Hvað hefur Fíkniefnastríðið gert heiminum?

Lítið á morðin og upplausnina í Mexíkó,

Mið-Ameríku og mörgum öðrum heimshlutum,

svarti markaðurinn á heimsmælikvarða

metinn á 300 milljarða 
bandaríkjadala árlega,

fangelsi í Bandaríkjunum yfirfull
sem og annars staðar,

lögregla og her dregin í óvinnandi stríð

sem brýtur gegn grunnmannréttindum
og almennir borgarar

bara vona að þeir lendi ekki á milli,

á meðan notar fleira fólk

meiri fíkniefni en nokkur tímann áður.

Þetta er saga lands míns með áfengisbannið

og Al Capone, fimmtíuföld.

Þess vegna særir það mig sérstaklega

sem Bandaríkjamann, 
að við höfum verið drifkrafturinn

bak við hið alþjóðlega fíkniefnastríð.

Spyrjið hvers vegna svo
mörg lönd glæpavæða

fíkniefni sem þau hafa ekki heyrt um,

hvers vegna sáttmálar Sameinuðu-
þjóðanna um fíkniefni

leggja áherslu á glæpavæðingu
fremur en heilsu,

jafnvel hvers vegna fjárveitingar

ætlaðar baráttu gegn misnotkun fíkniefna

renni ekki til hjálparstofnana
heldur refsistofnana,

og þið finnið gamla góða B.N.A.

Hvers vegna gerðum við þetta?

Sumir, sérstaklega íbúar Rómönsku-Ameríku,

telja þetta ekki snúast um fíkniefni.

Að þetta sé bragð til að greiða fyrir

framgangi pólitískra áhrifa Bandaríkjanna.

Það er þó í grunninn rangt.

Við viljum ekki að 
glæpamenn og skæruliðar,

fjármagnaðir með 
ólöglegum fíkniefnapeningum,

ógni eða taki yfir aðrar þjóðir.

Nei, raunin er að Bandaríkin eru óð

þegar kemur að fíkniefnum.

Ég meina, það vorum 
við sem héldum

að við gætum bannað áfengi.

Hugsið um alþjóðlega 
fíkniefnastríðið okkar,

ekki sem skynsamlega stefnu,

heldur sem alþjóðlega vörpun

innlendrar geðveilu.

(Lófatak)

En hér eru góðu fréttirnar.

Nú leiða Rússar Fíkniefnastríðið, 
ekki við.

Flestir stjórnmálamenn í mínu landi

vilja nú hætta við Fíkniefnastríðið,

fækka fólki í fangelsi, ekki fjölga

og ég get stoltur sagt sem Bandaríkjamaður

að við stöndum nú fremst í heiminum

í endurmótun reglna um marijúana.

Það er nú löglegt í 
læknisfræðilegum

tilgangi í nærri helmingi okkar 50 ríkja.

Milljónir manna geta 
keypt maríjúanað sitt,

lyfin sín, hjá sölustöðum
með leyfi frá ríkinu,

og yfir helmingur samlanda 
minna telja tíma til kominn

að lögleiða og leggja skatta á maríjúana

svipað og áfengi.

Það er það sem Colorado og
Washington gera,

og Úrúgvæ, og önnur 
lönd eru líkleg til að fylgja eftir.

Þetta er það sem ég geri;

vinn að því að enda fíkniefnastríðið.

Ég held það hafi byrjað í æsku minni

í nokkuð trúaðri fjölskyldu 
með siðferðiskennd,

elsti sonur rabbína,

fór í háskóla þar sem ég

reykti maríjúana

og líkaði það. 
(Hlátur)

Mér líkaði drykkja líka, 
en það var augljóst

að áfengi var hættulegra af þessu tvennu

en við vinirnir gátum verið handteknir

fyrir að reykja jónu.

Þessi hræsni hélt áfram að 
pirra mig svo ég

skrifaði doktorsritgerðina mína 
um alþjóðlega fíkniefnastjórnun.

Ég talaði mig inn í Innanríkisráðuneytið.

