[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.12,0:00:05.53,Default,,0000,0000,0000,,აქ მყოფთაგან რამდენს გსურთ\Nიცხოვროთ სულ მცირე 80 წელი? Dialogue: 0,0:00:06.07,0:00:07.55,Default,,0000,0000,0000,,ჰო. Dialogue: 0,0:00:07.57,0:00:10.37,Default,,0000,0000,0000,,ვფიქრობ, ყველას გვაქვს \Nიმედის მომცემი მოლოდინი, Dialogue: 0,0:00:10.39,0:00:12.35,Default,,0000,0000,0000,,რომ ღრმა სიბერემდე ვიცხოვრებთ. Dialogue: 0,0:00:12.83,0:00:14.91,Default,,0000,0000,0000,,მოდით, მომავალში გადავინაცვლოთ, Dialogue: 0,0:00:14.94,0:00:16.50,Default,,0000,0000,0000,,მომავალ "თქვენთან" Dialogue: 0,0:00:16.52,0:00:19.38,Default,,0000,0000,0000,,და მოდით, წარმოვიდგინოთ, \Nრომ ჩვენ ყველა 85 წლის ვართ. Dialogue: 0,0:00:19.89,0:00:21.91,Default,,0000,0000,0000,,ახლა კი, ყველამ ორ ადამიანს შეხედეთ. Dialogue: 0,0:00:23.15,0:00:26.68,Default,,0000,0000,0000,,ერთერთ თქვენგანს, სავარაუდოდ, \Nალცჰაიმერის დაავადება აქვს. Dialogue: 0,0:00:27.36,0:00:30.79,Default,,0000,0000,0000,,(სიცილი) Dialogue: 0,0:00:30.81,0:00:32.41,Default,,0000,0000,0000,,კარგით, კარგით. Dialogue: 0,0:00:32.95,0:00:36.77,Default,,0000,0000,0000,,და ალბათ ფიქრობთ, \N"ეს მე არ ვიქნები". Dialogue: 0,0:00:37.35,0:00:40.74,Default,,0000,0000,0000,,კარგი. მაშინ თქვენ მომვლელი ხართ. Dialogue: 0,0:00:41.39,0:00:42.55,Default,,0000,0000,0000,,ასე რომ -- Dialogue: 0,0:00:42.58,0:00:45.45,Default,,0000,0000,0000,,(სიცილი) Dialogue: 0,0:00:45.47,0:00:46.83,Default,,0000,0000,0000,,ასე თუ ისე, Dialogue: 0,0:00:46.85,0:00:50.50,Default,,0000,0000,0000,,ეს საშინელი დაავადება სავარაუდოდ\Nყველა ჩვენგანს შეეხება. Dialogue: 0,0:00:50.93,0:00:53.95,Default,,0000,0000,0000,,ნაწილობრივ, ალცჰაიმერის შიში \Nიქიდან გამომდინარეობს, რომ Dialogue: 0,0:00:53.97,0:00:56.38,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ მას ვერაფრით ვშველით. Dialogue: 0,0:00:56.41,0:00:58.47,Default,,0000,0000,0000,,მიუხედავად მრავალწლიანი კვლევებისა, Dialogue: 0,0:00:58.47,0:01:02.86,Default,,0000,0000,0000,,ჯერ კიდევ არ გვაქვს სამკურნალო საშუალება. Dialogue: 0,0:01:03.12,0:01:05.80,Default,,0000,0000,0000,,ასე რომ, თუ გაგვიმართლებს და \Nსაკმარისად დიდხანს ვიცოცხლებთ, Dialogue: 0,0:01:05.88,0:01:08.92,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერი ჩვენი ტვინის ბედი იქნება. Dialogue: 0,0:01:09.25,0:01:11.25,Default,,0000,0000,0000,,თუმცა, იქნებ ამის შეცვლა შეიძლება. Dialogue: 0,0:01:11.58,0:01:14.95,Default,,0000,0000,0000,,რა მოხდება თუ გეტყვით, რომ \Nჩვენ შეგვიძლია ეს სტატისტიკა შევცვალოთ, Dialogue: 0,0:01:14.97,0:01:17.66,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენი ტვინის ბედი შევცვალოთ, Dialogue: 0,0:01:17.69,0:01:21.22,Default,,0000,0000,0000,,მკურნალობაზე ან მედიცინის მიღწევებზე\Nდაყრდნობის გარეშე? Dialogue: 0,0:01:21.98,0:01:24.51,Default,,0000,0000,0000,,დავიწყოთ იმით, რაც ამჟამად გვესმის Dialogue: 0,0:01:24.53,0:01:26.89,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერის დაავადების \Nნეირომეცნიერების შესახებ. Dialogue: 0,0:01:27.73,0:01:30.74,Default,,0000,0000,0000,,ეს ორი ნეირონის კავშირის \Nამსახველი სურათია. Dialogue: 0,0:01:30.76,0:01:34.12,Default,,0000,0000,0000,,კავშირის წერტილს,\Nწითელი წრით შემოსაზღვრულ სივრცეს Dialogue: 0,0:01:34.14,0:01:35.78,Default,,0000,0000,0000,,სინაფსი ეწოდება. Dialogue: 0,0:01:35.81,0:01:38.100,Default,,0000,0000,0000,,სინაფსი ნეიროტრანსმიტერებს გამოიმუშავებს. Dialogue: 0,0:01:39.02,0:01:43.29,Default,,0000,0000,0000,,სწორედ აქ ხდება სიგნალის გადაცემა\Nდა კომუნიკაციის დამყარება. Dialogue: 0,0:01:43.32,0:01:48.42,Default,,0000,0000,0000,,ეს ისაა, სადაც ჩვენ ვფიქრობთ,\Nვგრძნობთ, ვხედავთ, გვესმის, გვსურს... Dialogue: 