1
00:00:00,000 --> 00:00:02,170
Želim da vam ispričam

2
00:00:02,170 --> 00:00:06,850
kako je 20.000 izuzetnih mladih ljudi,

3
00:00:06,850 --> 00:00:08,706
iz više od 100 zemalja

4
00:00:08,706 --> 00:00:10,518
završilo na Kubi.

5
00:00:10,518 --> 00:00:14,321
I kako menjaju zdravstvo
u svojim zajednicama.

6
00:00:14,321 --> 00:00:16,401
Devedest procenata od njih ne bi nikada

7
00:00:16,401 --> 00:00:17,973
ni otišlo od kuće,

8
00:00:17,973 --> 00:00:21,317
da nije bilo školarina za
studije medicine na Kubi

9
00:00:21,317 --> 00:00:23,868
i obavezanosti da se vrate u mesta

10
00:00:23,868 --> 00:00:26,756
poput onih iz kojih su došli:

11
00:00:26,756 --> 00:00:30,203
udaljenih poljoprivrednih područja,
planina, getoa.

12
00:00:30,203 --> 00:00:33,689
Kako bi postali lekari ljudima poput sebe,

13
00:00:33,689 --> 00:00:35,781
kako bi prešli sa reči na delo.

14
00:00:35,781 --> 00:00:38,447
Latinoamerički medicinski
fakultet u Havani

15
00:00:38,447 --> 00:00:41,372
je najveći medicinski fakultet na svetu,

16
00:00:41,372 --> 00:00:44,274
na kome je diplomiralo 23.000 
mladih doktora

17
00:00:44,274 --> 00:00:47,002
od njegovog osnivanja 2005. godine,

18
00:00:47,002 --> 00:00:50,611
sa još gotovo 10.000 studenata u sistemu.

19
00:00:50,611 --> 00:00:54,142
Njegova misija, da obrazuje lekare

20
00:00:54,142 --> 00:00:56,483
za one kojima su najpotrebniji:

21
00:00:56,483 --> 00:00:58,419
za preko milijardu ljudi

22
00:00:58,419 --> 00:01:00,682
koji nikada nisu videli lekara.

23
00:01:00,682 --> 00:01:04,515
Za ljude koji žive i umiru

24
00:01:04,515 --> 00:01:08,009
u najgorem mogućem siromaštvu.

25
00:01:08,009 --> 00:01:10,259
Njegovi studenti poriču sve norme.

26
00:01:10,259 --> 00:01:12,530
Oni su najveći rizik ove škole

27
00:01:12,530 --> 00:01:14,990
ali i najbolje rešenje.

28
00:01:14,990 --> 00:01:17,505
Njih je iz najsiromašnijih,

29
00:01:17,505 --> 00:01:20,076
najuništenijih delova sveta

30
00:01:20,076 --> 00:01:22,350
regrutovala škola koja veruje


31
00:01:22,350 --> 00:01:23,857
da oni mogu postati

32
00:01:23,857 --> 00:01:25,932
ne samo dobri, već odlični lekari

33
00:01:25,932 --> 00:01:28,465
koji su očajnički potrebni 
svojim zajednicama.

34
00:01:28,545 --> 00:01:32,197
Da će oni lečiti tamo gde većina
lekara ne leči,

35
00:01:32,197 --> 00:01:34,623
u mestima koja su ne samo siromašna

36
00:01:34,623 --> 00:01:37,176
već često i opasna.

37
00:01:37,176 --> 00:01:40,202
Da će nositi protivotrove u rancima

38
00:01:40,202 --> 00:01:42,821
ili se kretati u kvartovima

39
00:01:42,821 --> 00:01:46,142
razrivenim drogom, bandama i mecima,

40
00:01:46,142 --> 00:01:48,842
njihovom domaćem terenu.

41
00:01:48,842 --> 00:01:50,418
Postoji nada da će oni pomoći

42
00:01:50,418 --> 00:01:52,768
da se promeni dostupnost lečenju,

43
00:01:52,768 --> 00:01:55,187
zdravstvena situacija
u osiromašenih krajevima,

44
00:01:55,187 --> 00:01:57,346
pa čak i način na koji se sama medicina

45
00:01:57,346 --> 00:01:59,889
uči i praktikuje,

46
00:01:59,889 --> 00:02:04,140
i da će oni postati pioniri 
našeg globalnog dosega

47
00:02:04,140 --> 00:02:06,660
ka univerzalnoj 
zdravstvenoj pokrivenosti,

48
00:02:06,660 --> 00:02:09,378
sigurno težak zadatak.

