1
00:00:00,810 --> 00:00:04,841
Θα ήθελα να σας πω μια ιστορία
για τον θάνατο και την αρχιτεκτονική.

2
00:00:04,841 --> 00:00:09,471
Πριν από 100 χρόνια πεθαίναμε κυρίως από 
μολυσματικές ασθένειες όπως η πνευμονία,

3
00:00:09,471 --> 00:00:12,768
αν αρρωσταίναμε απ' αυτές,
αποδημούσαμε πολύ γρήγορα.

4
00:00:12,768 --> 00:00:16,502
Συνήθως πεθαίναμε στο σπίτι, 
στο κρεβάτι μας, με τους δικούς μας,

5
00:00:16,502 --> 00:00:18,294
αν και αυτή ήταν η δεδομένη επιλογή,

6
00:00:18,294 --> 00:00:20,884
αφού πολλοί δεν είχαν πρόσβαση 
σε ιατρική περίθαλψη.

7
00:00:21,614 --> 00:00:24,393
Ξαφνικά, στον 20ο αιώνα, πολλά άλλαξαν.

8
00:00:24,393 --> 00:00:26,490
Ανακαλύψαμε νέα φάρμακα
όπως την πενικιλλίνη

9
00:00:26,490 --> 00:00:29,075
και μπορέσαμε να θεραπεύσουμε
τις λοιμώδεις ασθένειες.

10
00:00:29,075 --> 00:00:32,249
Αναπτύχθηκαν νέες τεχνολογίες,
όπως τα ακτινολογικά μηχανήματα.

11
00:00:32,249 --> 00:00:34,271
Και καθώς αυτά ήταν μεγάλα κι ακριβά,

12
00:00:34,271 --> 00:00:37,519
χρειαστήκαμε μεγάλα κτίρια 
σε κεντρικό σημείο για να τα στεγάσουμε,

13
00:00:37,519 --> 00:00:39,818
τα οποία και έγιναν 
τα σύγχρονα νοσοκομεία μας.

14
00:00:39,818 --> 00:00:41,241
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο,

15
00:00:41,241 --> 00:00:43,881
πολλές χώρες καθιέρωσαν 
εθνικό σύστημα υγείας,

16
00:00:43,881 --> 00:00:46,528
ώστε όλοι 
να έχουν πρόσβαση σε θεραπείες.

17
00:00:46,528 --> 00:00:50,777
Αποτέλεσμα ήταν το προσδόκιμο ζωής,
από τα 45 που ήταν στην αρχή του αιώνα,

18
00:00:50,777 --> 00:00:52,960
σήμερα σχεδόν να έχει διπλασιαστεί.

19
00:00:52,960 --> 00:00:57,058
Ο 20ος αιώνας ήταν εποχή αισιοδοξίας
σε σχέση με την προσφορά της επιστήμης,

20
00:00:57,058 --> 00:01:00,785
αλλά, με τόση επικέντρωση στη ζωή,
ο θάνατος ξεχάστηκε,

21
00:01:00,785 --> 00:01:03,190
με την προσέγγισή μας 
ν' αλλάζει ραγδαία.

22
00:01:03,580 --> 00:01:04,783
Ως αρχιτέκτονας,

23
00:01:04,783 --> 00:01:08,025
τον τελευταίο ενάμιση χρόνο
μελετάω αυτές τις αλλαγές

24
00:01:08,025 --> 00:01:11,179
και την επίδρασή τους στην αρχιτεκτονική
την συναφή με τον θάνατο.

25
00:01:11,179 --> 00:01:14,412
Πλέον πεθαίνουμε από καρκίνο
και καρδιακές νόσους,

26
00:01:14,412 --> 00:01:18,408
κι αυτό σημαίνει πως πολλοί από εμάς
θα περάσουμε μια χρόνια ασθένεια

27
00:01:18,408 --> 00:01:20,382
στο τέλος της ζωής μας.

28
00:01:20,382 --> 00:01:21,495
Την περίοδο αυτή,

29
00:01:21,495 --> 00:01:26,558
προβλέπεται να περάσουμε πολύ χρόνο
σε νοσοκομεία, ιδρύματα και κλινικές.