0,0:01:48.44,0:01:50.09,Default,,0000,0000,0000,,და გვახსოვს. Dialogue: 0,0:01:50.12,0:01:53.02,Default,,0000,0000,0000,,და სინაფსი არის ადგილი, \Nრომელსაც ალცჰაიმერი აზიანებს. Dialogue: 0,0:01:53.04,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,მოდით, მოვაახლოვოთ სინაფსი Dialogue: 0,0:01:55.03,0:01:58.11,Default,,0000,0000,0000,,და ვნახოთ, თუ რა ხდება. Dialogue: 0,0:01:58.80,0:02:01.09,Default,,0000,0000,0000,,ინფორმაციის გადაცემის პროცესში, Dialogue: 0,0:02:01.11,0:02:05.11,Default,,0000,0000,0000,,ნეიროტრანსმიტერების, მაგალითად \Nგლუტამატის, გამოყოფის გარდა, Dialogue: 0,0:02:05.13,0:02:09.59,Default,,0000,0000,0000,,ნეირონები, ასევე, გამოყოფენ მცირე ზომის\Nბეტა ამილოიდურ პეპტიდებს. Dialogue: 0,0:02:10.62,0:02:15.44,Default,,0000,0000,0000,,ნორმაში, ბეტა ამილოიდი \Nმეტაბოლიზდება მიკროგლიის, Dialogue: 0,0:02:15.44,0:02:17.80,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენი ტვინის გამწმენდი\Nუჯრედების მიერ. Dialogue: 0,0:02:18.40,0:02:22.26,Default,,0000,0000,0000,,მართალია, ალცჰაიმერის მოლეკულური \Nმიზეზები კვლავ დისკუსიის საგანია, Dialogue: 0,0:02:22.29,0:02:25.54,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ ნეირომეცნიერთა უმეტესობა თვლის, \Nრომ დაავადება იწყება Dialogue: 0,0:02:25.57,0:02:28.40,Default,,0000,0000,0000,,ბეტა ამილოიდის დაგროვებით. Dialogue: 0,0:02:28.84,0:02:31.72,Default,,0000,0000,0000,,მისი ჭარბი გამოყოფის ან არასაკმარისი\Nრაოდენობით დაშლის შედეგად, Dialogue: 0,0:02:31.74,0:02:35.07,Default,,0000,0000,0000,,სინაფსი ბეტა ამილოიდით ივსება. Dialogue: 0,0:02:35.10,0:02:37.32,Default,,0000,0000,0000,,ამ დროს, მათი შეერთება იწვევს Dialogue: 0,0:02:37.34,0:02:40.63,Default,,0000,0000,0000,,წებოვანი ნაერთების, \Nამილოიდური ნადების წარმოქმნას. Dialogue: 0,0:02:41.58,0:02:44.54,Default,,0000,0000,0000,,რამდენი თქვენგანია 40 წლის? ან უფრო მეტის? Dialogue: 0,0:02:45.18,0:02:47.70,Default,,0000,0000,0000,,ახლა აღიარების გეშინიათ, მაგრამ Dialogue: 0,0:02:47.73,0:02:49.95,Default,,0000,0000,0000,,დაავადების ეს საწყისი ეტაპი, Dialogue: 0,0:02:49.98,0:02:53.06,Default,,0000,0000,0000,,დაგროვილი ამილოიდური ნადები, Dialogue: 0,0:02:53.09,0:02:55.68,Default,,0000,0000,0000,,შესაძლოა თქვენს ტვინშიც აღმოჩნდეს. Dialogue: 0,0:02:56.27,0:02:59.74,Default,,0000,0000,0000,,ამაში მხოლოდ ტომოგრაფიის საშუალებით\Nშეგვიძლია დავრწმუნდეთ, Dialogue: 0,0:02:59.76,0:03:03.58,Default,,0000,0000,0000,,რადგან, ამჟამად, თქვენ ნეტარ \Nუცოდინრობაში იმყოფებით. Dialogue: 0,0:03:03.60,0:03:07.89,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ არ ავლენთ მეხსიერების, ენის ან\Nკოგნიტური ფუნქციების დარღვევებს... Dialogue: 0,0:03:07.92,0:03:09.07,Default,,0000,0000,0000,,ჯერ. Dialogue: 0,0:03:09.47,0:03:14.01,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ვფიქრობთ, რომ 15-20 წელი მაინც \Nდასჭირდება, რომ ამილოიდის დაგროვებამ Dialogue: 0,0:03:14.03,0:03:16.41,Default,,0000,0000,0000,,გარდამტეხ წერტილს მიაღწიოს Dialogue: 0,0:03:16.44,0:03:18.67,Default,,0000,0000,0000,,და მოლეკულური კასკადი გამოიწვიოს, Dialogue: 0,0:03:18.70,0:03:21.36,Default,,0000,0000,0000,,რომელიც დაავადების სიმპტომებს გამოავლენს. Dialogue: 0,0:03:21.81,0:03:23.77,Default,,0000,0000,0000,,გარდამტეხი წერტილის მიღწევამდე, Dialogue: 0,0:03:23.80,0:03:27.38,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ, შესაძლოა, ხარვეზები გქონდეთ\Nმეხსიერებაში, როგორიცაა: Dialogue: 0,0:03:27.40,0:03:29.73,Default,,0000,0000,0000,,"რატომ შემოვედი ამ ოთახში?" Dialogue: 0,0:03:29.75,0:03:31.98,Default,,0000,0000,0000,,ან "ოჰ.. რა ერქვა მას?" Dialogue: 0,0:03:32.48,0:03:34.82,Default,,0000,0000,0000,,ან "სად დავდე გასაღები?" Dialogue: 