49
00:02:09,378 --> 00:02:13,504
Dve velike oluje i ova ideja
"sa reči na delo"

50
00:02:13,504 --> 00:02:17,588
podstakla je osnivanje 
ELAM-a 1998. godine.

51
00:02:17,588 --> 00:02:20,591
Uragani Džordž i Mič

52
00:02:20,591 --> 00:02:22,143
besneli su kroz Karibe

53
00:02:22,143 --> 00:02:24,348
i Centralnu Ameriku,

54
00:02:24,348 --> 00:02:26,727
ostavivši iza sebe 30.000 mrtvih

55
00:02:26,727 --> 00:02:29,610
i dva i po miliona ljudi bez doma.

56
00:02:29,610 --> 00:02:33,326
Stotine kubanskih lekara se dobrovoljno 
uključilo u odgovor na katastrofu,

57
00:02:33,326 --> 00:02:35,148
ali kada su tamo stigli,

58
00:02:35,148 --> 00:02:37,231
zatekli su još veću katastrofu:

59
00:02:37,231 --> 00:02:40,427
čitave zajednice bez zdravstvene nege,

60
00:02:40,427 --> 00:02:42,751
katance na vratima seoskih bolnica

61
00:02:42,751 --> 00:02:44,630
zbog nedostatka medicinskog osoblja,

62
00:02:44,630 --> 00:02:47,301
i jako puno beba koje umiru

63
00:02:47,301 --> 00:02:50,236
pre svog prvog rođendana.

64
00:02:50,236 --> 00:02:54,070
Šta će se dogoditi kada
ovi kubanski lekari odu?

65
00:02:54,070 --> 00:02:57,074
Bili su potrebni novi lekari
koji će održavati medicinsku negu,

66
00:02:57,074 --> 00:02:58,746
ali odakle bi oni mogli da dođu?

67
00:02:58,746 --> 00:03:00,901
Gde bi se obučavali?

68
00:03:00,901 --> 00:03:05,344
U Havani, kampus bivše 
mornaričke akademije

69
00:03:05,344 --> 00:03:08,269
bio je predat kubanskom
Ministarstvu zdravlja

70
00:03:08,269 --> 00:03:11,900
kako bi postao 
Latinoamerički medicinski fakultet,

71
00:03:11,900 --> 00:03:13,343
ELAM.

72
00:03:13,343 --> 00:03:16,107
Školovanje, smeštaj, ishrana
i mala stipendija

73
00:03:16,107 --> 00:03:18,018
bile su ponuđene stotinama studenata

74
00:03:18,018 --> 00:03:21,051
iz zemalja najgore pogođenih olujama.

75
00:03:21,051 --> 00:03:23,330
Kao novinar u Havani,

76
00:03:23,330 --> 00:03:26,047
gledala sam kako je stiglo 
prvih 97 Nikaragvanaca

77
00:03:26,047 --> 00:03:28,589
u martu 1999,

78
00:03:28,589 --> 00:03:31,305
kako su se uselili u jedva
obnovljene spavaonice

79
00:03:31,305 --> 00:03:34,984
i kako su pomagali svojim profesorima
ne samo da počiste učionice

80
00:03:34,984 --> 00:03:39,663
već i da unesu stolove,
stolice i mikroskope.

81
00:03:39,663 --> 00:03:41,542
Tokom nekoliko narednih godina,

82
00:03:41,542 --> 00:03:43,702
vlade širom Amerike

83
00:03:43,702 --> 00:03:46,627
zahtevale su stipendije za svoje studente,

84
00:03:46,627 --> 00:03:48,505
i Kongresni odbor Crnaca

85
00:03:48,505 --> 00:03:51,880
je tražio i dobio stotine stipendija

86
00:03:51,880 --> 00:03:55,120
za mlade ljude iz SAD-a.

87
00:03:55,120 --> 00:03:58,832
Danas se među 23.000

88
00:03:58,832 --> 00:04:01,847
nalaze diplomci iz 83 zemlje

89
00:04:01,847 --> 00:04:04,851
iz Amerike, Afrike i Azije,

90
00:04:04,851 --> 00:04:10,454
a upis se proširio na 123 nacije.

91
00:04:10,454 --> 00:04:12,658
Više od polovine studenata su mlade žene.