Ég fékk öryggisheimild.

Ég tók viðtöl við fíkniefna-
lögreglumenn og aðra löggæslufulltrúa

í Evrópu og N- og S Ameríku

og ég spurði þá:

„Hvað telur þú vera svarið?“

Í Rómönsku-Ameríku sögðu þeir við mig:

„Þú getur ekki stoppað framleiðsluna.

Svarið liggur í Bandaríkjunum,

í því að draga úr eftirspurninni.“

Svo ég fer heim og tala við fólkið

sem sér um fíkniefnavarnir þar, 
og það segir:

„Þú veist, Ethan, að þú getur 
ekki hindrað eftirspurnina.

Lausnin er hinu megin. 
Þú verður að hindra framleiðsluna.“

Svo ég fer og tala við tollverðina

sem reyna að stoppa 
fíkniefnin á landamærunum,

og þeir segja: „Þú stoppar þau ekki hérna.

Lausnin er þarna,

í því að draga úr 
framleiðslu og eftirspurn.“

Og þá áttaði ég mig á því:

Allir sem taka þátt í þessu

telja svarið liggja á því svæði

sem þeir þekkja hvað verst.

Það var þá sem ég byrjaði
að lesa allt sem ég gat

um geðvirk lyf:
söguna, vísindin,

stjórnmálin, allt um þau,

og því meira sem maður les,

því betur sér maður hvernig úthugsuð,

upplýst, gáfuleg leið leiddi hingað,

en stjórnmálin og lögin í mínu landi

leiddu okkur hingað.

Og þessi mismunur blasti 
við mér sem ótrúlegt

vitsmunalegt og siðferðislegt púsluspil.

Það hefur að líkindum aldrei verið til

fíkniefnalaust samfélag.

Nánast hvert einasta samfélag

hefur innbyrt geðvirk efni

til að takast á við sársauka, 
auka orku, blanda geði,

jafnvel ná sambandi við Guð.

Löngun okkar til að 
breyta hugarástandi okkar

kann að vera jafn djúpstæð og löngun okkar

í mat, félagsskap og kynlíf.

Svo okkar raunverulega áskorun

er að læra hvernig megi
lifa með fíkniefnum

svo þau valdi sem minnstum skaða

og í nokkrum tilfellum 
sem mestum ávinningi.

Ég skal segja ykkur frá öðru sem ég lærði,

að ástæðan fyrir að sum lyf 
eru lögleg en önnur ekki

hef lítið sem ekkert að gera
með vísindi eða heilsu

eða áhættu af notkun þeirra,

en mikið að gera með hverjir nota

og hverjir eru taldir nota tiltekin lyf.

Seint á 19. öld,

þegar flest þeirra lyfja sem 
nú eru ólögleg voru lögleg,

voru megin neytendur 
ópíumefna í mínu landi

og öðrum löndum, miðaldra hvítar konur,

sem notuðu þau til að 
lina þjáningar og verki

þegar fá önnur verkjalyf voru í boði.

Engum datt í hug að glæpavæða þau þá

þar sem enginn vildi 
setja ömmu í fangelsi.

En þegar hundruðir þúsunda Kínverja

byrjuðu að flytja til landsins

og vinna hörðum höndum 
við járnbrautir og í námum

og síðan slaka á um kvöldin

líkt og þeir höfðu gert í gamla landinu

með nokkrum teygum af ópíum pípunni,

þá sástu fyrstu lögin 
sem bönnuðu fíkniefni

í Kaliforníu og Nevada,

drifin áfram af kynþáttafordóma-
blöndnum ótta um að Kínverjar

breyttu hvítum konum

í ópíum-háða kynlífsþræla.

Fyrstu lögin sem bönnuðu 
kókaín má einnig rekja til

kynþáttafordómablandins ótta við svarta 
menn að sniffa þetta hvíta duft

og gleyma sínum rétta stað

í samfélagi suðurríkjanna.

Og fyrstu lögin til að banna maríjúana,

voru vegna ótta við 
Mexíkóska innflytjendur

í vestur- og suðvesturríkjunum.