0,0:03:35.55,0:03:38.11,Default,,0000,0000,0000,,სანამ ნერვიულობას დაიწყებდეთ, რადგან ვიცი, Dialogue: 0,0:03:38.13,0:03:43.53,Default,,0000,0000,0000,,თქვენგან ნახევარს გამოუცდია რომელიმე\Nმათგანი ბოლო 24 საათის განმავლობაში -- Dialogue: 0,0:03:43.56,0:03:46.79,Default,,0000,0000,0000,,გეტყვით, რომ ასეთი დეტალების \Nდავიწყება ნორმალურია. Dialogue: 0,0:03:46.82,0:03:49.13,Default,,0000,0000,0000,,მე ვიტყოდი, რომ ეს მაგალითები Dialogue: 0,0:03:49.15,0:03:51.13,Default,,0000,0000,0000,,არც კი უკავშირდება თქვენს მეხსიერებას, Dialogue: 0,0:03:51.15,0:03:54.05,Default,,0000,0000,0000,,რადგან თქვენ თავიდანვე \Nარ მიაქციეთ ყურადღება, Dialogue: 0,0:03:54.07,0:03:55.42,Default,,0000,0000,0000,,თუ სად დადეთ გასაღები. Dialogue: 0,0:03:55.44,0:03:57.16,Default,,0000,0000,0000,,გარდამტეხი წერტილის მიღწევის შემდეგ, Dialogue: 0,0:03:57.17,0:04:00.66,Default,,0000,0000,0000,,ჩავარდნები მეხსიერებაში, ენასა და \Nშემეცნებაში განსხვავებულია. Dialogue: 0,0:04:00.69,0:04:03.59,Default,,0000,0000,0000,,გასაღების ქურთუკის ჯიბეში Dialogue: 0,0:04:03.61,0:04:05.61,Default,,0000,0000,0000,,ან კართან მაგიდაზე პოვნის ნაცვლად, Dialogue: 0,0:04:05.64,0:04:08.35,Default,,0000,0000,0000,,შეიძლება მაცივარში იპოვოთ, Dialogue: 0,0:04:08.38,0:04:10.34,Default,,0000,0000,0000,,ან იპოვოთ და დაფიქრდეთ Dialogue: 0,0:04:10.37,0:04:11.90,Default,,0000,0000,0000,,"ეს რისთვისაა?" Dialogue: 0,0:04:12.84,0:04:18.05,Default,,0000,0000,0000,,მაშ, რა ხდება, როდესაც ამილოიდური ნადები\Nგარდამტეხ წერტილს აღწევს? Dialogue: 0,0:04:18.08,0:04:21.39,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენი მიკროგლიალური გამწმენდი \Nუჯრედი ჰიპერაქტიური ხდება, Dialogue: 0,0:04:21.42,0:04:25.55,Default,,0000,0000,0000,,გამოყოფს ქიმიურ ნივთიერებებს, რომლებიც\Nანთებას და უჯრედების დაზიანებას იწვევენ. Dialogue: 0,0:04:25.58,0:04:28.17,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ისინი შესაძლოა იწყებენ Dialogue: 0,0:04:28.20,0:04:29.90,Default,,0000,0000,0000,,სინაფსების წაშლას. Dialogue: 0,0:04:30.40,0:04:34.85,Default,,0000,0000,0000,,ნეირონის საკვანძო სატრანსპორტო ცილა "ტაუ"\Nჰიპერფოსფორილდება, Dialogue: 0,0:04:34.87,0:04:37.45,Default,,0000,0000,0000,,გროვდება და წარმოქმნის "კვანძებს", Dialogue: 0,0:04:37.48,0:04:40.51,Default,,0000,0000,0000,,რომლებიც ნეირონებს შიგნიდან ახშობენ. Dialogue: 0,0:04:40.54,0:04:44.37,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერის შუა სტადიისთვის ვაწყდებით\Nძლიერი ანთებას და კვანძებს, Dialogue: 0,0:04:44.40,0:04:46.34,Default,,0000,0000,0000,,დაძაბულ ომს სინაფსზე Dialogue: 0,0:04:46.37,0:04:47.62,Default,,0000,0000,0000,,და უჯრედების სიკვდილს. Dialogue: 0,0:04:48.13,0:04:51.33,Default,,0000,0000,0000,,ვთქვათ, მეცნიერი ხართ, რომელიც \Nამ დაავადების განკურნებას ცდილობს, Dialogue: 0,0:04:51.35,0:04:54.35,Default,,0000,0000,0000,,რა დონეზე გირჩევნიათ ჩარევა? Dialogue: 0,0:04:55.13,0:04:59.04,Default,,0000,0000,0000,,ბევრი მეცნიერი ემხრობა ყველაზე\Nმარტივ გამოსავალს: Dialogue: 0,0:04:59.06,0:05:02.90,Default,,0000,0000,0000,,ნადების მიერ გარდამტეხი წერტილის \Nმიღწევის პრევენციას, Dialogue: 0,0:05:02.92,0:05:06.95,Default,,0000,0000,0000,,ეს ნიშნავს, რომ კვლევები \Nმიმართულია ისეთი ნაერთის შექმნისკენ, Dialogue: 0,0:05:06.97,0:05:12.32,Default,,0000,0000,0000,,რომელიც თავიდან აგვარიდებს ან შეამცირებს \Nამილოიდური ნადების დაგროვებას. Dialogue: 0,0:05:12.86,0:05:18.05,Default,,0000,0000,0000,,ასე რომ, დიდი ალბათობით, \Nალცჰაიმერის წამალი პრევენციული იქნება. Dialogue: 0,0:05:18.07,0:05:21.50,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ეს წამალი გარდამტეხი წერტილის \Nმიღწევამდე უნდა მივიღოთ, Dialogue: 