92
00:04:12,658 --> 00:04:14,290
One dolaze iz 100 etničkih grupa,

93
00:04:14,290 --> 00:04:15,975
govore 50 različitih jezika.

94
00:04:15,975 --> 00:04:19,216
Direktorka Svetske zdravstvene 
organizacije Margaret Čen je rekla:

95
00:04:19,216 --> 00:04:23,254
"Po prvi put,
ukoliko ste siromašni, žensko,

96
00:04:23,254 --> 00:04:25,516
ili iz urođeničke populacije,

97
00:04:25,516 --> 00:04:27,221
imate jasnu prednost,

98
00:04:27,221 --> 00:04:31,950
princip koji ovaj medicinski fakultet
čini jedinstvenim."

99
00:04:31,950 --> 00:04:36,100
Luter Kastiljo je
iz San Pedro de Tokamačo,

100
00:04:36,100 --> 00:04:38,970
sa atlantske obale Hondurasa.

101
00:04:38,970 --> 00:04:40,882
Tamo nema tekuće vode,

102
00:04:40,882 --> 00:04:42,682
niti struje,

103
00:04:42,682 --> 00:04:46,282
a da bi se došlo do sela, 
neophodno je hodati satima

104
00:04:46,282 --> 00:04:49,195
ili iskušavati sreću u kamionu kao ja

105
00:04:49,195 --> 00:04:52,490
izbegavajući talase Atlantika.

106
00:04:52,490 --> 00:04:57,131
Luter je bio jedno od 40 Tokamačo dece

107
00:04:57,131 --> 00:04:59,134
koja su krenula u školu,

108
00:04:59,134 --> 00:05:01,878
sinova i kćeri crnih urođenika

109
00:05:01,878 --> 00:05:03,734
poznatih kao Garifuna,

110
00:05:03,734 --> 00:05:07,210
koji čine 20 procenata 
populacije Hondurasa.

111
00:05:07,210 --> 00:05:12,363
Najbliža zdravsotvena nega je bila 
udaljena smrtonosnim kilometrima.

112
00:05:12,363 --> 00:05:15,530
Luter je svakodnevno morao 
da pešači tri sata

113
00:05:15,530 --> 00:05:17,751
kako bi išao u više 
razrede osnovne škole,

114
00:05:17,751 --> 00:05:19,832
Samo njih 17 se prihvatilo tog puta.

115
00:05:19,832 --> 00:05:21,936
Samo petoro je išlo u srednju školu,

116
00:05:21,936 --> 00:05:24,100
i samo jedan na univerzitet:

117
00:05:24,100 --> 00:05:26,121
Luter, na ELAM,

118
00:05:26,121 --> 00:05:29,124
i bio je među prvim Garifuna diplomcima.

119
00:05:30,037 --> 00:05:33,000
Njemu su prethodila samo 
dva Garifuna lekara

120
00:05:33,000 --> 00:05:36,044
u čitavoj istoriji Hondurasa.

121
00:05:36,044 --> 00:05:41,405
Sada ih je 69, zahvaljujući ELAM-u.

122
00:05:41,945 --> 00:05:45,145
Veliki problemi traže velika rešenja,

123
00:05:45,145 --> 00:05:48,937
iznedrena velikim idejama, 
maštom i odvažnošću,

124
00:05:48,937 --> 00:05:51,940
ali i rešenja koja daju rezultate.

125
00:05:51,940 --> 00:05:55,270
ELAM-ovi profesori nisu imali
pogodnu bazu činjenica

126
00:05:55,270 --> 00:05:58,790
kojom bi se vodili, tako
da su učili na teži način,

127
00:05:58,790 --> 00:06:02,479
predavajući i usput 
ispravljajući tečajeve.

128
00:06:02,479 --> 00:06:04,741
Čak i najsjajniji studenti

129
00:06:04,741 --> 00:06:06,654
iz ovih siromašnih krajeva

130
00:06:06,654 --> 00:06:08,330
nisu bili akademski pripremljeni

131
00:06:08,330 --> 00:06:11,023
za šest godina učenja medicine,

132
00:06:11,023 --> 00:06:14,680
tako da je ustanovljen 
prelazni kurs iz nauke.

133
00:06:14,680 --> 00:06:16,255
Onda su na red došli jezici:

134
00:06:16,255 --> 00:06:19,416
to su bili Mapuča, Kečua, 
Guarani, Garifuna,

135
00:06:19,416 --> 00:06:21,193
urođenički narodi

136
00:06:21,193 --> 00:06:23,393
koji su španski učili kao drugi jezik,

137
00:06:23,393 --> 00:06:26,190
ili Haićani koji su govorili kreolski.