Og það sem var raunin í mínu landi

er einnig raunin í mörgum öðrum,

bæði varðandi rætur lagasetningarinnar

og framkvæmd.

Segjum sem svo,

og ég ýki bara örlítið:

Ef aðalneytendur kókaíns

væru vel stæðir eldri hvítir menn

og aðalneytendur Viagra

væru ungir svartir menn,

væri reykjanlegt kókaín auðveldlega 
aðgengilegt með lyfseðli frá lækni

en sala á Viagra myndi kosta þig
fimm til tíu ár í fangelsi.

(Lófatak)

Ég var áður prófessor sem kenndi þetta.

Nú er ég aðgerðarsinni, 
mannréttindaaðgerðarsinni,

og það sem drífur mig áfram er skömmin

yfir að tilheyra þessari 
annars stórkostlegu þjóð

sem telur innan við 
fimm prósent íbúa heimsins

en nærri fjórðung fanga heimsins.

Það er fólkið sem ég hitti
sem hefur misst einhvern

sem það elskar vegna 
fíkniefnatengds ofbeldis eða í fangelsi

eða ofskammt eða alnæmi

vegna þess að fíkniefnastefna 
okkar leggur áherslu

á glæpavæðingu 
fremur en heilsu.

Það er gott fólk sem 
hefur misst störf sín,

heimili sín, frelsi sitt, jafnvel börn sín

til ríkisins, ekki vegna þess 
að það skaði einhvern

heldur vegna þess að þau 
völdu að nota ákveðið lyf

frekar en annað.

Svo, er lögleiðing svarið?

Um það er ég óviss.

Þrjá daga í viku tel ég svo vera,
þrjá daga í viku tel ég svo ekki vera,

á sunnudögum efast ég.

En þar sem í dag er þriðjudagur,

leyfi ég mér að segja að 
það að lögleiða og skattleggja

flest þeirra lyfja sem nú eru ólögleg

myndi stórminnka glæpina, ofbeldið

spillinguna og svörtu markaðina,

og vandamálin sem fylgja 
menguðum og eftirlitslausum lyfjum,

og auka öryggi almennings,

og gera mögulega betri nýtingu

á skattfé almennings.

Ég meina, markaðirnir
með maríjúana, kókaín,

heróín og metamfetamín

eru alþjóðlegir vörumarkaðir

líkt og alþjóðlegir markaðir
með áfengi, tóbak,

kaffi, sykur og svo margt fleira.

Þar sem er eftirspurn

mun verða framboð.

Sláið út einn framleiðanda og annar

mun óhjákvæmilega koma fram.

Fólk lítur gjarnan á bann

sem hina endanlegu reglusetningu

þegar það í raun stendur 
fyrir endalok reglusetningar

og glæpamenn taka við.

Þess vegna er það að 
nota refsilöggjöf og lögreglu

til að reyna stjórna

síbreytilegum alþjóðlegum vörumarkaði

uppskrift að stórslysi.

Það sem við raunverulega þurfum að gera

er að draga fíkniefnamarkaði undirheima

upp á yfirborðið

og setja þeim eins 
skynsamlegar reglur og við getum

til að lágmarka bæði skaða af fíkniefnunum

og þann skaða sem fylgir bannstefnu.

Þegar kemur að maríjúana 
þýðir þetta augljóslega

löggjöf og skattlagning líkt og á áfengi.

Ávinningurinn af því er gífurlegur 
og áhættan smávægileg.

Munu fleiri nota maríjúana?

Mögulega, en það verða ekki ungmenni,

því það verður ekki lögleitt fyrir þau,

og hreint út sagt hafa þau nú þegar

bestan aðgang að maríjúana.

Ég held það muni verða eldra fólk.

Fólk á fimmtugs-, sjötugs- og

níræðisaldri sem kemst að því 
að það vill frekar smá maríjúana

en drykk á kvöldin eða svefntöflu

eða að það hjálpi því
með liðagigtina eða sykursýkina

eða kryddi jafnvel upp langlíft 
hjónaband. (Hlátur)

Það gæti því á heildina litið 
bætt heilsu almennings.