0,0:05:21.52,0:05:23.78,Default,,0000,0000,0000,,მოლეკულური კასკადის დაწყებამდე, Dialogue: 0,0:05:23.80,0:05:26.83,Default,,0000,0000,0000,,სანამ გასაღები მაცივარში დაგვრჩება. Dialogue: 0,0:05:27.38,0:05:31.05,Default,,0000,0000,0000,,ვფიქრობთ, რომ დღევანდელი \Nწამლების კლინიკური ცდების Dialogue: 0,0:05:31.08,0:05:32.32,Default,,0000,0000,0000,,წარუმატებლობის მიზეზია Dialogue: 0,0:05:32.34,0:05:34.78,Default,,0000,0000,0000,,არა ის, რომ მეცნიერება იყო მცდარი, Dialogue: 0,0:05:34.81,0:05:38.94,Default,,0000,0000,0000,,არამედ ის, რომ ამ ცდებში მონაწილე \Nადამიანები უკვე სიმპტომატურები იყვნენ. Dialogue: 0,0:05:38.97,0:05:40.70,Default,,0000,0000,0000,,გვიანი იყო. Dialogue: 0,0:05:40.72,0:05:43.97,Default,,0000,0000,0000,,იფიქრეთ ამილოიდურ ნადებზე, როგორც \Nანთებულ ასანთზე. Dialogue: 0,0:05:43.100,0:05:47.42,Default,,0000,0000,0000,,გარდამტეხ წერტილში ასანთი \Nტყეს ცეცხლს უკიდებს. Dialogue: 0,0:05:47.88,0:05:49.83,Default,,0000,0000,0000,,როგორც კი ტყე ალშია, Dialogue: 0,0:05:49.86,0:05:52.34,Default,,0000,0000,0000,,აზრი აღარ აქვს ასანთის ჩაქრობას. Dialogue: 0,0:05:52.36,0:05:55.89,Default,,0000,0000,0000,,ასანთი იქამდე უნდა ჩააქრო, \Nვიდრე ტყეს ცეცხლი წაეკიდება. Dialogue: 0,0:05:56.24,0:05:58.19,Default,,0000,0000,0000,,მეცნიერების მიერ ამის გარკვევის გარეშეც, Dialogue: 0,0:05:58.22,0:06:01.09,Default,,0000,0000,0000,,ეს ინფორმაცია სასარგებლოა ჩვენთვის, Dialogue: 0,0:06:01.11,0:06:05.15,Default,,0000,0000,0000,,რადგან ეს ნიშნავს, რომ ჩვენი ცხოვრების \Nწესი გავლენას ახდენს Dialogue: 0,0:06:05.18,0:06:06.41,Default,,0000,0000,0000,,ამილოიდური ნადების დაგროვებაზე. Dialogue: 0,0:06:06.43,0:06:08.23,Default,,0000,0000,0000,,ანუ ჩვენ შეგვიძლია, რამე მოვიმოქმედოთ Dialogue: 0,0:06:08.23,0:06:10.85,Default,,0000,0000,0000,,იმისთვის, რომ გარდამტეხ \Nწერტილს არ მივაღწიოთ. Dialogue: 0,0:06:11.12,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,მოდით, წარმოვიდგინოთ ალცჰაიმერის\Nგანვითარების რისკები სასწორზე. Dialogue: 0,0:06:15.03,0:06:17.08,Default,,0000,0000,0000,,ერთ ხელზე დავალაგოთ რისკფაქტორები, Dialogue: 0,0:06:17.10,0:06:19.81,Default,,0000,0000,0000,,და როდესაც ხელი იატაკს შეეხება, \Nთქვენ სიმპტომები დაგეწყებათ Dialogue: 0,0:06:19.81,0:06:21.74,Default,,0000,0000,0000,,და ალცჰაიმერის დიაგნოზი დაგესმებათ. Dialogue: 0,0:06:22.06,0:06:24.78,Default,,0000,0000,0000,,მოდით წარმოვიდგინოთ, რომ 50 წლის ხართ. Dialogue: 0,0:06:24.80,0:06:26.54,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ ახალგამჩეკილი წიწილა აღარ ხართ, Dialogue: 0,0:06:26.56,0:06:29.63,Default,,0000,0000,0000,,ასაკთან ერთად თქვენ\Nამილოიდური ნადებიც დააგროვეთ. Dialogue: 0,0:06:29.66,0:06:31.85,Default,,0000,0000,0000,,თქვენმა სასწორმა ცოტა დაიწია. Dialogue: 0,0:06:32.32,0:06:34.06,Default,,0000,0000,0000,,ახლა, მოდით, თქვენს დნმ-ს შევხედოთ. Dialogue: 0,0:06:34.54,0:06:38.09,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ყველამ მივიღეთ გენები \Nდედ-მამისგან. Dialogue: 0,0:06:38.11,0:06:42.19,Default,,0000,0000,0000,,ზოგი გენი ჩვენს რისკს გაზრდის,\Nზოგი კი შეამცირებს. Dialogue: 0,0:06:42.21,0:06:44.40,Default,,0000,0000,0000,,თუ თქვენ ელისს გავხართ\N"ჯერ კიდევ ელისიდან", Dialogue: 0,0:06:44.43,0:06:48.98,Default,,0000,0000,0000,,მაშინ იშვიათი გენეტიკური მუტაცია გაქვთ, \Nრომელიც ბეტა ამილოიდის რაოდენობას ზრდის, Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:52.56,Default,,0000,0000,0000,,მხოლოდ ამასაც კი შეუძლია თქვენი\Nსასწორის მიწამდე დაწევა. Dialogue: 0,0:06:52.58,0:06:56.74,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ უმრავლეს შემთხვევაში გენები მხოლოდ \Nუმნიშვნელოდ ცვლიან რისკებს. Dialogue: 0,0:06:56.77,0:07:01.58,Default,,0000,0000,0000,,მაგალითად, APOE4 