138
00:06:26,190 --> 00:06:28,127
Tako da je španski postao deo

139
00:06:28,127 --> 00:06:32,285
pred-pripreme za studije medicine.

140
00:06:32,285 --> 00:06:35,227
Pa čak i tako, na Kubi,

141
00:06:35,227 --> 00:06:38,461
muzika, hrana, mirisi,

142
00:06:38,461 --> 00:06:41,150
gotovo sve je bilo drugačije,

143
00:06:41,150 --> 00:06:46,155
tako da je fakultetski kadar 
postao porodica, ELAM kuća.

144
00:06:46,155 --> 00:06:48,968
Religije su se kretale od
urođeničkih verovanja

145
00:06:48,968 --> 00:06:53,000
do jorube, muslimana i 
hrišćanskih evangelista.

146
00:06:53,000 --> 00:06:57,484
Prihvatanje različitosti
je postao način života.

147
00:06:57,484 --> 00:06:59,474
Zašto je tako mnogo zemalja 


148
00:06:59,474 --> 00:07:01,949
zatražilo ove školarine?

149
00:07:01,949 --> 00:07:05,201
Kao prvo, oni prosto nemaju
dovoljno lekara,

150
00:07:05,201 --> 00:07:06,967
a tamo gde ih imaju, raspoređeni su

151
00:07:06,967 --> 00:07:09,409
neravnomerno, na štetu siromašnih,

152
00:07:09,409 --> 00:07:11,871
jer je naša globalna zdravstvena kriza

153
00:07:11,871 --> 00:07:14,836
posledica krize u ljudskim resursima.

154
00:07:14,836 --> 00:07:18,688
Nedostaje nam između četiri i sedam 
miliona zdravstvenih radnika

155
00:07:18,688 --> 00:07:21,152
samo da bi se zadovoljile osnovne potrebe,

156
00:07:21,152 --> 00:07:23,010
a problemi su svuda.

157
00:07:23,010 --> 00:07:25,562
Doktori su grupisani u gradovima,

158
00:07:25,562 --> 00:07:28,172
u kojima živi samo polovina
svetske populacije,

159
00:07:28,172 --> 00:07:29,960
a unutar gradova,

160
00:07:29,960 --> 00:07:34,139
ne u divljim naseljima ili 
južnom Los Anđelesu.

161
00:07:34,139 --> 00:07:35,905
Ovde u SAD-u,

162
00:07:35,905 --> 00:07:38,406
gde imamo reformu zdravstva,

163
00:07:38,406 --> 00:07:40,954
nemamo onoliko profesionalaca 
koliko nam je potrebno.

164
00:07:40,954 --> 00:07:43,469
Do 2020, nedostajaće nam

165
00:07:43,469 --> 00:07:47,608
45.000 lekara 
primarne zdravstvene zaštite.

166
00:07:47,608 --> 00:07:49,765
A mi smo i deo problema.

167
00:07:49,765 --> 00:07:52,232
SAD je najveći uvoznik

168
00:07:52,232 --> 00:07:56,596
lekara iz zemalja u razvoju.

169
00:07:56,596 --> 00:07:59,465
Drugi razlog iz kojeg se studenti 
skupljaju na Kubi

170
00:07:59,465 --> 00:08:01,692
je stanje zdravstvene nege u ovoj zemlji,

171
00:08:01,692 --> 00:08:04,662
koja se zasniva na snažnoj 
primarnoj zaštiti.

172
00:08:04,662 --> 00:08:06,484
Komisija iz Lanseta

173
00:08:06,484 --> 00:08:08,990
rangira Kubu među one 
sa najboljim rezultatima

174
00:08:08,990 --> 00:08:11,839
u zdravstvu od zemalja 
sa srednjim dohotkom.

175
00:08:11,839 --> 00:08:13,785
"Spasimo decu" navodi Kubu

176
00:08:13,785 --> 00:08:18,421
kao najbolju zemlju 
u Južnoj Americi za majke.

