1
00:00:00,810 --> 00:00:04,841
Ես ուզում եմ պատմել մահվան ու
ճարտարապետության մասին:

2
00:00:04,841 --> 00:00:09,471
Հարյուրավոր տարիներ առաջ մենք մահանում
էինք թոքերի բորբոքումից,

3
00:00:09,471 --> 00:00:12,768
եթե դրանք շարունակվեին
կսպանիեն մեզ շատ արագ:

4
00:00:12,768 --> 00:00:16,502
Մենք մահանում ենք տանը, մեր անկողնում
հարազատների խնամքի ներքո

5
00:00:16,502 --> 00:00:18,294
չնայաց դա այլ տարբերակ է

6
00:00:18,294 --> 00:00:20,884
քանի որ շատ մարդիկ բուժվելու 
հնարավորություն չունեն:

7
00:00:21,614 --> 00:00:24,393
20-րդ դարում շատ բաներ փոխվեցին:

8
00:00:24,393 --> 00:00:26,490
Հայտնվեց նոր դեղամիջոց՝ պենիցիլին,

9
00:00:26,490 --> 00:00:28,975
այդպիսով մենք կարող էինք բուժել 
հիվանդությունները:

10
00:00:28,975 --> 00:00:32,249
Նոր սարքավորումներ ստեղծվեցին, ինչպիսինն է
ռենտգենի ապառատը:

11
00:00:32,249 --> 00:00:34,501
Քանզի դրանք մեծ էին ու շատ
թանկարժեք,

12
00:00:34,501 --> 00:00:37,519
մեզ անհրաժեշտ էին խոշոր, կենտրոնացված
շենքեր,

13
00:00:37,519 --> 00:00:39,818
և դրանք դարձան մեր նոր հիվանդանոցները

14
00:00:39,818 --> 00:00:41,241
Երկրորդ ՀՊ-ից հետո

15
00:00:41,241 --> 00:00:43,881
շատ երկրներ հիմնեցին առողջապահական
համակարգեր

16
00:00:43,881 --> 00:00:46,528
որ, կարիք ունեցողները բուժում ստանային:

17
00:00:46,528 --> 00:00:50,777
Արդյունք այն էր, որ դարի սկզբում 
կյանքը երկարեց մինչև 45

18
00:00:50,777 --> 00:00:52,960
գրեթե 2 անգամ:

19
00:00:52,960 --> 00:00:57,058
20-րդ դարը շատ մեծ հաջողություն բերեց
գիտությանը

20
00:00:57,058 --> 00:01:00,785
բայց կենտրոնանալով կյանքի վրա
բոլորը մորացան մահվան մասին,

21
00:01:00,785 --> 00:01:03,190
անգամ մեր մոտեցումը փոխվեց դեպի մահը:

22
00:01:03,580 --> 00:01:04,783
Հիմա ես ճարտարապետ եմ,

23
00:01:04,783 --> 00:01:08,025
վերջին մեկ ու կես տարվա ընթացքում
հետևում էի այս փոփոխություններին

24
00:01:08,025 --> 00:01:11,179
ու նրան, թե ինչպես է կապված 
ճարտարապետությունը մահվան հետ:

25
00:01:11,179 --> 00:01:14,412
Մարդիկ հիմա մահանում են քաղցկեղից
ու սրտի արատից,

26
00:01:14,412 --> 00:01:18,408
և սա նշանակում է, որ մեզնից շատերը
քրոնիկ հիվանդություններ կունենան

27
00:01:18,408 --> 00:01:20,382
մեր կյանքի վեջում:

28
00:01:20,382 --> 00:01:21,495
Այդ ընթացքում

29
00:01:21,495 --> 00:01:26,558
մենք երկար ժամ էր կանցկացնենք 
հիվանդանոցներում:

30
00:01:26,558 --> 00:01:28,764
Բոլորս էլ եղել ենք ժամանակակից
հիվանդանոցում:

31
00:01:28,764 --> 00:01:32,154
Գիտենք ֆլուորեսցենտային լույսերի, 
անվերջ միջանցքների