Hvað varðar önnur fíkniefni,

lítið til Portúgal, 
þar sem enginn fer í fangelsi

fyrir vörslu fíkniefna,

og stjórnvöld hafa raunverulega ákveðið

að líta á fíkn sem heilsuvandamál.

Lítið til Sviss, Þýskalands, Hollands,

Danmerkur, Englands, 
þar sem fólk sem hefur

verið háð heróíni í mörg ár

og marg oft reynt að 
hætta en ekki tekist það

geta fengið heróín og aðstoð

á heilsugæslustöðvum 
og áhrifin eru augljós:

Misnotkun ólöglegra lyfja, sjúkdómum,

ofskömmtum, glæpum og handtökum fækkar,

heilsa og vellíðan aukast,

skattborgarar græða,

og margir neytendur jafnvel
venjast af fíkniefnunum.

Lítið til Nýja-Sjálands 
sem lögfesti nýlega

heimild til sölu á 
ákveðnum upplyftingarlyfjum,

að því gefnu að öryggi þeirra 
væri staðfest.

Lítið hingað til Brasilíu 
og nokkurra annarra landa

þar sem merkilegt geðvirkt efni,

ayahuasca, getur verið 
keypt og notað löglega

svo lengi sem það er vegna trúarathafna.

Lítið til Bólivíu og Perú,

þar sem margskonar 
vörur gerðar úr kóka-laufi,

upprunaefnis kókaíns,

eru seld löglega til almennings

án sjáanlegs skaða á heilsu almennings.

Ég meina, ekki gleyma að 
Coca-Cola innihélt kókaín fram til 1900,

og að við best vitum var 
ekki meira ávanabindandi

en Coca-Cola í dag.

Hugsið hins vegar um sígarettur:

Ekkert getur krækt í þig og 
drepið þig jafn auðveldlega og sígarettur.

Þegar rannsakendur spyrja heróínfíkla

hvaða fíkniefni erfiðast er að 
venja sig af, segja flestir sígarettur.

Þrátt fyrir það hefur í
mínu landi, sem og öðrum,

helmingur þeirra sem 
ánetjast hefur sígarettum,

hætt að reykja

án þess að vera handteknir 
eða settir í fangelsi

eða sendir í „meðferð“

af saksóknara eða dómara.

Það sem dugði voru skattahækkanir,

tíma- og staðsetningartakmarkanir 
á sölu og notkun

og áhrifaríkar herferðir gegn reykingum.

Gætum við dregið enn meira úr reykingum

með því að banna þær?

Líklega.

En ímyndið ykkur
fíkniefnastríðs-martröðina

sem myndi fylgja.

Svo áskoranir dagsins í dag

eru tvær.

Fyrri er áskorunin er 
vandamál við reglubreytingar,

að hanna og koma í 
framkvæmd öðrum valkostum

en árangurslausri bannstefnu

ásamt því að bæta regluverk í kringum

og lifa með þeim lyfjum sem nú eru lögleg.

En seinni áskorunin er erfiðari,

því hún snýst um okkur.

Hindranir í vegi endurmótunar

eru ekki bara á vegum fangelsisiðnaðarins

eða annarra hagsmunaaðila sem vilja halda

hlutunum í núverandi mynd,

heldur innra með okkur öllum.

Það er ótti okkar og skortur á þekkingu

og ímyndunarafli sem stendur í 
vegi raunverulegrar endurmótunar.

Og í grunninn held ég að 
þetta snúist um krakkana,

og þrá allra foreldra 
til að vernda börn sín,

og óttann um að einhvern vegin 
muni fíkniefni ná til þeirra,

og setji börnin okkar í hættu.

Í rauninni virðist stundum sem

að Fíkniefnastríðið sé réttlætt

sem ein stór barnaverndarlöggjöf,

sem hvaða unga manneskja sem er,
getur sagt ykkur að það er ekki.

Svo það sem ég segi við unglinga er:

Í fyrsta lagi, ekki nota fíkniefni.

