36,350 --> 00:05:40,050
We zullen je enkele technologische
hulpmiddelen tonen

120
00:05:40,050 --> 00:05:41,910
die mensen met leerstoornissen handig vonden.

121
00:05:42,740 --> 00:05:45,670
Weet dat dit slechts enkele van
de mogelijkheden zijn,

122
00:05:45,670 --> 00:05:48,410
je kan iets anders vinden dat 
beter werkt voor jou.

123
00:05:54,340 --> 00:05:57,680
Velen met dyslexie gebruiken enkel
de ingebouwde woordverwerkers.

124
00:05:59,140 --> 00:06:01,270
Spellingscontrole, grammaticacontrole

125
00:06:01,270 --> 00:06:04,570
en de optie om de grootte en kleur
van je lettertype aan te passen.

126
00:06:05,760 --> 00:06:09,230
Zo kan de leerling gefocust blijven op wat
hij aan het schrijven is,

127
00:06:09,230 --> 00:06:12,760
in plaats van overweldigd te worden
door de vele spellingsfouten

128
00:06:12,760 --> 00:06:15,080
Ik denk dat computers zeer handig zijn voor
mensen met een beperking

129
00:06:15,080 --> 00:06:18,180
omdat ze een spellingscontrole en
een grammaticacontrole hebben,

130
00:06:18,180 --> 00:06:21,560
die je kan gebruiken bij het 
schrijven van een essay.

131
00:06:21,560 --> 00:06:24,580
Je moet geen woordenboek meer 
raadplegen om woorden te zoeken.

132
00:06:24,580 --> 00:06:28,360
Ten slotte hebben ook veel 
woordverwerkingsprogramma's

133
00:06:28,360 --> 00:06:32,730
een functie voor tekst met kleurcodering
en de mogelijkheid tot uitlijnen.

134
00:06:32,730 --> 00:06:34,620
Dat is handig voor mensen die moeite hebben

135
00:06:34,620 --> 00:06:37,320
bij het sorteren en in volgorde zetten van
gedachten en ideeën.

136
00:06:46,380 --> 00:06:48,090
Leessystemen zijn handig voor mensen die

137
00:06:48,090 --> 00:06:50,290
dingen beter verstaan door te luisteren

138
00:06:50,290 --> 00:06:51,500
dan door te lezen.

139
00:06:51,500 --> 00:06:53,550
Voor hen is spraakproductie effectiever.

140
00:06:56,100 --> 00:06:59,970
Software laat de computer toe een tekst,
e-mail of webpagina luidop te lezen,

141
00:06:59,970 --> 00:07:03,620
Eigenlijk zo'n beetje alles op de computer.

142
00:07:03,620 --> 00:07:06,560
Een scanner geeft hen ook
toegang tot een geprinte tekst.

143
00:07:06,560 --> 00:07:08,820
Wanneer ik boeken moet lezen,

144
00:07:08,820 --> 00:07:12,110
scan ik die in, zodanig dat ze computer het
boek kan voorlezen

145
00:07:12,110 --> 00:07:14,660
zo moet ik geen twee uur spenderen aan
het lezen van één pagina, of zo.

146
00:07:14,660 --> 00:07:18,030
Een scanner zet de geprinte tekst om

147
00:07:18,030 --> 00:07:19,920
naar een formaat dat de computer herkent.

148
00:07:19,920 --> 00:07:22,520
Dan leest de computer de
informatie luidop en terwijl

149
00:07:22,520 --> 00:07:24,570
hij leest, komen de woorden op het scherm.

150
00:07:25,070 --> 00:07:27,460
Een lange man in een batmankostuum

151
00:07:27,460 --> 00:07:29,320
komt uit de winterlucht gevlogen...

152
00:07:29,320 --> 00:07:31,370
Leessystemen kunnen over opties beschikken

153
00:07:31,370 --> 00:07:34,070
om contrasterende kleuren te gebruiken of
om woorden te fluoresceren

154
00:07:34,070 --> 00:07:36,460
of om woorden groter te maken op het scherm.

155
00:07:36,460 --> 00:07:43,050
De tweede rij?

156
00:07:43,050 --> 00:07:44,950


157
00:07:44,950 --> 00:07:48,340


158
00:07:48,340 --> 00:07:51,020


159
00:07:51,020 --> 00:07:52,040


160
00:07:52,040 --> 00:07:53,890


161
00:07:53,890 --> 00:07:57,370


162
00:07:57,370 --> 00:08:00,510


163
00:08:00,510 --> 00:08:02,530


164
00:08:02,530 --> 00:08:05,970


165
00:08:06,960 --> 00:08:09,370


166
00:08:09,370 --> 00:08:13,590


167
00:08:13,590 --> 00:08:14,884


168
00:08:23,600 --> 00:08:25,780


169
00:08:25,780 --> 00:08:27,060


170
00:08:27,060 --> 00:08:28,300


171
00:08:28,300 --> 00:08:31,290


172
00:08:31,290 --> 00:08:32,909


173
00:08:32,909 --> 00:08:35,890


174
00:08:35,890 --> 00:08:38,450


175
00:08:38,450 --> 00:08:42,350


176
00:08:42,350 --> 00:08:49,830


177
00:08:49,830 --> 00:08:51,930


178
00:08:51,930 --> 00:08:54,560


179
00:08:54,560 --> 00:08:58,550


180
00:08:58,550 --> 00:09:02,350


181
00:09:02,350 --> 00:09:05,060


182
00:09:05,060 --> 00:09:06,270


183
00:09:06,270 --> 00:09:08,020


184
00:09:09,780 --> 00:09:12,950


185
00:09:12,950 --> 00:09:15,940


186
00:09:15,940 --> 00:09:18,430


187
00:09:18,430 --> 00:09:19,739


188
00:09:19,739 --> 00:09:20,530


189
00:09:20,530 --> 00:09:23,690


190
00:09:23,690 --> 00:09:24,420


191
00:09:24,420 --> 00:09:27,900


192
00:09:27,900 --> 00:09:30,420


193
00:09:30,420 --> 00:09:31,580


194
00:09:31,580 --> 00:09:33,910


195
00:09:33,910 --> 00:09:36,240


196
00:09:36,240 --> 00:09:38,670


197
00:09:39,460 --> 00:09:41,020


198
00:09:41,020 --> 00:09:42,570


199
00:09:42,570 --> 00:09:44,120


200
00:09:44,120 --> 00:09:47,480


201
00:09:47,480 --> 00:09:50,460


202
00:09:50,460 --> 00:09:53,310


203
00:09:53,310 --> 00:09:57,130


204
00:09:57,130 --> 00:10:00,750


205
00:10:00,750 --> 00:10:02,460


206
00:10:02,460 --> 00:10:04,430


207
00:10:04,430 --> 00:10:08,070


208
00:10:08,070 --> 00:10:13,700


209
00:10:13,700 --> 00:10:16,430


210
00:10:16,430 --> 00:10:19,460


211
00:10:19,460 --> 00:10:23,440


212
00:10:23,440 --> 00:10:26,080


213
99:59:59,999 --> 99:59:59,999