32
00:01:32,154 --> 00:01:35,172
ու այնտեղ շարված անհարմար աթորների
մասին:

33
00:01:35,172 --> 00:01:38,934
Հիվանդանոցի ճարտարապետությունը
ունի բավականին վատ համբավ:

34
00:01:38,934 --> 00:01:42,091
Բայց իրականում, միշտ չէ, որ այն
ունեցել է այսպիսի համբավ:

35
00:01:42,091 --> 00:01:46,425
Լ՛օսպեդալե դելի Ինոսենտի հիվանդանոցը
կառուցել է Բրունելեսկին 1419թ,

36
00:01:46,425 --> 00:01:50,172
ով եղել է իր ժամանակի ամենահայտնի
ճարտարապետներից մեկը:

37
00:01:50,172 --> 00:01:53,515
Եվ ես, որ նայում եմ այդ շենքին, հետո 
մտացում՝ այսօրվա հիվանդանոցի մասին

38
00:01:53,515 --> 00:01:56,603
ինձ զարմացնում է մի բան՝ այդ շենքի 
փառասիրությունը:

39
00:01:56,603 --> 00:01:58,252
Դա իսկապես հրաշալի
շինություն է:

40
00:01:58,252 --> 00:02:00,086
Այն մեջտեղում ունի մի քանի բակ,

41
00:02:00,086 --> 00:02:02,619
ինչով էլ պայմանավորված է սենյակների
լույսը, մաքուր օդը

42
00:02:02,619 --> 00:02:05,032
սենյակներն էլ մեծ են ու ունեն բարձր
առաստաղներ,

43
00:02:05,032 --> 00:02:07,516
որպեսզի մարդիկ հարմարավետ զգան իրենց:

44
00:02:07,516 --> 00:02:09,281
Եվ դա նաև գեղեցիկ է:

45
00:02:09,281 --> 00:02:13,112
Մեկ-մեկ մենք մորանում ենք, որ դա 
նույնպես հնարավոր է հիվանդանոցում:

46
00:02:13,112 --> 00:02:17,135
Եթե մենք ուզում ենք մահանալու համար ավելի
լավ շենքեր, պիտի խոսենք դրանց մասին,

47
00:02:17,135 --> 00:02:19,706
բայց քանզի մենք համարում ենք մահվան մասին
թեման անհարմար,

48
00:02:19,706 --> 00:02:21,146
մենք չենք խոսում դրա մասին,

49
00:02:21,146 --> 00:02:24,458
և չենք հարցնում, թե որպես հասարակություն
ինչպես ենք մոտենում մահին:

50
00:02:24,458 --> 00:02:27,632
Իմ հետազոտության մեջ ինձ զարմացնող 
բաներից մեկն այն էր,

51
00:02:27,632 --> 00:02:30,317
թե իրականում վերաբերմունքները ինչքան
փոփոխական են լինում:

52
00:02:30,317 --> 00:02:32,709
Սա առաջին դիակիզարանն է Միացյան 
Թագավորությունում,

53
00:02:32,709 --> 00:02:35,518
որը կառուցվել է Յոկինգում, 1870-ական
թվականներին:

54
00:02:35,518 --> 00:02:38,925
Շենքը կառուցելուց հետո,
շատ բողոքներ եղան գյուղում:

55
00:02:38,925 --> 00:02:43,808
Դիակիզումը սոցիալապես ընդունելի չէր
և մարդկանց 99,8 տոկոսին թաղում էին:

56
00:02:43,808 --> 00:02:47,584
Եվ ընդհամենը 100 տարի հետո, մեզնից
երեք քառորդն է դիակիզվել:

57
00:02:47,584 --> 00:02:50,111
Մարդիկ իրականում ընդունւմ են
փոփոխություններ,

58
00:02:50,111 --> 00:02:52,512
եթե սկսում են խոսել դրանց մասին:

59
00:02:52,512 --> 00:02:55,835
Այսպիսով, մահվան և ճարտարապետության 
մասին այս զրույցը