177
00:08:18,421 --> 00:08:21,410
Kuba ima sličan očekivan životni vek

178
00:08:21,410 --> 00:08:24,642
i nižu stopu mortaliteta odojčadi 
od Sjedinjenih Država,

179
00:08:24,642 --> 00:08:26,823
sa malo razlika,

180
00:08:26,823 --> 00:08:28,623
a trošeći po osobi

181
00:08:28,623 --> 00:08:31,638
jednu dvadesetinu onoga 
što mi trošimo na zdravstvo

182
00:08:31,638 --> 00:08:33,787
ovde u SAD-u.

183
00:08:33,787 --> 00:08:36,779
Akademski, ELAM je zahtevan,

184
00:08:36,779 --> 00:08:40,410
ali 80% njegovih studenata diplomira.

185
00:08:40,410 --> 00:08:41,756
Predmeti su poznati:

186
00:08:41,756 --> 00:08:44,230
osnovne i kliničke nauke,

187
00:08:44,230 --> 00:08:46,656
ali postoje velike razlike.

188
00:08:46,656 --> 00:08:50,267
Kao prvo, obuka je preseljena
iz izolovanosti fakultetskih učionica

189
00:08:50,267 --> 00:08:53,169
na klinike i u susedstvo,

190
00:08:53,169 --> 00:08:56,533
na mesta slična onima u kojima će 
ovi dimplomci raditi.

191
00:08:56,533 --> 00:09:00,627
Oni naravno slušaju predavanja 
i stažiraju u bolnicama,

192
00:09:00,627 --> 00:09:05,657
ali učenje u okviru zajednice 
počinje prvog dana.

193
00:09:05,657 --> 00:09:09,423
Kao drugo, studenti 
posmatraju celokupnog pacijenta,

194
00:09:09,423 --> 00:09:11,337
duh i telo,

195
00:09:11,337 --> 00:09:13,843
u kontekstu njihovih 
porodica, zajednica

196
00:09:13,843 --> 00:09:15,990
i kulture.

197
00:09:15,990 --> 00:09:18,890
Treće, oni uče zdravstvenu zaštitu:

198
00:09:18,890 --> 00:09:21,990
da procene kvalitet pijaće vode, smeštaj,

199
00:09:21,990 --> 00:09:25,286
socijalne i ekonomske uslove.

200
00:09:25,286 --> 00:09:27,817
Četvrto, uče ih da

201
00:09:27,817 --> 00:09:30,584
dobar razgovor sa pacijentom

202
00:09:30,584 --> 00:09:32,688
i detaljan klinički pregled

203
00:09:32,688 --> 00:09:35,150
daju dovoljno osnova
za postavljanje dijagnoze,

204
00:09:35,190 --> 00:09:39,426
i tako štede na skupim tehnologijama
za njeno potvrđivanje.

205
00:09:39,426 --> 00:09:42,976
I konačno, uče ih iznova i iznova

206
00:09:42,976 --> 00:09:45,020
značaju prevencije,

207
00:09:45,020 --> 00:09:47,420
naročito s obzirom da hronične bolesti

208
00:09:47,420 --> 00:09:51,580
parališu zdravstvene sisteme širom sveta.

209
00:09:51,580 --> 00:09:54,770
Takvo učenje u službi zajednice

210
00:09:54,770 --> 00:09:57,370
je praćeno i timskim radom,

211
00:09:57,370 --> 00:10:00,237
u podjednakoj meri uče
kako raditi u timovima i

212
00:10:00,237 --> 00:10:02,183
kako ih voditi,

213
00:10:02,183 --> 00:10:04,310
sa dozom poniznosti.

214
00:10:04,310 --> 00:10:07,110
Nakon što diplomiraju, ovi lekari dele

215
00:10:07,110 --> 00:10:09,940
svoje znanje sa pomoćnicima 
medicinskih sestara, babicama,

216
00:10:09,940 --> 00:10:11,810
zdravstvenim radnicima u zajednici,

217
00:10:11,810 --> 00:10:14,176
kako bi im pomogli da 
postanu bolji u svom poslu,

218
00:10:14,176 --> 00:10:16,121
a ne da ih zamene,

219
00:10:16,121 --> 00:10:19,490
da rade sa šamanima i 
narodnim isceliteljima.

220
00:10:21,311 --> 00:10:23,870
ELAM-ovi diplomci.

221
00:10:23,870 --> 00:10:28,527
Da li oni opravdavaju 
ovaj odvažni eksperiment?

222
00:10:28,527 --> 00:10:30,822
Desetine projekata nagoveštavaju 


223
00:10:30,822 --> 00:10:33,390
šta su oni sposobni da urade.

224
00:10:33,390 --> 00:10:35,153
Uzmimo Garifuna diplomce.