30
00:01:26,558 --> 00:01:28,764
Όλοι έχουμε βρεθεί 
σε σύγχρονα νοσοκομεία,

31
00:01:28,764 --> 00:01:32,154
με τα φώτα φθορίου
και τους ατέλειωτους διαδρόμους

32
00:01:32,154 --> 00:01:35,172
και τις σειρές με 
τις άβολες καρέκλες τους.

33
00:01:35,172 --> 00:01:38,934
Η αρχιτεκτονική των νοσοκομείων
έχει κερδίσει επάξια την κακή της φήμη.

34
00:01:38,934 --> 00:01:42,091
Αυτό όμως που προκαλεί έκπληξη
είναι ότι δεν ήταν πάντα έτσι.

35
00:01:42,091 --> 00:01:46,335
Αυτό είναι το Οσπεντάλε ντέλι Ινοτσέντι, 
χτίστηκε το 1419 από τον Μπρουνελέσκι,

36
00:01:46,335 --> 00:01:50,172
έναν από τους πιο διάσημους και πρωτοπόρους 
αρχιτέκτονες της εποχής του.

37
00:01:50,172 --> 00:01:53,515
Όταν κοιτάζω αυτό το κτίριο
και σκέφτομαι τα σημερινά νοσοκομεία,

38
00:01:53,515 --> 00:01:56,603
αυτό που με συνεπαίρνει είναι
η φιλοδοξία αυτού του κτιρίου.

39
00:01:56,603 --> 00:01:58,252
Είναι ένα πραγματικά υπέροχο κτίριο.

40
00:01:58,252 --> 00:02:00,086
Έχει αυλές στο κέντρο,

41
00:02:00,086 --> 00:02:02,619
ώστε όλα τα δωμάτια να έχουν
φυσικό φως και αέρα,

42
00:02:02,619 --> 00:02:05,032
και τα δωμάτια είναι μεγάλα και ψηλοτάβανα

43
00:02:05,032 --> 00:02:07,516
για να δίνουν την αίσθηση της άνεσης.

44
00:02:07,516 --> 00:02:09,281
Άσε που είναι και όμορφο.

45
00:02:09,281 --> 00:02:13,112
Κάπου ξεχάσαμε ότι αυτό θα μπορούσε
να ισχύει για ένα νοσοκομείο.

46
00:02:13,112 --> 00:02:17,135
Αν θέλουμε τα κτίρια όπου θα πεθάνουμε
να είναι καλύτερα, ας το συζητήσουμε,

47
00:02:17,135 --> 00:02:19,706
αλλά, νιώθοντας άβολα 
με το θέμα του θανάτου,

48
00:02:19,706 --> 00:02:21,146
δεν μιλάμε γι' αυτό,

49
00:02:21,146 --> 00:02:24,458
ούτε αμφισβητούμε την προσέγγιση
της κοινωνίας προς τον θάνατο.

50
00:02:24,458 --> 00:02:27,632
Ωστόσο, αυτό που κατά την έρευνά μου
με εξέπληξε περισσότερο,

51
00:02:27,632 --> 00:02:30,317
είναι το πόσο εύκολα αλλάζουν
οι διάφορες απόψεις.

52
00:02:30,317 --> 00:02:32,709
Εδώ είναι το πρώτο κρεματόριο
στο Ηνωμένο Βασίλειο,

53
00:02:32,709 --> 00:02:35,518
που χτίστηκε στο Γουόκινγκ
την δεκαετία του 1870.

54
00:02:35,518 --> 00:02:38,815
Όταν πρωτοχτίστηκε,
υπήρχαν αντιδράσεις στο κοντινό χωριό.

55
00:02:38,815 --> 00:02:43,808
Η αποτέφρωση δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτή,
με την ταφή να είναι στο 99,8%.

56
00:02:43,808 --> 00:02:47,584
Κι όμως, μόλις 100 χρόνια μετά,
τα 3/4 από εμάς αποτεφρώνονται.

57
00:02:47,584 --> 00:02:50,111
Οι άνθρωποι είναι αληθινά
πολύ ανοιχτοί στις αλλαγές

58
00:02:50,111 --> 00:02:52,512
αν τους δοθεί η δυνατότητα
να τις συζητήσουν.