გენი \Nამილოიდის რაოდენობას ზრდის, Dialogue: 0,0:07:01.61,0:07:04.88,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ, APOE4 გენის ორივე მშობლისგან \Nმიღების შემთხვევაშიც კი, Dialogue: 0,0:07:04.90,0:07:07.29,Default,,0000,0000,0000,,შეიძლება ალცჰაიმერის დაავადებით\Nარ დაავადდეთ Dialogue: 0,0:07:07.32,0:07:09.43,Default,,0000,0000,0000,,რაც ნიშნავს, რომ უმრავლესობისთვის Dialogue: 0,0:07:09.45,0:07:13.29,Default,,0000,0000,0000,,მხოლოდ დნმ არ განსაზღვრავს, \Nდაგვემართება თუ არა ალცჰაიმერი. Dialogue: 0,0:07:13.98,0:07:15.46,Default,,0000,0000,0000,,მაშ რა განსაზღვრავს? Dialogue: 0,0:07:15.48,0:07:19.27,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ვერ შევცვლით იმ ფაქტს, რომ ვბერდებით,\Nან ჩვენს გენებს, რომელიც გვერგო. Dialogue: 0,0:07:19.30,0:07:22.30,Default,,0000,0000,0000,,ჯერჯერობით ჩვენი ტვინის ბედი \Nარ შეგვიცვლია. Dialogue: 0,0:07:23.14,0:07:24.61,Default,,0000,0000,0000,,ძილზე რას იტყოდით? Dialogue: 0,0:07:25.28,0:07:29.36,Default,,0000,0000,0000,,ნელი ძილის დროს ჩვენი გლიალური უჯრედები \Nცერებროსპინალური სითხის საშუალებით Dialogue: 0,0:07:29.38,0:07:30.60,Default,,0000,0000,0000,,ასუფთავებენ ტვინს Dialogue: 0,0:07:30.62,0:07:34.20,Default,,0000,0000,0000,,სიფხიზლის დროს სინაფსებში დაგროვებული \N Dialogue: 0,0:07:34.22,0:07:36.12,Default,,0000,0000,0000,,მეტაბოლური ნარჩენებისგან. Dialogue: 0,0:07:36.14,0:07:38.95,Default,,0000,0000,0000,,ღრმა ძილი თავისებური\Nწმენდაა ტვინისთვის. Dialogue: 0,0:07:39.65,0:07:42.83,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ რა მოხდება, თუ ძილს შეამცირებთ? Dialogue: 0,0:07:43.42,0:07:44.95,Default,,0000,0000,0000,,ბევრ მეცნიერს სჯერა, Dialogue: 0,0:07:44.98,0:07:49.23,Default,,0000,0000,0000,,რომ არასრულფასოვანი ძილი შესაძლებელია \Nალცჰაიმერის წინამორბედი იყოს. Dialogue: 0,0:07:49.61,0:07:54.75,Default,,0000,0000,0000,,ერთი ღამით უძილობამაც კი შეიძლება\Nამილოიდის რაოდენობის მომატება გამოიწვიოს. Dialogue: 0,0:07:55.41,0:07:58.84,Default,,0000,0000,0000,,ხოლო ამილოიდის დაგროვება \Nძილის დარღვევას იწვევს, Dialogue: 0,0:07:58.86,0:08:01.37,Default,,0000,0000,0000,,რაც, თავის მხრივ, იწვევს \Nმეტი ამილოიდის დაგროვებას. Dialogue: 0,0:08:01.37,0:08:03.85,Default,,0000,0000,0000,,ასე რომ, წრეზე ვტრიალებთ, Dialogue: 0,0:08:03.87,0:08:06.74,Default,,0000,0000,0000,,რომელიც ჩვენი სასწორის დაწევას დააჩქარებს. Dialogue: 0,0:08:07.31,0:08:08.73,Default,,0000,0000,0000,,კიდევ რა? Dialogue: 0,0:08:08.75,0:08:10.56,Default,,0000,0000,0000,,გულსისხლძარღვთა სისტემის ჯანმრთელობა. Dialogue: 0,0:08:11.04,0:08:14.79,Default,,0000,0000,0000,,მაღალი წნევა, დიაბეტი, სიმსუქნე, \Nთამბაქო, მაღალი ქოლესტერინი, Dialogue: 0,0:08:14.81,0:08:18.95,Default,,0000,0000,0000,,ცნობილია, რომ ეს ყველაფერი \Nალცჰაიმერის დაავადების რისკს ზრდის. Dialogue: 0,0:08:18.97,0:08:20.86,Default,,0000,0000,0000,,აუტოფსიურმა კვლევებმა აჩვენეს, რომ Dialogue: 0,0:08:20.89,0:08:23.56,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერის დაავადების მქონე \Nპაციენტთა 80%-ს Dialogue: 0,0:08:23.58,0:08:26.34,Default,,0000,0000,0000,,ასევე გულსისხლძარღვთა \Nსისტემის დაავადებები აქვს. Dialogue: 0,0:08:26.38,0:08:31.38,Default,,0000,0000,0000,,ბევრმა კვლევამ აჩვენა, რომ აერობიკამ \Nბეტა ამილოიდის რაოდენობა შეამცირა Dialogue: 0,0:08:31.40,0:08:33.13,Default,,0000,0000,0000,,ცდისპირ ცხოველებში. Dialogue: 0,0:08:33.62,0:08:37.20,Default,,0000,0000,0000,,ასე რომ, ჯანმრთელ გულს, ხმელთაშუა ზღვის\Nცხოვრების წესსა და დიეტას Dialogue: 0,0:08:37.22,0:08:39.88,Default,,0000,0000,0000,,შეუძლია სასწორის დაწევა შეაჩეროს. Dialogue: 0,0:08:40.70,0:08:43.05,Default,,0000,0000,0000,,შესაბამისად, ბევრი