225
00:10:35,153 --> 00:10:37,343
Oni ne samo da su se vratili 
kući da rade,

226
00:10:37,343 --> 00:10:39,750
već su organizovali 
svoje zajednice da izgrade

227
00:10:39,750 --> 00:10:43,151
prvu urođeničku bolnicu u Hondurasu.

228
00:10:43,151 --> 00:10:45,300
Uz pomoć arhitekte,

229
00:10:45,300 --> 00:10:49,777
stanovnici su je doslovno 
podigli od temelja do krova.

230
00:10:49,777 --> 00:10:51,959
Prvi pacijenti su se u njoj lečili

231
00:10:51,959 --> 00:10:54,299
u decembru 2007,

232
00:10:54,299 --> 00:10:56,808
a od tada je bolnica primila

233
00:10:56,808 --> 00:10:59,958
skoro milion poseta pacijenata.

234
00:10:59,958 --> 00:11:02,119
Vlada o njoj vodi računa,

235
00:11:02,119 --> 00:11:04,640
i podržava bolnicu kao model

236
00:11:04,640 --> 00:11:09,029
ruralnog zdravstva za Honduras.

237
00:11:09,819 --> 00:11:13,467
ELAM-ovi diplomci su pametni,

238
00:11:13,467 --> 00:11:16,920
jaki i takođe posvećeni.

239
00:11:16,920 --> 00:11:21,274
Haiti, januar 2010.

240
00:11:21,274 --> 00:11:23,109
Bol.

241
00:11:23,109 --> 00:11:27,112
Ljudi zatrpani ispod 30 miliona
tona krhotina.

242
00:11:27,112 --> 00:11:29,261
Poražavajuće.

243
00:11:29,261 --> 00:11:31,139
340 kubanskih lekara

244
00:11:31,139 --> 00:11:33,580
su već bili na terenu na duže vreme.

245
00:11:33,580 --> 00:11:35,983
Još ih je stizalo. 
Mnogo ih je više bilo potrebno.

246
00:11:35,983 --> 00:11:39,227
Na ELAM-u, studenti su radili neprekidno

247
00:11:39,227 --> 00:11:42,445
kako bi kontaktirali 2000 diplomaca.

248
00:11:42,445 --> 00:11:45,629
Kao rezultat ovih napora, 
stotine ih je stiglo na Haiti,

249
00:11:45,629 --> 00:11:49,926
iz 27 zemalja, od Malija u Sahari

250
00:11:49,926 --> 00:11:54,414
do Sv. Lucije, Bolivije, Čilea i SAD-a.

251
00:11:54,414 --> 00:11:57,710
Oni su međusobno lako 
komunicirali na španskom

252
00:11:57,710 --> 00:12:00,399
i slušali pacijente na kreolskom

253
00:12:00,399 --> 00:12:02,525
zahvaljujući studentima 
medicine sa Haitija

254
00:12:02,525 --> 00:12:04,752
koji su doleteli iz ELAM-a iz Kube.

255
00:12:04,752 --> 00:12:06,440
Mnogi su ostali mesecima,

256
00:12:06,440 --> 00:12:09,218
čak i tokom epidemije kolere.

257
00:12:09,218 --> 00:12:11,558
Stotine diplomaca sa Haitija

258
00:12:11,558 --> 00:12:14,280
je moralo da ponovo dovede stvari u red,

259
00:12:14,280 --> 00:12:16,294
prevaziđu sopstvenu tugu,

260
00:12:16,294 --> 00:12:18,160
a onda preuzmu teret

261
00:12:18,160 --> 00:12:21,728
izgradnje novog zdravstvenog 
sistema Haitija.

262
00:12:21,728 --> 00:12:24,225
Danas, uz pomoć organizacija i vlada

263
00:12:24,225 --> 00:12:26,778
od Norveške do Kube i Brazila,

264
00:12:26,778 --> 00:12:29,004
grade se desetine novih 
zdravstvenih centara,

265
00:12:29,004 --> 00:12:32,575
u kojima rade, a u 35 slučajeva 
kojima i upravljaju

266
00:12:32,575 --> 00:12:36,087
diplomci sa ELAM-a.

267
00:12:36,497 --> 00:12:38,365
Ipak, priča sa Haitija

268
00:12:38,365 --> 00:12:40,424
takođe ilustruje neke od većih problema

269
00:12:40,424 --> 00:12:42,640
sa kojima se suočavaju mnoge zemlje.