Í öðru lagi, ekki nota fíkniefni.

Í þriðja lagi, ef þú notar fíkniefni,

þá eru nokkrir hlutir 
sem ég vil að þú vitir af,

því að markmið mitt sem foreldri þitt er,

að þú komir heill heim í lok kvölds,

að þú fáir að fullorðnast 
og lifa heilbrigðu lífi.

Það er mín speki við kennslu um 
fíkniefni: Öryggið á oddinn.

Svo ég hef helgað líf mitt því

að byggja stofnun og hreyfingu fólks

sem trúir því að við 
þurfum að snúa baki við

misheppnaðri bannstefnu fortíðarinnar

og taka opnum örmum 
lyfjalöggjöf byggðri á vísindum,

samúð, heilsu og mannréttindum,

þar sem fólk með 
mismunandi stjórnmálaskoðanir

og mismunandi bakgrunn,

þar sem fólk sem elskar fíkniefni,

fólk sem hatar fíkniefni,

og fólki sem er alveg sama um fíkniefni,

en öll teljum við að Fíkniefnastríðið,

þetta afturhaldssama, hjartalausa 
og hörmulega Fíkniefnastríð,

þurfi að binda endi á.

Þakka ykkur fyrir.

(Lófatak)

Þakka ykkur, þakka ykkur.

Chris Anderson: Ethan,

til hamingju - þó nokkuð góð viðbrögð.

Þetta var áhrifamikill fyrirlestur.

Ekki alveg allir sem stóðu 
upp til að klappa samt,

og ég giska á að nokkrir hér,

og mögulega nokkrir 
sem fylgjast með á netinu,

þekki ungling eða vin,

eða einhvern sem veiktist,

eða jafnvel dó af völdum ofskammts.

Það fólk hefur líklega 
nálgast þig áður.

Hvað segirðu við það?

Ethan: Chris, það 
merkilegasta sem hefur

gerst nýlega er að ég hef 
hitt fleiri og fleiri

sem hafa misst systkini eða barn

vegna ofskammts,

og fyrir 10 árum, vildu þau bara smala

saman öllum fíkniefnasölunum 
og skjóta þá

til að leysa vandamálið.

Það sem þau hafa komist að

er að Fíkniefnastríðið verndaði 
börnin þeirra alls ekki.

Ef eitthvað jók það líkurnar á

að börnin þeirra lentu í hættu.

Svo nú eru þau að verða hluti af

hreyfingunni til endurmótunar 
lyfjalöggjafar.

Það er annað fólk sem á börn,

annað barnið er háð áfengi 
en hitt kókaíni eða heróíni,

og það veltir fyrir sér:

Af hverju fær annað barnið að 
taka eitt skref í einu

í átt til betrunar

en hitt þarf sífellt 
að takast á við fangelsi

lögreglu og glæpamenn?

Svo allir eru að átta sig á,

að Fíkniefnastríðið 
verndar ekki nokkurn mann.

CA: Sérstaklega í B.N.A. 
mjakast ekkert áfram

í flestum pólitískum málum.

Eru raunverulegar líkur á nokkurri

framför á þessu sviði á næstu fimm árum?

Mér finnst það mjög merkilegt. 
Ég fæ símtöl

frá blaðamönnum sem segja við mig:

„Ethan, svo virðist sem þau einu tvö mál

sem miðar eitthvað áfram 
í bandarískum stjórnmálum,

séu maríjúana lagabreytingar 
og hjónabönd samkynhneigðra.

Hvað ertu að gera rétt?“

Svo sjáum við samvinnu beggja flokka,

repúblikanar í þinginu

og á löggjafarþingum ríkja 
að hleypa í gegn frumvörpum

með stuðningi meirihluta demókrata,

svo við höfum farið frá því að
vera einskonar utangarðsmál,

óttalegasta málefni 
bandarískra stjórnmála,

yfir í að vera eitt það farsælasta.

Ethan, þakka þér kærlega fyrir mæta á 
TEDGlobal.

Þakka þér kærlega Chris.
Þakka þér. (Lófatak)