Bugün,

adamlaryñ ÿarysyndan köpüsi

şäher sebitlerinde ÿaşaÿar.

şu asyryñ ortalarynda, bu 70% köpeler.

Ÿöne 100 ÿyl mundan öñem,

bary-ÿogy 10-dan 2-si şäherde ÿaşaÿardy

ondan öñ bolsa, ondanam azdy.

Nädip bu derejedäki urbanizasiÿa ÿetipdiris?

we gelejegimiz üçin bu näme añlatÿar?

Adamçylygyñ ilkinji döwürlerinde,

adamlar awçy-toplaÿjylardy,

iÿmit gözleginde göçüp-gonup ÿörüpdirler.

Emma 10 müñ ÿyl mundan öñ

ata-babalar haÿwanlary öÿdekileşdirmegiñ

we ekerançylygyñ usullaryny 
öwrenip başlapdyrlar

Taryhda ilkinji gezek,

adamlar iÿmiti gözläp tapman, 
ösdürip başladylar,

bu bolsa öz gezeginde
ÿarym-oturumly obalaryñ döremegine getirdi

"Näme üçin diñe ÿarym-otyrymly?” 
diÿip sorarsyñyz.

Ilki başda, 
obalar topragyñ guraklaşmagy sebäpli

her birnäçe ÿyldan göçmelidiler

Diñe suwarma we toprak sürme 
ÿaly usullaryñ özgermegi bilen,

takmynan 5 müñ ÿyl mundan öñ,

durnukly we uzak möhletleÿin
iÿmit üpçünçiligi sebäpli,

doly oturumlulyk mümkin boldy.

Täze usullaryñ 
iÿmiti artdyryp başlamagy sebäpli,

herkimiñ ekerançylyk etmek
zerurlygy aÿyryldy.

Bu bolsa, 
ÿöriteleşdirilen söwdanyñ ösmegine

yz-ÿanam,
şäherleriñ gelip çykmagyna getirdi.

Indi, şäherlerde iÿmitiñ agdyklyk
etmegi bilen,

şeÿlede gurallaryñ, esbaplaryñ,
we başgada harytlaryñ köpelmegi bilen,

has uzak aralykdan söwda we ara-gatnaşyga

mümkinçilik döredi.

Söwda ösdügiçe,

ony añsatlaşdyryjy 
tehnologiÿalar hem köpeldi.

Ÿagny arabalar,

gämiler,

ÿollar

we portlar.

Elbetde, bu zatlary dolandyrmak üçin 
hasda köp iş güjüni talap etdi.

Bu sebäpli hem obalardan,
mümkinçilik we iş ÿer köpelmegi bilen,

hasda köp adam şäherlere çekildi.

Siz häzirki şäherler dyknyşyk görseñiz,

(asyrdan öñ) 2 müñinji ÿyllarda
käbir şäherleriñ ilat dyknyşyklygy,

Şanhaÿ ÿa Kalkuttañkydan iki essesidigi, 
geñ galdyrar.

Bunuñ sebäpleriniñ biri hem,
transportyñ el-ÿeterli bolmazlygy,

Şonuñ üçin hemme zat,
pyÿada ÿeterlik aralykda bolmalydy.

Şol sanda barja arassa suw çeşmeleride.

Üste-üstine şäheriñ gury ÿer meÿdany
çozuşlardan goranmak üçin

diwarlar bilen çäklendirilendi.

Rim Imperiÿasy, infrastruktura
dikeltmegi bilen,

bu kynçylyklary ÿeñip bildiler.

Emma bundan daşary,
bize tanyş şäherler,

Senagat Öwrülşigine çenli 
baş almandylar.

Täze tehnologiÿalaryñ 
köpçülikleÿin öndürülmegi,

şäherleriñ giñelmegine 
we hasda birikdirilmegine getirip,

polisiÿa, ÿangyn we sanitariÿa gulluklary,
köçeleri we soñurrak

elektrik tok paÿlaÿjy ulgamlaryny 
döredilmegini mümkin etdi.

Indi, şäherleriñ gelejegi nähili?

Häzir dünÿäniñ ilaty,
7 milÿarddan gowyrak,

we 10 milÿarda ÿetmegi çaklanylÿar.

Bu ösüşiñ köpüsi

dünÿäniñ iñ garyp ÿurtalarynyñ 
şäher zolaklarynda bolar.

Bu ösüşleri garşylamak üçin,
şäherler nähili özgermeli bolarka?

Ilki bilen,

dünÿe adamlara ÿeterlik

iÿmit,

arassaçylyk,

we bilim bilen,
üpjün etmegi başarmaly.

Ikinjisi,

ösüş, harytlary we hyzmatlary üpjün etÿän,

topraga zeper ÿetirmez ÿaly 
bolup geçmeli.

Belki iÿmit öndürüjiligi,
dik ekerançylyga, we belent binalara,

üçekdäki melleklere we şäherleriñ 
boş ÿerlerine geçiriler,

elektrik togy bolsa gitdigiçe bir näçe,
täzelenip biliji çeşmelerden alynar.

Ÿeke maşgala öÿlere derek,
köp öÿler dikligine gurular.

Şeÿlede, adamlaryñ gündeki ihtiÿaçlaryny,
hemmesini öz içinde saklaÿan binalar,

we kiçiräk, öz-özüni dolandyryjy,

ÿerli we durnukly öndürüjilige üns berÿän
şäherler.

Şäherleriñ gelejegi her dürli,

ynjyk

we döredijilik ukyply,

öñkiler ÿaly bir senagatyñ 
esasynda gurulman,

oña derek gitdigiçe birikdirilen
we global dünÿäñ aÿlasynda gurular.