270
00:12:42,640 --> 00:12:44,194
Pogledajte:

271
00:12:44,384 --> 00:12:50,166
748 diplomaca sa Haitija
do 2012, kada je izbila kolera,

272
00:12:50,166 --> 00:12:53,912
gotovo polovina je radila u 
javnom zdravstvenom sistemu

273
00:12:53,912 --> 00:12:55,983
ali jedna četvrtina je bila nezaposlena,

274
00:12:55,983 --> 00:13:02,093
a 110 ih je potpuno napustilo Haiti.

275
00:13:02,093 --> 00:13:04,861
Tako da u najboljem slučaju,

276
00:13:04,861 --> 00:13:06,731
ovi diplomci rade

277
00:13:06,731 --> 00:13:09,980
i tako jačaju javne zdravstvene sisteme,

278
00:13:09,980 --> 00:13:13,159
tamo gde su često jedini lekari.

279
00:13:13,159 --> 00:13:15,950
U najgorim slučajevima, 
prosto nema dovoljno radnih mesta

280
00:13:15,950 --> 00:13:17,592
u javnom zdravstvenom sistemu,

281
00:13:17,592 --> 00:13:20,158
u kojem se leči većina 
siromašnog stanovništva,

282
00:13:20,158 --> 00:13:22,957
nema dovoljno političke spremnosti, 
ni dovoljno sredstava,

283
00:13:22,957 --> 00:13:25,163
ničega nema dovoljno -

284
00:13:25,163 --> 00:13:28,616
samo previše pacijenata bez nege.

285
00:13:28,616 --> 00:13:31,600
Diplomci se suočavaju i sa
pritiskom od strane svojih porodica,

286
00:13:31,600 --> 00:13:33,903
očajnih da sastave kraj sa krajem,

287
00:13:33,903 --> 00:13:36,479
tako da kada nema posla u javnom sektoru,

288
00:13:36,479 --> 00:13:39,100
ovi novi lekari prelaze u privatnu praksu,

289
00:13:39,100 --> 00:13:43,115
ili se sele u inostranstvo 
kako bi mogli da kući šalju novac.

290
00:13:43,115 --> 00:13:46,300
A što je najgore, u nekim zemljama,

291
00:13:46,300 --> 00:13:49,236
medicinska udruženja utiču 
na organe koji izdaju dozvole

292
00:13:49,236 --> 00:13:52,251
da ne priznaju diplome sa ELAM-a,

293
00:13:52,251 --> 00:13:54,568
u strahu da će ovi diplomci 
da im preuzmu posao

294
00:13:54,568 --> 00:13:58,123
ili im smanje broj pacijenata i prihod.

295
00:13:58,123 --> 00:14:01,104
To nije pitanje kompetentnosti.

296
00:14:01,104 --> 00:14:03,612
Ovde, u SAD-u, 
Medicinski odbor Kalifornije

297
00:14:03,612 --> 00:14:07,212
je nakon rigorozne inspekcije
akreditovao ovu školu

298
00:14:07,212 --> 00:14:09,260
i novi lekari su uspešni

299
00:14:09,260 --> 00:14:11,451
zahvaljujući velikom riziku Kube,

300
00:14:11,451 --> 00:14:13,262
prolaze odbore i prihvataju ih

301
00:14:13,262 --> 00:14:15,647
na visoko cenjene specijalizacije

302
00:14:15,647 --> 00:14:19,738
od Njujorka do Čikaga i Novog Meksika.

303
00:14:19,738 --> 00:14:22,363
Njih više od dve stotine se vraća

304
00:14:22,363 --> 00:14:24,748
u SAD puni entuzijazma,

305
00:14:24,748 --> 00:14:27,335
ali i nezadovoljni.

306
00:14:27,335 --> 00:14:29,116
Kao što je rekao jedan od diplomaca:

307
00:14:29,116 --> 00:14:32,420
"Na Kubi nas uče da 
pružimo kvalitetnu negu

308
00:14:32,420 --> 00:14:34,422
uz minimalna sredstva,

309
00:14:34,422 --> 00:14:36,998
tako da kada vidim sredstva 
kojima ovde raspolažemo,

310
00:14:36,998 --> 00:14:39,160
i kada mi se kaže da to 
nije moguće,

311
00:14:39,160 --> 00:14:41,330
znam da to nije tačno.