59
00:02:52,512 --> 00:02:55,835
Αυτή την συζήτηση για τον θάνατο
και την αρχιτεκτονική

60
00:02:55,835 --> 00:02:58,994
ήταν που ήθελα να ξεκινήσω,
όταν έκανα την πρώτη μου έκθεση

61
00:02:58,994 --> 00:03:02,220
στην Βενετία τον Ιούνιο,
που ονομάστηκε «Θάνατος στην Βενετία».

62
00:03:02,220 --> 00:03:05,494
Σχεδιάστηκε να είναι αρκετά παιχνιδιάρικη

63
00:03:05,494 --> 00:03:07,692
ώστε το κοινό να συμμετέχει κυριολεκτικά.

64
00:03:07,692 --> 00:03:10,947
Να ένα από τα εκθέματά μας,
ένας διαδραστικός χάρτης του Λονδίνου,

65
00:03:10,947 --> 00:03:13,622
που δείχνει πόσα από τα ακίνητα στην πόλη

66
00:03:13,622 --> 00:03:15,501
έχουν παραχωρηθεί στον θάνατο,

67
00:03:15,501 --> 00:03:17,870
και περνώντας το χέρι σας 
πάνω από τον χάρτη,

68
00:03:17,870 --> 00:03:22,699
αποκαλύπτεται το όνομα του ακινήτου,
του κτιρίου ή του νεκροταφείου.

69
00:03:22,699 --> 00:03:25,207
Ένα ακόμα έκθεμά μας 
ήταν μια σειρά από κάρτες

70
00:03:25,207 --> 00:03:27,204
που το κοινό μπορούσε να πάρει μαζί του.

71
00:03:27,204 --> 00:03:29,665
Αυτές έδειχναν σπίτια και νοσοκομεία

72
00:03:29,665 --> 00:03:32,080
και νεκροταφεία και νεκροτομεία,

73
00:03:32,080 --> 00:03:34,541
με τις ιστορίες των διαφορετικών χώρων

74
00:03:34,541 --> 00:03:37,374
από τους οποίους περνάμε 
πριν και μετά τον θάνατο.

75
00:03:37,374 --> 00:03:39,719
Θέλαμε να δείξουμε 
ότι το ΠΟΥ πεθαίνουμε

76
00:03:39,719 --> 00:03:42,970
παίζει κεντρικό ρόλο στο ΠΩΣ πεθαίνουμε.

77
00:03:42,970 --> 00:03:47,753
Το πιο περίεργο ήταν οι αντιδράσεις
των επισκεπτών στην έκθεση,

78
00:03:47,753 --> 00:03:50,121
ειδικά στα οπτικοακουστικά έργα.

79
00:03:50,121 --> 00:03:53,813
Υπήρχαν άνθρωποι που χόρευαν
και έτρεχαν και πηδούσαν

80
00:03:53,813 --> 00:03:56,808
προσπαθώντας να ενεργοποιήσουν
τα εκθέματα με διάφορους τρόπους,

81
00:03:56,808 --> 00:03:59,252
και κάποια στιγμή σταματούσαν

82
00:03:59,252 --> 00:04:01,986
ενθυμούμενοι ότι βρίσκονταν
σε μια έκθεση για τον θάνατο,

83
00:04:01,986 --> 00:04:04,610
και ότι μάλλον δεν θα έπρεπε
να αντιδρούν έτσι.

84
00:04:04,610 --> 00:04:07,257
Πάντως, εγώ αμφιβάλλω
αν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος

85
00:04:07,257 --> 00:04:09,532
αντίδρασης στη 
θεματολογία του θανάτου,


86
00:04:09,532 --> 00:04:14,083
κι αν δεν υπάρχει, θα σας έλεγα
να σκεφτείτε τι θεωρείτε καλό θάνατο,

87
00:04:14,083 --> 00:04:17,752
και πώς θα ήταν η αρχιτεκτονική
που υποστηρίζει έναν καλό θάνατο.

88
00:04:17,752 --> 00:04:22,480
Δεν θα ήταν λιγότερο σαν αυτό
και περισσότερο σαν αυτό;

89
00:04:22,480 --> 00:04:24,064
Σας ευχαριστώ.

90
00:04:24,064 --> 00:04:25,294
(Χειροκρότημα)