რამ შეგვიძლია გავაკეთოთ Dialogue: 0,0:08:43.07,0:08:45.44,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერის პრევენციის\Nან გადავადებისთვის. Dialogue: 0,0:08:45.47,0:08:47.70,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ, ვთქვათ, არცერთი \Nმათგანი არ გააკეთეთ. Dialogue: 0,0:08:48.21,0:08:50.66,Default,,0000,0000,0000,,ვთქვათ, 65 წლის ხართ, Dialogue: 0,0:08:50.69,0:08:54.36,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერიანი ოჯახის წევრი გყავთ და\Nერთი ან ორი გენი მაინც გერგოთ, Dialogue: 0,0:08:54.38,0:08:56.40,Default,,0000,0000,0000,,რომელიც ოდნავ ხრის თქვენს სასწორს; Dialogue: 0,0:08:56.43,0:08:59.16,Default,,0000,0000,0000,,წლების განმავლობაში თავს იტვირთავდით, Dialogue: 0,0:08:59.18,0:09:00.69,Default,,0000,0000,0000,,გიყვართ ბეკონი; Dialogue: 0,0:09:00.71,0:09:03.04,Default,,0000,0000,0000,,და არ დარბიხართ, \Nთუ ვინმე არ მოგსდევთ. Dialogue: 0,0:09:03.04,0:09:04.26,Default,,0000,0000,0000,,(სიცილი) Dialogue: 0,0:09:04.28,0:09:07.89,Default,,0000,0000,0000,,წარმოვიდგინოთ, რომ ამილოიდის ნალექებმა\Nმიაღწიეს გარდამტეხ წერტილს. Dialogue: 0,0:09:07.92,0:09:09.97,Default,,0000,0000,0000,,თქვენი სასწორის ეს მხარე \Nიატაკზე დაენარცხა. Dialogue: 0,0:09:09.99,0:09:11.67,Default,,0000,0000,0000,,კასკადი დაიწყო Dialogue: 0,0:09:11.70,0:09:13.26,Default,,0000,0000,0000,,და ტყეს ცეცხლი წაეკიდა, Dialogue: 0,0:09:13.28,0:09:16.52,Default,,0000,0000,0000,,რამაც გამოიწვია ანთება, კვანძების გაჩენა,\Nდა უჯრედების სიკვდილი. Dialogue: 0,0:09:17.14,0:09:19.80,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ ალცჰაიემრის სიმპტომები უნდა გქონდეთ. Dialogue: 0,0:09:19.82,0:09:23.14,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ უნდა გიჭირდეთ სიტყვების\Nდა გასაღების პოვნა, Dialogue: 0,0:09:23.16,0:09:26.31,Default,,0000,0000,0000,,და იმის გახსენება, თუ რა ვთქვი \Nამ საუბრის დასაწყისში. Dialogue: 0,0:09:26.92,0:09:28.63,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ შესაძლებელია ეს ასე არ იყოს. Dialogue: 0,0:09:29.18,0:09:31.66,Default,,0000,0000,0000,,კიდევ არის ერთი რამ \Nრისი გაკეთებაც შეგიძლიათ Dialogue: 0,0:09:31.68,0:09:34.27,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერის სიმპტომებისგან \Nთავის დასაცავად, Dialogue: 0,0:09:34.29,0:09:38.78,Default,,0000,0000,0000,,მაშინაც, თუ კი თქვენს ტვინში ალცჰაიმერის \Nპათოლოგიური პროცესებია გაჩაღებული, Dialogue: 0,0:09:38.81,0:09:42.71,Default,,0000,0000,0000,,ეს არის ნეიროპლასტიურობისა და \Nკოგნიტური მარაგის შექმნა. Dialogue: 0,0:09:43.10,0:09:45.64,Default,,0000,0000,0000,,გახსოვდეთ, ალცჰაიმერის დაავადების\Nსიმპტომები საბოლოოდ Dialogue: 0,0:09:45.66,0:09:48.87,Default,,0000,0000,0000,,სინაფსების დაკარგვის შედეგად ვლინდება. Dialogue: 0,0:09:49.34,0:09:52.72,Default,,0000,0000,0000,,ტვინში არის ასეულ ტრილიონ\Nსინაფსზე მეტი, Dialogue: 0,0:09:52.74,0:09:55.45,Default,,0000,0000,0000,,რაც მშვენიერია - ბევრი სამუშაო\Nმასალა გვაქვს. Dialogue: 0,0:09:55.48,0:09:57.15,Default,,0000,0000,0000,,და ეს არ არის სტატიკური რიცხვი. Dialogue: 0,0:09:57.17,0:09:59.57,Default,,0000,0000,0000,,სინაფსები მუდამ წარმოიქმნებიან და ქრებიან, Dialogue: 0,0:09:59.59,0:10:02.40,Default,,0000,0000,0000,,და ამ პროცესს ნეიროპლასტიურობა ჰქვია. Dialogue: 0,0:10:02.42,0:10:04.49,Default,,0000,0000,0000,,ყოველთვის, როდესაც ახალ რამეს ვსწავლობთ, Dialogue: 0,0:10:04.52,0:10:08.64,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ვქმნით და ვაძლიერებთ ახალ \Nნეირონულ კავშირებს, Dialogue: 0,0:10:08.67,0:10:10.28,Default,,0000,0000,0000,,ახალ სინაფსებს. Dialogue: 0,0:10:10.99,0:10:12.56,Default,,0000,0000,0000,,ერთერთ კვლევაში Dialogue: 