312
00:14:41,330 --> 00:14:46,949
Ne samo da sam video da je moguće, 
sam sam to radio".

313
00:14:46,949 --> 00:14:48,910
ELAM-ovi diplomci,

314
00:14:48,910 --> 00:14:52,427
neki baš odavde, 
iz Vašingtona i Baltimora,

315
00:14:52,427 --> 00:14:55,595
potiču iz daleko najsiromašnijih krajeva

316
00:14:55,595 --> 00:14:57,928
kako bi pružili zdravlje, obrazovanje

317
00:14:57,928 --> 00:15:00,844
i glas svojim zajednicama.

318
00:15:00,844 --> 00:15:03,496
Oni su obavili težak deo posla.

319
00:15:03,496 --> 00:15:05,510
Sada mi moramo da uradimo naš deo

320
00:15:05,510 --> 00:15:09,127
i podržimo tih 23.000 i više.

321
00:15:09,127 --> 00:15:10,481
Svi mi:

322
00:15:10,481 --> 00:15:14,115
fondacije, odgovorni za 
dodelu specijalizacija, štampa,

323
00:15:14,115 --> 00:15:17,299
preduzetnici, zakonodavci, narod,

324
00:15:17,299 --> 00:15:19,452
moramo da istupimo.

325
00:15:19,452 --> 00:15:21,443
Moramo da globalno učinimo mnogo više

326
00:15:21,443 --> 00:15:24,382
kako bismo ovim novim 
lekarima pružili mogućnost

327
00:15:24,382 --> 00:15:26,775
da dokažu svoje sposobnosti.

328
00:15:26,775 --> 00:15:27,778
Mora im biti omogućeno

329
00:15:27,778 --> 00:15:30,982
da polažu ispite za licencu 
u svojim zemljama.

330
00:15:30,982 --> 00:15:33,930
Potrebni su im poslovi u 
javnom zdravstvenom sektoru

331
00:15:33,930 --> 00:15:35,785
ili u neprofitnim zdravstvenim centrima

332
00:15:35,795 --> 00:15:39,532
kako bi uposlili 
svoje obrazovanje i predanost.

333
00:15:39,532 --> 00:15:41,815
Potrebna im je šansa da budu

334
00:15:41,815 --> 00:15:46,204
lekari koji su potrebni 
njihovim pacijentima.

335
00:15:46,674 --> 00:15:48,531
Kako bismo išli napred,

336
00:15:48,531 --> 00:15:51,523
možda treba da nađemo put nazad

337
00:15:51,523 --> 00:15:53,706
do onog pedijatra koji bi

338
00:15:53,706 --> 00:15:55,393
pokucao na naša vrata

339
00:15:55,393 --> 00:15:58,579
na južnoj strani Čikaga, 
kada sam bila dete,

340
00:15:58,579 --> 00:16:00,489
koji bi dolazio u kućne posete,

341
00:16:00,489 --> 00:16:03,380
koji je bio javni službenik.

342
00:16:03,380 --> 00:16:05,203
Ovo nisu tako nove ideje

343
00:16:05,203 --> 00:16:07,565
o tome kakva bi trebalo da bude medicina.

344
00:16:07,565 --> 00:16:10,290
Ono što je novo je povećanje razmere

345
00:16:10,290 --> 00:16:13,673
i lica samih lekara:

346
00:16:13,673 --> 00:16:17,130
verovatnije je da će 
ELAM-ov diplomac biti ženskog

347
00:16:17,130 --> 00:16:19,060
nego muškog roda;

348
00:16:19,060 --> 00:16:21,987
U Amazoniji, Peruu ili Gvatemali,

349
00:16:21,987 --> 00:16:24,338
urođenički lekar,

350
00:16:24,338 --> 00:16:27,352
u SAD, obojeni lekar

351
00:16:27,352 --> 00:16:29,748
koji tečno govori španski.

352
00:16:29,748 --> 00:16:33,427
Ona je dobro obrazovana, pouzdana,

353
00:16:33,427 --> 00:16:37,071
i deli uverenja i 
kulturu svojih pacijenata,

354
00:16:37,071 --> 00:16:40,480
i ona zasigurno zaslužuje našu podršku,

355
00:16:40,480 --> 00:16:44,946
jer da li metroom, na mazgi ili u kanuu,

356
00:16:44,946 --> 00:16:47,944
ona nas uči da pređemo sa reči na delo.

357
00:16:47,944 --> 00:16:53,514
Hvala vam. (Aplauz)