60
00:02:55,835 --> 00:02:58,994
այն էր, ինչով ես ուզում էի սկսել
իմ առաջին ցուցահանդեսը

61
00:02:58,994 --> 00:03:02,220
հունիսին Վենետիկում, որը կոչվում էր
"Մահը Վենետիկում":

62
00:03:02,220 --> 00:03:05,494
Այն նախտեսված էր լինելու այնքան աշխույժ,

63
00:03:05,494 --> 00:03:07,692
որ մարդիկ ներգրավված լինեին դրանում:

64
00:03:07,692 --> 00:03:10,947
Սա մեր ցուցանմուշներից մեկն է՝ 
Լոնդոնի ինտերակտիվ քարտեզը

65
00:03:10,947 --> 00:03:13,622
որը ցույց է տալիս, թե քաղաքում ինչքան
անշարժ գույք է

66
00:03:13,622 --> 00:03:15,501
տրվում մահանալու համար

67
00:03:15,501 --> 00:03:17,870
և եթե դուք ձեռքով անցնեք քարտեզի վրայով

68
00:03:17,870 --> 00:03:22,699
այդ անշարշ գույքի, շինության կամ 
գերեզմանատան անունը կհայտնվի:

69
00:03:22,699 --> 00:03:25,207
Մեր երկրորդ ցուցահանդեսում
եղել են մի շարք բացիկներ,

70
00:03:25,207 --> 00:03:27,204
և մարդիկ կարող էին դրանք տանել
իրենց հետ:

71
00:03:27,204 --> 00:03:29,665
Դրանց մեջ ներկայացված էին 
տներ, հիվանդանոցներ

72
00:03:29,665 --> 00:03:32,080
գերեզմանատներ և դիարաններ,

73
00:03:32,080 --> 00:03:34,541
և դրանք պատմում էին տարբեր 
տարածքների մասին

74
00:03:34,541 --> 00:03:35,541
որտեղով անցնում ենք:

75
00:03:37,374 --> 00:03:39,719
Մենք ուզում էինք ցույց տալ, որ 
մահվան վայրը

76
00:03:39,719 --> 00:03:42,970
շատ կարեվոր մաս է կազմում:

77
00:03:42,970 --> 00:03:47,753
Տարօրինակ էին ցուցահանդեսի այցելուների
արձագանքները,

78
00:03:47,753 --> 00:03:50,121
հատկապես տեսահոլովակների համար:

79
00:03:50,121 --> 00:03:53,813
Մարդիկ պարում էին, վազում
թռչկոտում,

80
00:03:53,813 --> 00:03:56,808
նրանք փորձում էին ակտիվացնել
ցուցահադեսը տարբեր ձևերով,

81
00:03:56,808 --> 00:03:59,252
բայց մի պահ նրանք դադար էին
տալիս

82
00:03:59,252 --> 00:04:01,986
ու հիշում, որ գտնվում են մահվան
մասին ցուցահանդեսում,

83
00:04:01,986 --> 00:04:04,610
և մի գուցե այդպես չպիտի իրենց դրսևորեն:

84
00:04:04,610 --> 00:04:07,257
Բայց ես ձեզ կհարցնեմ, արդյոք կա 
դրսևորման ձև,

85
00:04:07,257 --> 00:04:09,532
որով դուք կարող եք ցույց տակ ձեր վերաբերմունքը 
մահվան շուրջը

86
00:04:09,532 --> 00:04:14,083
և եթե չկա, ես կխնդրեի մտածել, 
որն է լավ մահը,

87
00:04:14,083 --> 00:04:17,752
և ի՞նչ եք կարծում ճարտարապետությունը, որ 
նպաստում է լավ մահվանը,

88
00:04:17,752 --> 00:04:22,480
միգուցե դա նման չպիտի ինի մի քիչ այս մեկին կամ
ավելի շատ նման լինի այն մյուսին:

89
00:04:22,480 --> 00:04:24,694
Շնորհակալություն:

90
00:04:24,694 --> 00:04:26,714
(Ծափահարություններ)