0,0:10:12.59,0:10:17.48,Default,,0000,0000,0000,,678, კვლევის დასაწყისისთვის 75 წელს\Nგადაცილებულ, მონაზონს აკვირდებოდნენ Dialogue: 0,0:10:17.50,0:10:19.81,Default,,0000,0000,0000,,ორ ათწლეულზე მეტი ხნის განმავლობაში. Dialogue: 0,0:10:19.84,0:10:23.30,Default,,0000,0000,0000,,მათ რეგულარულად უტარდებოდათ ფიზიკური\Nშემოწმებები და კოგნიტური ტესტები Dialogue: 0,0:10:23.32,0:10:27.37,Default,,0000,0000,0000,,და გარდაცვალების შემდეგ, მათ \Nაუტოფსია ჩაუტარდათ, ტვინის შესასწავლად. Dialogue: 0,0:10:27.39,0:10:31.77,Default,,0000,0000,0000,,ზოგიერთი მათგანის ტვინში მეცნიერებმა\Nრაღაც გასაკვირი აღმოაჩინეს. Dialogue: 0,0:10:31.79,0:10:36.37,Default,,0000,0000,0000,,მიუხედავად ნადების, კვანძებისა და \Nტვინის ქსოვილის შეჭმუხვნისა, Dialogue: 0,0:10:36.39,0:10:39.26,Default,,0000,0000,0000,,რაც უდავოდ ალცჰაიმერის დაავადება\Nუნდა ყოფილიყო -- Dialogue: 0,0:10:39.28,0:10:41.75,Default,,0000,0000,0000,,მონაზვნებს სიცოცხლეში Dialogue: 0,0:10:41.81,0:10:45.56,Default,,0000,0000,0000,,დაავადების ნიშნები არ ჰქონდათ. Dialogue: 0,0:10:46.18,0:10:47.63,Default,,0000,0000,0000,,ეს როგორ არის შესაძლებელი? Dialogue: 0,0:10:48.01,0:10:52.14,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ამ მონაზვნებს \Nდიდი კოგნიტური მარაგი ჰქონდათ, Dialogue: 0,0:10:52.16,0:10:56.08,Default,,0000,0000,0000,,სხვანაირად რომ ვთქვათ, მათ \Nმეტი ფუნქციონირებადი სინაფსი ჰქონდათ. Dialogue: 0,0:10:56.11,0:10:58.68,Default,,0000,0000,0000,,ადამიანებს, რომლებსაც რამდენიმე \Nწლიანი განათლება აქვთ, Dialogue: 0,0:10:58.70,0:11:00.94,Default,,0000,0000,0000,,რომლებიც უფრო ნაკითხები არიან, Dialogue: 0,0:11:00.96,0:11:04.54,Default,,0000,0000,0000,,ხშირად მონაწილეობენ\Nგონებრივ სავარჯიშოებში, Dialogue: 0,0:11:04.57,0:11:07.05,Default,,0000,0000,0000,,მეტი კოგნიტური მარაგი აქვთ. Dialogue: 0,0:11:07.07,0:11:10.89,Default,,0000,0000,0000,,მათი ნეირონული კავშირები \Nჭარბი და მრავალხრივია. Dialogue: 0,0:11:10.90,0:11:13.90,Default,,0000,0000,0000,,ამიტომ, მათ სინაფსების დამაზიანებელი \Nდაავადება რომც ჰქონდეთ, Dialogue: 0,0:11:13.93,0:11:15.98,Default,,0000,0000,0000,,როგორიც ალცჰაიმერია, Dialogue: 0,0:11:16.00,0:11:18.99,Default,,0000,0000,0000,,სარეზერვო კავშირების წყალობით, Dialogue: 0,0:11:19.01,0:11:22.35,Default,,0000,0000,0000,,დანაკარგი შეუმჩნეველი დარჩება. Dialogue: 0,0:11:22.98,0:11:25.24,Default,,0000,0000,0000,,მოდით, მარტივი მაგალითი განვიხილოთ. Dialogue: 0,0:11:25.26,0:11:27.99,Default,,0000,0000,0000,,ვთქვათ, მხოლოდ ერთი ფაქტი იცით რამეზე, Dialogue: 0,0:11:28.01,0:11:29.54,Default,,0000,0000,0000,,ვთქვათ, ჩემზე. Dialogue: 0,0:11:29.57,0:11:31.87,Default,,0000,0000,0000,,იცით, რომ ლიზა ჯენოვამ დაწერა\N"ჯერ კიდევ ელისი", Dialogue: 0,0:11:31.90,0:11:34.33,Default,,0000,0000,0000,,და სხვა არაფერი იცით ჩემს შესახებ. Dialogue: 0,0:11:34.36,0:11:36.75,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ მხოლოდ ეს ერთი \Nნეირონული კავშირი გაქვთ, Dialogue: 0,0:11:36.77,0:11:38.72,Default,,0000,0000,0000,,ეს ერთადერთი სინაფსი. Dialogue: 0,0:11:38.74,0:11:40.90,Default,,0000,0000,0000,,ახლა წარმოიდგინეთ, რომ ალცჰაიმერი გაქვთ. Dialogue: 0,0:11:40.92,0:11:43.26,Default,,0000,0000,0000,,გაქვთ ნადები, კვანძები, ანთება Dialogue: 0,0:11:43.28,0:11:46.02,Default,,0000,0000,0000,,და მიკროგლია ანადგურებს ამ სინაფსს. Dialogue: 0,0:11:46.60,0:11:50.83,Default,,0000,0000,0000,,თუ კი ვინმე გკითხავთ\N"ჯერ კიდევ ელისი" ვინ დაწერა Dialogue: 0,0:11:50.86,0:11:52.10,Default,,0000,0000,0000,,ვერ გაიხსენებთ, Dialogue: 0,0:11:52.13,0:11:55.31,Default,,0000,0000,0000,,რადგან ეს სინაფსი ან\Nდაზიანებულია, ან გაქრა. Dialogue: 0,0:11:55.33,0:11:57.09,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ სამუდამოდ დაგავიწყდით. Dialogue: 0,0:11:57.76,0:12:00.39,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ ჩემზე რომ მეტი რამ გცოდნოდათ? Dialogue: 0,0:12:00.41,0:12:02.50,Default,,0000,0000,0000,,ვთქვათ ოთხი ფაქტი იცით ჩემს შესახებ. Dialogue: 0,0:12:02.52,0:12:04.43,Default,,0000,0000,0000,,ახლა წარმოიდგინეთ, რომ ალცჰაიმერი გაქვთ, Dialogue: 0,0:12:04.43,0:12:07.40,Default,,0000,0000,0000,,და ამ ოთხთაგან სამი სინაფსი\Nდაზიანდა ან განადგურდა. Dialogue: 0,0:12:08.08,0:12:10.54,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ კიდევ გაქვთ შემოვლითი გზა. Dialogue: 0,0:12:10.56,0:12:12.58,Default,,0000,0000,0000,,ჯერ კიდევ შეგიძლიათ გაიხსენოთ ჩემი სახელი. Dialogue: 0,0:12:13.28,0:12:17.21,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ შეგვიძლია ვიყოთ მდგრადები\Nალცჰაიმერის პათოლოგიის მიმართ Dialogue: 0,0:12:17.23,0:12:20.34,Default,,0000,0000,0000,,დაუზიანებელი გზების \Nგამოყენების საშუალებით. Dialogue: 0,0:12:20.36,0:12:24.14,Default,,0000,0000,0000,,ჩვენ ვქმნით ამ ახალ გზებს, \Nამ კოგნიტურ მარაგს Dialogue: 0,0:12:24.16,0:12:25.86,Default,,0000,0000,0000,,ახალი რამის სწავლით. Dialogue: 0,0:12:26.46,0:12:30.98,Default,,0000,0000,0000,,უმჯობესია, ეს სიახლე \Nმაქსიმალურად მრავალფეროვანი იყოს, Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:35.74,Default,,0000,0000,0000,,ჩართოს მხედველობა, სმენა,\Nასოციაციები და ემოცია. Dialogue: 0,0:12:36.40,0:12:39.53,Default,,0000,0000,0000,,ამიტომ ეს კროსვორდის \Nშევსებას არ გულისხმობს. Dialogue: 0,0:12:39.56,0:12:43.65,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ უკვე ნასწავლის \Nგახსენება კი არ გინდათ, Dialogue: 0,0:12:43.68,0:12:46.43,Default,,0000,0000,0000,,ეს ძველ, ნაცნობ ქუჩებში სიარულს გავს, Dialogue: 0,0:12:47.04,0:12:49.63,Default,,0000,0000,0000,,ნაცნობ სამეზობლოში სეირნობას. Dialogue: 0,0:12:50.11,0:12:52.95,Default,,0000,0000,0000,,არამედ თქვენ ახალი \Nნეირონული გზების დაგება გინდათ. Dialogue: 0,0:12:52.97,0:12:55.67,Default,,0000,0000,0000,,ალცჰაიმერისადმი რეზისტენტული\Nტვინის ჩამოყალიბება ნიშნავს Dialogue: 0,0:12:55.67,0:12:57.69,Default,,0000,0000,0000,,იტალიურის სწავლას, Dialogue: 0,0:12:57.71,0:12:59.22,Default,,0000,0000,0000,,ახალი მეგობრების გაცნობას, Dialogue: 0,0:12:59.24,0:13:00.41,Default,,0000,0000,0000,,წიგნის წაკითხვას, Dialogue: 0,0:13:00.44,0:13:02.80,Default,,0000,0000,0000,,ან კარგი TED Talk-ის მოსმენას. Dialogue: 0,0:13:03.28,0:13:08.60,Default,,0000,0000,0000,,და თუკი, ამ ყველაფრის მიუხედავად, თქვენ\Nალცჰაიმერის დიაგნოზი დაგისვეს, Dialogue: 0,0:13:08.62,0:13:11.77,Default,,0000,0000,0000,,გაგიზიარებთ სამ რჩევას,\Nრაც ბებიისგან ვისწავლე Dialogue: 0,0:13:11.80,0:13:15.73,Default,,0000,0000,0000,,და ათობით სხვა ადამიანისგან, რომლებიც\Nამ დაავადებით ცხოვრობენ. Dialogue: 0,0:13:16.12,0:13:19.30,Default,,0000,0000,0000,,ეს დიაგნოზი არ ნიშნავს,\Nრომ ხვალ მოკვდებით. Dialogue: 0,0:13:19.32,0:13:21.04,Default,,0000,0000,0000,,ცხოვრება გააგრძელეთ. Dialogue: 0,0:13:21.07,0:13:23.44,Default,,0000,0000,0000,,თქვენ არ დაკარგავთ ემოციურ მეხსიერებას. Dialogue: 0,0:13:23.46,0:13:26.96,Default,,0000,0000,0000,,ისევ შეძლებთ სიყვარულისა და\Nსიხარულის განცდას. Dialogue: 0,0:13:26.99,0:13:29.99,Default,,0000,0000,0000,,შეიძლება არ გაგახსენდეთ რა თქვით\Nხუთი წუთის წინ, Dialogue: 0,0:13:30.02,0:13:32.42,Default,,0000,0000,0000,,მაგრამ გაგახსენდებათ, \Nთუ რა იგრძენით ამ დროს. Dialogue: 0,0:13:32.94,0:13:36.22,Default,,0000,0000,0000,,და თქვენ მეტი ხართ, \Nვიდრე თქვენი მეხსიერება. Dialogue: 0,0:13:36.24,0:13:37.53,Default,,0000,0000,0000,,გმადლობთ. Dialogue: 0,0:13:37.56,0:13:41.50,Default,,0000,0000,0000,,(აპლოდისმენტები)